search
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 07:37
MENU CLOSE

Η Ευρώπη ψάχνεται

26.08.2013 21:00
Η Ευρώπη ψάχνεται - Media

Τι είναι η Ευρώπη μας; Μην είναι οι κομισάριοι και οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών; Μην είναι τα ευρώ και οι διάφορες οικονομικές συμφωνίες;

Τι είναι η Ευρώπη μας; Μην είναι οι κομισάριοι και οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών; Μην είναι τα ευρώ και οι διάφορες οικονομικές συμφωνίες; Το Ινστιτούτο Γκαίτε σε διάφορες χώρες αποφάσισε μέσα από μια έρευνα να αναδείξει πως Ευρώπη είναι και κάτι που «λάμπει αθώρητο σαν ήλιου αχτίνα», όπως λέει και το πασίγνωστο ποίημα του Πολέμη, ο πολιτισμός της ηπείρου μας

Tι σημαίνει Ευρώπη, για εσάς προσωπικά;». Με αυτό το κεντρικό ερώτημα, τα γερμανικά ινστιτούτα σε συνεργασία με τη γερμανική ραδιοφωνία και την εφημερίδα «Die Welt» απευθύνονται σε πολίτες της Ευρώπης αλλά και γειτονικών μας και υποψήφιων για ένταξη στην Ε.Ε. χωρών και τους ζητούν να επιλέξουν τα πρόσωπα, τα μνημεία, τα έργα τέχνης, τα επιτεύγματα τα οποία συνθέτουν την ευρωπαϊκή ταυτότητα. Nα βρούνε δηλαδή τι είναι αυτό που μας συνδέει τόσο βαθιά όσο δεν μπορούν να εισχωρήσουν εθνικές διαφορές, προκαταλήψεις, συμφέροντα, πολιτικές.
Στόχος του προγράμματος «Ευρωπαϊκή Λίστα» είναι, όπως λένε οι διοργανωτές του, να «προκαλέσει στους ανθρώπους ενθουσιασμό για την Ευρώπη», «να δώσει νέες απαντήσεις σε παλιά ερωτήματα – όπως με ποιο τρόπο αντιλαμβανόμαστε τους εαυτούς μας ως Ευρωπαίοι πέρα από τα στενά εθνικά μας σύνορα, τι είναι αυτό που μας ενώνει και ποια είναι η γνώμη των γειτόνων μας για εμάς». Η έρευνα ξεκίνησε τον Μάρτιο, έχουν πάρει ήδη μέρος περίπου 23.000 άνθρωποι και θα ολοκληρωθεί στα τέλη του 2014 με μια μεγάλη εκδήλωση όπου θα αναλυθούν και θα γίνει προσπάθεια να αξιοποιηθούν τα αποτελέσματά της. Διεξάγεται σε 30 χώρες και 24 γλώσσες και μπορούμε να συμμετάσχουμε όλοι μέσω των ιστοσελίδων των παραρτημάτων του  Ινστιτούτου Γκαίτε.
Τη γνώμη τους έχουν ήδη κληθεί να δώσουν και Ευρωπαίοι διανοούμενοι και συγγραφείς, όπως ο Ουμπέρτο Έκο, ο Σλαβόι Ζίζεκ, ο Πέτρος Μάρκαρης, ο Ισπανός Λορέντσο Σίλβα, η Ουγγαρέζα Τερέζια Μόρα κ.ά. Όλοι αυτοί θα σχολιάσουν και τα αποτελέσματα της «δημοσκόπησης», τα οποία έχουν ήδη αρχίσει να δημοσιεύονται στο Διαδίκτυο.

Όλοι γοητεύονται από τον ιππότη που κυνηγά ανεμόμυλους

Οι, μέχρι τώρα, απαντήσεις σε ερωτήματα όπως «Πόσο Ευρωπαίος νιώθεις», «Ποιο είναι το σημαντικότερο κτίσμα της Ευρώπης», «ποια είναι η πιο ευρωπαϊκή ταινία», «ποια είναι η σημαντικότερη ανακάλυψη» κ.λπ., διαφέρουν από χώρα σε χώρα – όχι όμως ριζικά.
«Ο Δον Κιχώτης» ψηφίζεται σχεδόν παντού ως η πιο ενδιαφέρουσα ή μια από τις πιο ενδιαφέρουσες μορφές της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Στα συνολικά αποτελέσματα ο ήρωας του Θερβάντες έρχεται πρώτος. Ακολουθούν ο Σαίξπηρ, ο Γκαίτε και δύο από τα πρόσωπα των βιβλίων του δεύτερου, ο Φάουστ και ο Βέρθερος. Για τις υπόλοιπες πέντε θέσεις της ευρωπαϊκής λίστας συναγωνίζονται ο Άμλετ, ο Δάντης, η Άννα Καρένινα, ο Σέρλοκ Χολμς και ο Μικρός Πρίγκιπας. Στα εθνικά αποτελέσματα οι Γάλλοι, π.χ., τονίζουν επίσης τη σημασία του Ουγκό και του Βολταίρου, οι Γερμανοί ξεχωρίζουν τον ομηρικό Οδυσσέα και συμπεριλαμβάνουν, για άγνωστο λόγο, στη δική τους λίστα και τον Μεγάλο Ναπολέοντα, οι Φινλανδοί αγαπούν τη Μαντάμ Μποβαρί και εμείς μοιάζει να είμαστε από τους πολύ λίγους οι οποίοι δεν γοητευόμαστε από τον ιππότη που κυνηγά ανεμόμυλους. Στη δική μας λίστα δεν υπάρχει ο «Δον Κιχώτης». Υπάρχουν όμως ο Γκαίτε, ο Σαίξπηρ, ο Κάφκα, ο Μπρεχτ, ο Όμηρος, ο Καβάφης, η ποίηση γενικώς. Μια ελληνική παρουσία υπάρχει και στη λίστα των Τυνήσιων: ο Αλέξης Ζορμπάς.
Στην ερώτηση για τον «σημαντικότερο Ευρωπαίο καλλιτέχνη γενικώς» οι διαφορές σχεδόν εξαλείφονται. Από την Φινλανδία έως την Αίγυπτο ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ψηφίζεται φανατικά. Από τους σημαντικότερους θεωρούνται επίσης ο Πικάσο, ο Μπετόβεν, ο Νταλί, ο Μιχαήλ Άγγελος.
Μικρές διαφορές υπάρχουν και στις απαντήσεις για το σπουδαιότερο ευρωπαϊκό κτίσμα. Ο Παρθενώνας, ο Πύργος, του Άιφελ και το Κολοσσαίο βρίσκονται στις πρώτες θέσεις και της Ευρωπαϊκής Λίστας και των εθνικών. Διαφορές υπάρχουν κυρίως στα ποσοστά. Στη γενική λίστα ο Πύργος του Άιφελ έχει τις περισσότερες ψήφους. Από τα σημαντικότερα μνημεία θεωρούνται επίσης το Λούβρο, το Τείχος του Βερολίνου, ο Πύργος της Πίζας, η Καπέλα Σιξτίνα. Εντύπωση κάνει ότι Τούρκοι, Αιγύπτιοι, Τυνήσιοι πολίτες μοιάζει να αγνοούν τον Παρθενώνα και ότι στη γαλλική λίστα στην πρώτη θέση, μέχρι τώρα, βρίσκεται η Πύλη του Βραδεμβούργου!

Η ζωή είναι ωραία

Στο σινεμά «Η ζωή είναι ωραία» γενικώς. Η ταινία του Ρομπέρτο Μπενίνι υπερψηφίζεται σε όλες, σχεδόν, τις χώρες. Από τις πιο αγαπημένες ταινίες είναι ακόμα: «Οι ζωές των άλλων», «Αμελί», «Τα φτερά του έρωτα», «Αντίο Λένιν», «Ντόλτσε βίτα».
Η σημαντικότερη όμως ευρωπαϊκή ανακάλυψη δεν είναι ο κινηματογράφος, αλλά η τυπογραφία. Αυτό τονίζει η πλειονότητα σε όλες τις χώρες. Ανάμεσα στις σπουδαίες ευρωπαϊκές ανακαλύψεις, όσοι απάντησαν στην έρευνα ξεχωρίζουν ακόμα την ατμομηχανή, το αυτοκίνητο, το τηλέφωνο, την πενικιλίνη, το ευρώ και την… Αμερική.
Η τυπογραφία είναι μια από τις συχνότερες απαντήσεις και στην ερώτηση «Ποια είναι η σημαντικότερη συμβολή της Ευρώπης στον παγκόσμιο πολιτισμό». Εδώ όμως δεν έρχεται πρώτη. Η δημοκρατία, απαντούν οι περισσότεροι, είναι ό,τι πολυτιμότερο προσφέραμε ως Ευρωπαίοι στον κόσμο. Μόνο στην αλγερινή και την αιγυπτιακή λίστα δεν υπάρχει η λέξη δημοκρατία. Η αιγυπτιακή λίστα είναι η μόνη η οποία περιλαμβάνει στα επιτεύγματα την UNESCO, η αλγερινή τις δορυφορικές κεραίες, η ιορδανική το κοινωνικό κράτος και, στην άλλη άκρη, η σουηδική τους… ΑΒΒΑ. Στη συνολική, πάντως, Ευρωπαϊκή Λίστα, μετά τη δημοκρατία έρχονται η κλασική μουσική, η λογοτεχνία, η τέχνη, η Αναγέννηση, η φιλοσοφία, ο Διαφωτισμός.
Όλα αυτά κάνουν τους περισσότερους, ακόμα και όσους δεν βρίσκονται επί ευρωπαϊκού εδάφους, να δηλώνουν, κατά συντριπτική πλειονότητα, πως αισθάνονται βαθύτατα Ευρωπαίοι. Τι σημαίνει «Ευρώπη» για τον καθένα προσωπικά; Στην ερώτηση αυτήν η απάντηση που δίνεται από τους περισσότερους είναι «πολιτισμός».

Γερμανία… πάνω απ’ όλα και όλους

Αναζητώντας την ευρωπαϊκή ταυτότητα οι συντάκτες του ερωτηματολογίου δεν περιορίζονται, όμως, μόνο σε ερωτήσεις οι οποίες αφορούν πολιτιστικά αγαθά:
Ποια είναι η ωραιότερη πόλη της Ευρώπης; Το Βερολίνο. Εκτός από τη δική σας, σε ποιαν άλλη ευρωπαϊκή χώρα θα θέλατε να ζήσετε; Στη Γερμανία. Σε ποια γλώσσα (εκτός από τα αγγλικά) πιστεύετε πως θα έπρεπε να ξέρετε να λέτε, τουλάχιστον, «καλημέρα»; Στα γερμανικά. Ποια χώρα εκπροσωπεί το μέλλον της Ευρώπης. Η Γερμανία, απαντά πάλι η πλειονότητα. Ποιον πολιτικό ξεχωρίζετε; Την Άνγκελα Μέρκελ. Πολύ «Deutschland über alles» προκύπτουν, προς το παρόν, οι ευρωπαϊκές προτιμήσεις. Μόνο στο φαγητό «σκίζει» η Ιταλία. Όπως όμως σε όλες τις δημοσκοπήσεις, σημασία έχει όχι μόνο τι ρωτάς, αλλά και ποιος ρωτάει και ποιοι απαντούν. Για την έρευνα έχουν ενημερωθεί, μέχρι σήμερα, κυρίως όσοι μαθαίνουν γερμανικά στα Ινστιτούτα Γκαίτε και η πλειονότητα των ψηφισάντων ήταν Γερμανοί.

Ο Ουμπέρτο Έκο προειδοποιεί
«H σφυγμομέτρηση της κοινής γνώμης θα πρέπει πάντα να αντιμετωπίζεται με λίγο σκεπτικισμό», τονίζει σχολιάζοντας την Ευρωπαϊκή Λίστα ο Ουμπέρτο Έκο και συνεχίζει:  «Για παράδειγμα, το ότι οι άνθρωποι στην πλειονότητά τους θεωρούν το Βερολίνο ως την πιο ελκυστική πόλη οφείλεται στο γεγονός ότι ο αριθμός των Γερμανών που συμμετείχαν στην έρευνα υπερέβη τις τρεις χιλιάδες και ο αντίστοιχος αριθμός των Γάλλων ανήλθε μόλις στο ήμισυ. Εάν τα εν λόγω ποσοστά αντιστρέφονταν, στοιχηματίζω ό,τι θέλετε ότι θα είχε κερδίσει το Παρίσι. Ομοίως, μου φαίνεται ότι η απάντηση στο ερώτημα σχετικά με το πιο σημαντικό κτίριο βασίζεται σε κλισέ τα οποία διαδίδονται από τον Τύπο και τις ταινίες. Το Κολοσσαίο και ο Παρθενώνας κατατάσσονται επίσης σε υψηλή θέση στη λίστα, αλλά οι συμμετέχοντες ηλικίας άνω των σαράντα ετών θα είχαν τοποθετήσει τον Παρθενώνα στην πρώτη θέση. […] Ακόμη και το καλό αποτέλεσμα που έλαβε ο Λεονάρντο ντα Βίντσι μου φαίνεται ότι έχει επηρεαστεί από τις εικόνες που δημιουργούν τα μέσα ενημέρωσης, στον βαθμό που ο πραγματικός αριθμός των Ιαπώνων που πηγαίνουν να θαυμάσουν τη ”Μόνα Λίζα“ είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των επισκεπτών της Καπέλα Σιξτίνα. […] Μπορώ να κατανοήσω ότι η Άνγκελα Μέρκελ είναι η πιο σημαντική πολιτική προσωπικότητα για πολλούς νέους, μεταξύ άλλων και επειδή δεν υπάρχουν στο προσκήνιο πολιτικοί με την επιρροή που ασκεί εκείνη. Όμως, όταν βλέπω ότι ο Ναπολέοντας (ο οποίος, καλώς ή κακώς, είχε κάποια σημασία για την Ευρώπη) ήταν η απάντηση που δόθηκε από ποσοστό τέσσερα τοις εκατό των ανθρώπων, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι το ερώτημα δεν έγινε ορθώς κατανοητό. Οι νέοι ζουν στο παρόν και ίσως για εκείνους και το Κολοσσαίο να είναι κάτι μοντέρνο που βλέπει κανείς σε καρτ-ποστάλ. Ο Ναπολέοντας δεν είναι κάποιος τον οποίο θυμούνται. […] Αυτό όμως σημαίνει ότι διατρέχουν τον κίνδυνο να αντιμετωπίσουν προβλήματα κατανόησης σε ό,τι αφορά την Ιστορία της Ευρώπης. […] Ωστόσο, υπάρχουν απαντήσεις που μου φαίνονται πολύ σημαντικές. Προκειμένου να ορίσουν ποιο στοιχείο είναι εκείνο που κρατά ενωμένη την Ευρώπη, οι συμμετέχοντες στην πλειονότητά τους έδωσαν την απάντηση “ο πολιτισμός”. Είναι σημαντικό ότι μια ελίτ νέων συνειδητοποιεί, τουλάχιστον, ότι η συνεκτική ουσία που κρατά ενωμένη την Ευρώπη – με όλες τις διαφορές της σε ό,τι αφορά τη γλώσσα, τις περιφερειακές και κυβερνητικές δομές – είναι ο πολιτισμός, πολύ περισσότερο από ό,τι το ευρώ. Η υψηλή κατάταξη του “Δον Κιχώτη” φαίνεται επίσης να επιβεβαιώνει τη σημασία του πολιτισμού. Προφανώς, η Ευρώπη – πέραν όλων των διαφορών της μεταξύ των κρατών – έχει το δικαίωμα ύπαρξης επί τη βάσει ενός κοινού πολιτισμού και μπορεί κανείς να ελπίζει ότι οι νέοι θα συνεχίσουν να το κατανοούν αυτό. Ομοίως, είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι σχεδόν το είκοσι τοις εκατό των συμμετεχόντων στη σφυγμομέτρηση ταυτίζουν την ευρωπαϊκή κληρονομιά με την ανακάλυψη της τυπογραφίας και αναφέρουν τη δημοκρατία ως τη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή συμβολή στον παγκόσμιο πολιτισμό. Συνολικά, οι απαντήσεις μάς αφήνουν ένα περιθώριο αισιοδοξίας, αλλά ταυτόχρονα αποκαλύπτουν μια γενιά που δεν γνωρίζει τίποτε για το παρελθόν της και αυτό αποτελεί σφάλμα που θα πρέπει να διορθωθεί μέσω της παιδείας».

google_news_icon

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Το topontiki.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά σχόλια και διαφημίσεις. Οι χρήστες που παραβιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς θα αποκλείονται. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29.03.2024 07:34