Η έννοια θεσμός είναι συχνά – πυκνά παρεξηγημένη στην Ελλάδα και πολλές φορές απαντάται είτε σε νεόκοπες, υπερφιλόδοξες διοργανώσεις είτε σε άλλες που προασπίζονται τον χαρακτηρισμό μένοντας στατικές και βαλτωμένες.

Η έννοια θεσμός είναι συχνά – πυκνά παρεξηγημένη στην Ελλάδα και πολλές φορές απαντάται είτε σε νεόκοπες, υπερφιλόδοξες διοργανώσεις είτε σε άλλες που προασπίζονται τον χαρακτηρισμό μένοντας στατικές και βαλτωμένες. Η ενδιαφέρουσα, από κάθε άποψη, πολυποίκιλη εικαστική συνάντηση που φιλοξενεί το Ίδρυμα Πέτρου και Μαρίκας Κυδωνιέως στην Άνδρο μέχρι τις 29 Σεπτεμβρίου, για τη 19η διοργάνωση του εκθεσιακού θεσμού «Πλόες», μας θυμίζει για τα καλά τι σημαίνει ένας πολιτιστικός θεσμός να στέκει όρθιος και σταθερός, σημείο αναφοράς παρά τη λαίλαπα που μαίνεται, και να παραμένει δημιουργικός, φρέσκος και σύγχρονος.

Στο αρχοντικό που έζησαν όλη τους τη ζωή ο Πέτρος και η Μαρίκα Κυδωνιέως και που πλέον στεγάζει τις καλλιτεχνικές δραστηριότητες του Ιδρύματος στη Χώρα της Άνδρου, συναντιούνται 119 έργα 20 καλλιτεχνών, τόσο καταξιωμένων όσο και εκπροσώπων μιας νέας γενιάς, με την ελληνική πραγματικότητα αλλά και τον Καβάφη. Το μαρτυρά άλλωστε ο διττός τίτλος της έκθεσης «In Medias Res (Στη μέση των πραγμάτων) / Στον πηγαιμό για την Ιθάκη», μια και η – επί 19 συναπτά έτη στο ίδιο πόστο – επιμελήτρια Αθηνά Σχινά, τιμώντας τα 150 χρόνια από τη γέννηση και τα 80 από τον θάνατο του Καβάφη, συνόδευσε κάθε έργο με στίχους από ποιήματα του Αλεξανδρινού ποιητή.

Οι πάντα φιλόξενοι άνθρωποι του Ιδρύματος, από τον πρόεδρο του Δ.Σ. Νίκο Σιγάλα, τον αντιπρόεδρο Δημήτρη Σιγάλα και τη γραμματέα Έρη Μανούσου-Σιγάλα μέχρι την Ανδριάνα Χαλά, που στέκεται πάντα στις πόρτες του αρχοντικού έτοιμη να καλοδεχτεί κάθε επισκέπτη, και τον Νίκο Χατζηγεωργίου, που φροντίζει για κάθε μικρολεπτομέρεια, άνοιξαν – όπως κάθε χρόνο – το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Ιουλίου τις πόρτες τους υποδεχόμενοι ένα πολύβουο μελίσσι επισκεπτών, ντόπιων και τουριστών (και όχι μόνο Ελλήνων – ένα ζευγάρι μεσήλικων Αυστριακών περίμενε υπομονετικά στην ουρά για να μπει στην έκθεση). Παρόντες στα επίσημα εγκαίνια ήταν ο δήμαρχος του νησιού Γιάννης Γλυνός αλλά και οι πρεσβευτές της Αργεντινής Χόρχε Μαστροπιέτρο – ο οποίος μας εντυπωσίασε εκφωνώντας την ομιλία του στα ελληνικά –, της Ιαπωνίας Χιρότσι Τόντα και του Μεξικού Ταρσίτσιο Ναβαρέτε Μόντες ντε Όκα.

Γλάροι σε μια πυκνοκατοικημένη ζωή

Νωρίτερα και ενώ ο ήλιος έλαμπε και η θάλασσα σε προσκαλούσε στην αγκαλιά της, περάσαμε το κατώφλι του αρχοντικού για να δούμε μαζί με τους καλλιτέχνες την έκθεση. Γιατί και οι ίδιοι ήθελαν να δουν πώς είχαν συναντηθεί τα έργα τους με τα έργα των συναδέλφων τους. «Τα έργα είναι σαν τα παιδιά, όταν φύγουν από το εργαστήρι δεν ξέρεις τι θα κάνουν, αποκτούν δική τους ζωή» μας λέει ο Μανώλης Χάρος, ο οποίος φανταζόταν ότι η ενότητα έργων του, ξέχειλων από χρώμα και πάθος, θα παρουσιαζόταν ενιαία, αλλά τη βρήκε μοιρασμένη σε διάφορα σημεία του Ιδρύματος.

Σε μια αίθουσα δε, δύο μεγάλων διαστάσεων πίνακές του και δύο μικρότερα τρισδιάστατα έργα, «Οι Γλάροι», αντιπαρατίθενται με τις στριμωγμένες ζωές και συνευρέσεις ανθρώπων, ζώων και μηχανών κι ενώ οι «Γλάροι» του Χάρου πετούν ελεύθεροι, οι κατακλυσμικές εικόνες του Αβραμίδη κάνουν – τουλάχιστον τους κατοίκους της πρωτεύουσας – να νιώθουν πιο έντονα το πόσο πυκνοκατοικημένη είναι όχι μόνο η Αθήνα, αλλά η ίδια η ζωή.