Η αυγουστιάτικη βόμβα που έριξε ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στο «success story» της κυβέρνησης, στα όνειρα και τις επιθυμίες της ήταν μάλλον αναμενόμενη.

Η αυγουστιάτικη βόμβα που έριξε ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στο «success story» της κυβέρνησης, στα όνειρα και τις επιθυμίες της ήταν μάλλον αναμενόμενη. Τουλάχιστον από όσους δεν πίστευαν ούτε λέξη από τους ισχυρισμούς των αρμόδιων υπουργών.

Ο «θείος Βόλφι» – ευθυγραμμιζόμενος με την προϊσταμένη του καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ – απέρριψε το ενδεχόμενο «κουρέματος» του ελληνικού δημόσιου χρέους. Αλλά το πήγε ένα βήμα παραπέρα μιλώντας πρώτη φορά τόσο ξεκάθαρα για ένα νέο «πακέτο» (συμπεριλαμβανομένου και νέου δανείου) προς την Ελλάδα όταν λήξει το προηγούμενο, ώστε να καλυφθεί το αναμενόμενο «χρηματοδοτικό κενό». Το ύψος του «πακέτου» μπορεί να φτάσει τα 20 δισ. ευρώ, αλλά είναι ακόμη άγνωστο πώς θα διαρθρωθεί.

Η δημόσια αυτή τοποθέτηση του Σόιμπλε, αλλά και η διαπίστωσή του ότι η Ελλάδα δεν έχει ακόμη ανέβει το «βουνό» της κρίσης, αποτελούν μια γερή κατραπακιά στη συγκυβέρνηση Σαμαρά και Βενιζέλου για κάμποσους λόγους:

1) Μιλάει ανοιχτά για αναμενόμενο χρηματοδοτικό κενό, μια παραδοχή την οποία ο ΥΠΟΙΚ και ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας και Αντώνης Σαμαράς αρνούνταν μέχρι σήμερα να κάνουν διαδίδοντας ότι η έξοδος από την ύφεση βρίσκεται προ των πυλών. Πρώτη υπονόμευση του υποτιθέμενου «success story».

2) Ψαλιδίζει όλη τη ρητορική της κυβέρνησης περί μιας μεγάλης διαπραγμάτευσης για το χρέος, η οποία θα ερχόταν αμέσως μετά τις γερμανικές εκλογές και για χάρη της υποτίθεται ότι γίνονται οι όλο και σκληρότερες θυσίες της Ελλάδας για να επιτευχθεί – με κάθε αλχημιστική μέθοδο που μπορεί να επιστρατευθεί – το περίφημο «πρωτογενές πλεόνασμα». Δεύτερη υπονόμευση του υποτιθέμενου «success story».

3) Απαντά στη σταθερή – και βαρετή πλέον – αναφορά των κυβερνητικών στις πιέσεις που το ΔΝΤ και οι ΗΠΑ θα ασκήσουν στη Γερμανία ενισχύοντας την ελληνική διαπραγματευτική θέση περί «κουρέματος». Τρίτη υπονόμευση του υποτιθέμενου «success story».

4) Παρατείνει το μαρτύριο των μνημονίων και εξαντλεί την πολιτική αντοχή της κυβέρνησης, αφού το υπάρχον – υφεσιακό – πρόγραμμα θα συνεχιστεί για κάποια ακόμη χρόνια στο πλαίσιο του νέου «πακέτου». Τέταρτη υπονόμευση του υποτιθέμενου «success story».

Και ο κατάλογος δεν έχει τέλος.

Η γερμανική επιλογή

Βεβαίως η Γερμανία έχει τους λόγους της για να προχωρήσει σε αυτήν την κίνηση. Και είναι πολύ σοβαροί:

1) Θεωρεί ότι οι «μεταρρυθμίσεις» στην Ελλάδα καρκινοβατούν και θα χρειαστούν πολύ χρόνο για να αποδώσουν. Από την «αναδιάρθρωση» του δημόσιου τομέα μέχρι τις ιδιωτικοποιήσεις, όλα κινούνται πολύ πίσω από τους μνημονιακούς στόχους.

2) Όπως πολλές φορές έχουμε γράψει, κάθε «παραχώρηση» προς την Ελλάδα (όπως θεωρείται το «κούρεμα» χρέους) θα θεωρηθεί «πολιτικό δεδικασμένο» και θα ξεσηκώσει ανάλογα αιτήματα από χώρες που βρίσκονται είτε εντός είτε στα πρόθυρα ενός μνημονίου. Αυτό η Γερμανία δεν θέλει ούτε να το σκεφτεί.

3) Ένα ακόμη «πακέτο», μαζί με ένα νέο μνημόνιο, θα «φυλακίσει» την Ελλάδα για μεγάλο ακόμη χρονικό διάστημα υπό τον έλεγχο των Γερμανών και θα προσφέρει πολύ χρόνο ώστε να ελεγχθεί το σύνολο της ελληνικής οικονομίας από τον μεγάλο επικυρίαρχο της ευρωζώνης. Αν μάλιστα κρίνουμε από τα κατά καιρούς δημοσιευμένα σχέδια – Ειδικές Οικονομικές Ζώνες «κινεζικού» τύπου εργασίας, έλεγχο στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεων κ.λπ. –, τότε μιλάμε για επιδιώξεις που χρειάζονται χρόνια για να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν.

4) Η Γερμανία χρειάζεται ακόμη αρκετό χρόνο για να διαπιστώσει εάν οι μακροπρόθεσμοι σχεδιασμοί της για τη μελλοντική μορφή της ευρωζώνης (μεταξύ των οποίων ο μεγαλεπήβολος στόχος για τραπεζική ενοποίηση) έχουν πραγματικά περιθώρια εφαρμογής. Δεν είναι εποχή για ελληνικά ρίσκα.

5) Επιπλέον η Γερμανία χρειάζεται χρόνο για να διαπιστώσει εάν οι μεγάλες οικονομίες της Ευρώπης – που μεταξύ άλλων είναι χώρες με τεράστιο ιστορικό, γεωστρατηγικό και πολιτικό βάρος – θα συναινέσουν στον γερμανικό δρόμο αντιμετώπισης της κρίσης ή οι αλλαγές που θα προκληθούν στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα θα είναι θεμελιακές.

6) Ένα «κούρεμα» χρέους θα απαιτούσε, σε κάθε περίπτωση, μια πολύ δύσκολη πολιτική διαχείριση και θα δημιουργούσε, εκτός από «πολιτικό δεδικασμένο», σοβαρές αμφιβολίες στη Γερμανία για τον ρόλο της στην ευρωζώνη, καθώς η κοινωνία της δεν θα ήθελε σε καμιά περίπτωση να μετατραπεί η ζώνη του ευρώ σε μια αναδιανεμητική ένωση. Στην άρνηση μάλιστα του «κουρέματος» συμφωνούν, μέχρι στιγμής, Χριστιανοδημοκράτες και Σοσιαλδημοκράτες…

7) Τέλος, ο απώτερος στόχος είναι να σπρωχθεί η Ελλάδα στις «αγορές» για την αναχρηματοδότηση των δανείων της, πιθανότατα σε συνδυασμό με μειώσεις επιτοκίων, επιμηκύνσεις κ.λπ. Η εύλογη απορία, όμως, είναι με ποια αξιοπιστία η Ελλάδα, με χρέος στο 170% του ΑΕΠ της και δύο «κουρέματα» στην πλάτη, μπορεί να βρει δάνεια… φθηνότερα από αυτά της τρόικας. Ιδιαίτερα αν πέσουν κι άλλο τα επιτόκια στα υφιστάμενα του δημόσιου τομέα.

Και τώρα τα δύσκολα

Έως τώρα η συγκυβέρνηση επένδυε στο υποτιθέμενο «success story» και για να αποσπά την όποια κοινωνική ανοχή, αλλά και για να διασφαλίζει την εύθραυστη δική της συνοχή. Η ακύρωση του βασικού της στόχου, του «κουρέματος», τη βάζει μπροστά σε νέα προβλήματα και την υποχρεώνει να εκλιπαρήσει την πολιτική στήριξη της τρόικας ώστε να διασφαλίσει την επιβίωσή της για το μεγαλύτερο δυνατό διάστημα.

Παράλληλα θα πρέπει να βρει μια νέα πολιτική αφήγηση, με την οποία να επενδύσει το… «θεάρεστο» έργο της, αφού η δικαιολογία μιας επερχόμενης ουσιαστικής διαπραγμάτευσης εξέπνευσε. Δύσκολα πράγματα, την ώρα μάλιστα που, όπως θα διαβάσετε και σε άλλες σελίδες, η τρόικα δεν δείχνει ιδιαίτερη διάθεση συνεννόησης.