Αγωνία για την επόμενη ημέρα επικρατεί στο επιτελείο του ΤΑΙΠΕΔ. Παρά τον ενδοκυβερνητικό ενθουσιασμό για την τοποθέτηση Μανιατόπουλου στο τιμόνι του Ταμείου, οι περισσότεροι από τους συμβούλους επισημαίνουν ότι τα προβλήματα είναι πια περισσότερα από τις λύσεις.

Αγωνία για την επόμενη ημέρα επικρατεί στο επιτελείο του ΤΑΙΠΕΔ. Παρά τον ενδοκυβερνητικό ενθουσιασμό για την τοποθέτηση Μανιατόπουλου στο τιμόνι του Ταμείου, οι περισσότεροι από τους συμβούλους επισημαίνουν ότι τα προβλήματα είναι πια περισσότερα από τις λύσεις. Και κυρίως ότι η χαμηλή ποιότητα των υποψήφιων επενδυτών σε ορισμένες περιπτώσεις υπονομεύει ακόμη και τους διαγωνισμούς. Έτσι, ενώ το ΤΑΙΠΕΔ έχει να παρουσιάσει αρκετά προγράμματα τους επόμενους μήνες, η ανησυχία για το πώς θα προχωρήσουν και εάν θα φτάσουν σε κατάληξη – ιδιαίτερα δε με ανταγωνιστικό τίμημα – είναι έκδηλη.

Η ανησυχία αυτή αποτυπώθηκε με τον πλέον έκδηλο τρόπο σε μια κυβερνητική διαρροή πριν από δύο εβδομάδες: «Θα προτιμούσαμε επενδυτές από ανεπτυγμένες οικονομίες», ανέφερε το στέλεχος που (φυσικά και) δεν κατονομάστηκε. Ο λόγος του σχολίου ήταν για το αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» και ειδικότερα για τους Καναδούς του fund PSP Investment, οι οποίοι αγόρασαν το 26,7% του αεροδρομίου. Βέβαια οι Καναδοί δεν αγόρασαν την κρατική συμμετοχή (όπως το «Π» έχει αναφέρει από την περίοδο που κλείστηκε η συμφωνία), αλλά τη συμμετοχή της Hochtief Airport, που αποχώρησε πουλώντας… πακέτο τις συμμετοχές της τόσο στο αθηναϊκό όσο και σε έξι ακόμη μεγάλα αεροδρόμια του κόσμου, που τελικά πέρασαν στο PSP. Η αλήθεια όμως ήταν ότι το PSP είναι από τις σοβαρότερες επενδυτικές ομάδες που έχει εμπλακεί σε επένδυση επί ελληνικού εδάφους τα τελευταία χρόνια, έστω και αν η αγορά του πακέτου στο «Ελ. Βενιζέλος» ήταν λίγο – πολύ… αναγκαστική. Για τον λόγο αυτό άλλωστε και οι κυβερνητικοί έσπευσαν να «αγκαλιάσουν» τον… γαμπρό, διοχετεύοντας στη δημοσιότητα ότι οι Καναδοί επενδυτές δεσμεύτηκαν να υποβάλουν πρόταση και για την κρατική συμμετοχή όταν βγει στο σφυρί.

Καμία δέσμευση

Η αλήθεια βέβαια είναι ότι από πλευράς Καναδών δεν υπάρχει καμιά σχετική δέσμευση, παρά μόνο η προφορική υπόσχεση ότι θα εξετάσουν το θέμα και… όταν έρθει η ώρα. Άλλωστε εάν κάποιος ρίξει μια ματιά στο επενδυτικό προφίλ του PSP βλέπει ότι πουθενά δεν υπάρχει ανάληψη μεγάλων ποσοστών πλειοψηφίας και μάνατζμεντ, όπως προβλέπεται να γίνει από τον ιδιώτη που θα αγοράσει την πλειοψηφία στο αθηναϊκό αεροδρόμιο. Οι Καναδοί διαχειριστές μπορεί να είναι αρκετά τολμηροί στον τύπο των επενδύσεων, αλλά μάλλον προσεκτικοί ώστε να μην παίρνουν διοικητικές ευθύνες.

Οι «μαζοχιστές»

Παρ’ όλα αυτά, θεωρούνται ιδιαίτερα συντηρητικοί και σοβαροί εν δυνάμει συνεργάτες και επενδυτές εάν συγκριθούν με… οτιδήποτε άλλο έχει περάσει από τη χώρα μας, είτε αυτό αφορά τις αποκρατικοποιήσεις είτε αυτόνομες επενδύσεις. Και για να θυμηθούμε:

Οι επενδυτές από το Κατάρ αποχώρησαν από τη mega επένδυση του Αστακού όταν η «δουλειά» δεν έγινε με τους προνομιακούς όρους που απαιτούσαν, φέρνοντας σε δύσκολη θέση ακόμη και τις «πράσινες παρέες» του ΓΑΠ την περίοδο της παντοδυναμίας του.

Αντίστοιχα οι Καταριανοί επενδυτές αποχώρησαν και από το Ελληνικό – και μάλιστα την παραμονή της επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού στην Ντόχα (καταφέρνοντας ένα μεγάλο πλήγμα στον Σαμαρά) – δηλώνοντας απροκάλυπτα ότι δεν ενδιαφέρονται για πλειοδοτικούς διαγωνισμούς σαν αυτούς που προωθεί το ΤΑΙΠΕΔ, αλλά διμερείς συμφωνίες που εγγυώνται εκ των προτέρων το αποτέλεσμα. Οι Καταριανοί είναι τόσο σκληροί, που τσακώθηκαν ακόμη και για την αγορά της νησίδας Οξιά, κοντά στην Ιθάκη, η οποία αφορούσε ένα ιδιωτικό (και όχι κρατικό) συμφωνητικό. Στέλνοντας μάλιστα ένα σαφές πολιτικό μήνυμα, ο εμίρης διά του απεσταλμένου του είπε στην δήμαρχο της Ιθάκης ότι «στην Ελλάδα δεν ψάχνετε για επενδυτές, αλλά για μαζοχιστές».

Το φιάσκο

Ακόμα και όταν πήραν το μήνυμα, οι της κυβέρνησης δεν τα κατάφεραν καλύτερα, αφού απέναντί τους δεν βρίσκονταν οι επενδυτές που ονειρεύονταν, αλλά οι σκληρότεροι επιχειρηματίες του κόσμου. Το φιάσκο της ΔΕΠΑ απέδειξε του λόγου το αληθές. ΤΑΙΠΕΔ και κυβέρνηση παρασύρθηκαν από τα… θέλγητρα της Gazprom στον διεθνή διαγωνισμό για την πώληση της ΔΕΠΑ. Και αντί να εξετάσουν τις προτάσεις όλων των υποψηφίων, βρέθηκαν «ξαφνικά» με τον Σαμαρά να μιλά μόνο με έναν (τους Ρώσους), αποδεχόμενος τον αρχηγό τους Αλεξέι Μίλερ ως «φίλο» στο Μέγαρο Μαξίμου. Εκεί ο Ρώσος έθεσε ιδιαίτερα σκληρούς όρους, τους οποίους ο Έλληνας πρωθυπουργός αποδέχτηκε. Παρ’ όλα αυτά, λίγες ώρες πριν εκπνεύσει η προθεσμία, οι Ρώσοι τραβήχτηκαν πίσω αφήνοντας τον Σαμαρά διπλά ακάλυπτο: με τη ρετσινιά ότι δέχτηκε προτιμητέο συνομιλητή σε διεθνή διαγωνισμό, αλλά και με τον συνομιλητή αυτόν να… φεύγει με ελαφρά πηδηματάκια. Προφανώς, λοιπόν, στην κυβέρνηση δεν κατάλαβαν ότι από ένα σημείο και μετά η ρωσική πλευρά έπαιξε ένα παιχνίδι με τον χρόνο και τις νομικές λεπτομέρειες ώστε να μπορέσει να αποχωρήσει… ηρωικά, όπως και έπραξε. Και τότε, ακόμη κατάλαβαν ότι για την Gazprom την περίοδο αυτή ήταν πολύ πιο σημαντικό να διασφαλίσει μέχρι το 2016 την τρέχουσα σύμβαση του αποκλειστικού (σχεδόν) προμηθευτή της ΔΕΠΑ από το να δώσει χρήματα για να την αγοράσει. Και μαζί με αυτό να διατηρήσει το κατά 30% ακριβότερο τιμολόγιο που έχει στην Ελλάδα.

Στην κυβέρνηση προσπάθησαν να εξισορροπήσουν το φιάσκο της ΔΕΠΑ από την αγορά του ΔΕΣΦΑ αντί 400 εκατ. ευρώ, που ήταν στη θεωρία η προσφορά της Socar από το Αζερμπαϊτζάν. Όμως και η πώληση αυτή έχει «κολλήσει» για λόγους τους οποίους έχει εξηγήσει αναλυτικά το «Π» και θα χρειαστεί να περάσουν αρκετοί μήνες για να λυθεί ο γρίφος του αν τελικά μπορεί να πωληθεί ο ΔΕΣΦΑ. Καταρχήν, η εταιρεία δεν ανακηρύχθηκε προσωρινός προτιμητέος επενδυτής, διότι δεν κατέθεσε τη σχετική εγγυητική επιστολή των 40 εκατ. ευρώ. Ακόμη κι όταν την κατέθεσε, όμως, η Ε.Ε. παρενέβη για το αν η εταιρεία αερίου μιας τρίτης χώρας μπορεί να αγοράσει τον διαχειριστή μιας χώρας – μέλους της Ε.Ε. Στο μεταξύ η ελληνική κυβέρνηση υπέγραψε την αγορά των πρώτων ποσοτήτων αερίου που θα περάσουν από τον αγωγό ΤΑΡ του Αζερμπαϊτζάν, ο οποίος θα διέλθει από τη χώρα μας… Η συμφωνία προπληρωμής του αερίου είναι τέτοια, που οι Αζέροι θα έχουν αποσβέσει την αγορά του ΔΕΣΦΑ σε τρία – τέσσερα χρονάκια…

Κτηματομεσιτικά

Η παραχώρηση των 500 στρεμμάτων της Κασσιόπης στην Κέρκυρα με τη μορφή της μακροχρόνιας μίσθωσης για 99 χρόνια εγκρίθηκε αντί 23 εκατ. ευρώ από τον μοναδικό υποψήφιο που εμφανίστηκε (την αμερικανική NCH Capital). Το ΤΑΙΠΕΔ… πανηγύρισε μάλιστα ότι το σύνολο της επένδυσης των Αμερικανών στην περιοχή θα φτάσει τα 75 εκατ. ευρώ, που βέβαια δεν είναι τίποτα περισσότερο από χτισίματα για τουριστικά καταλύματα και βίλες που θα αξιοποιήσουν οι ξένοι. Όμως το «χρήμα» βρίσκεται ακόμη στο… περίμενε, καθώς για να προχωρήσει η εκταμίευση θα πρέπει να εγκριθεί το επενδυτικό πρόγραμμα, το οποίο αντιμετωπίζει καθυστερήσεις στις άδειες οικοδόμησης αλλά και τις δεκάδες προσφυγές τοπικών φορέων. Για παρεμφερείς λόγους, άλλωστε, ματαιώθηκε και ο διαγωνισμός για την έκταση της Αφάντου στη Ρόδο.

Αντίστοιχοι πανηγυρισμοί είχαν γίνει και για την παραχώρηση του IBC προς τον όμιλο Λάτση. Η Lamda Development κατάφερε να πάρει αντίστοιχα για 90 χρόνια το σύνολο του ακινήτου στο Μαρούσι για 81 εκατ. ευρώ, δηλαδή για ένα πολύ μικρότερο τίμημα από αυτό με το οποίο ενοικίαζε ένα τμήμα του (το Golden Hall). Δηλαδή, ενώ κάθε χρόνο έδιναν περί τα 8 εκατ. ευρώ για το Golden Hall, και θα έπρεπε να δώσουν στο κράτος συνολικά 720 εκατ. ευρώ, πήραν προίκα άλλα 15.000 τ.μ. για μαγαζιά που θα τους δώσουν ενοίκια, και δίνουν συνολικά, μόλις 81 εκατ. Τουλάχιστον εδώ υπάρχει το ενοίκιο…

Τζόγος

Στα Κρατικά Λαχεία η μοναδική κοινοπραξία (επίσης) που διεκδικούσε το έργο [δηλαδή το σχήμα ΟΠΑΠ (34%), Lottomatica (33%), Scientific Games και Intralot (από 16,5%)] υπέβαλε προσφορά για 190 εκατ. ευρώ εφάπαξ και εγγυημένη πληρωμή 580 εκατ. ευρώ στο βάθος της 12ετούς σύμβασης. Ωστόσο η προκαταβολή συνοδεύθηκε από την αποχώρηση της Lottomatica. Και τώρα, ο ΟΠΑΠ με 67% στην κοινοπραξία των Λαχείων καλείται να καταβάλει άμεσα στο… κράτος 125 εκατ. ευρώ από το δικό του ταμείο. Δηλαδή 65 εκατ. ευρώ περισσότερα από όσα είχε προϋπολογίσει στην αρχική προσφορά του. Μια εξέλιξη που με δεδομένα τα ταμειακά διαθέσιμα είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε νέο δανεισμό τη νέα διοίκηση του ΟΠΑΠ, η οποία φώναζε από μηνών για το θέμα.

Και στην περίπτωση του ΟΠΑΠ, όμως, τα πράγματα δεν κύλησαν πολύ καλύτερα. Η προσφορά ήταν πρακτικά μία, η οποία συγκέντρωσε σε ένα σχήμα τους δύο Έλληνες διεκδικητές του οργανισμού (Μελισσανίδη – Κοπελούζο) με έναν ισχυρό ξένο χρηματοδότη (τον Σμετς του PPF). Εδώ οι δύο Έλληνες εγγυώνται στον ξένο την ασφάλεια της επένδυσής του και αντίστροφα ο ξένος εγγυάται στους Έλληνες το ρευστό για να μπορούν να… παίξουν μπάλα στον ΟΠΑΠ.

Επί τη ευκαιρία: Το fund Third Point του Daniel Loeb διαφημίστηκε στη χώρα μας ως ο επενδυτής που κέρδισε… ποντάροντας στην Ελλάδα. Στην πραγματικότητα δεν ήταν τίποτε άλλο από ένα κερδοσκοπικό ποντάρισμα (σαν να ποντάρεις όλα σου τα λεφτά στο «2» στο ματς Βραζιλία – Ελλάδα στο Μουντιάλ) στα ελληνικά ομόλογα, που απλώς βγήκε στον Loeb λόγω μιας ειδικής ενημέρωσης που είχε. Έκτοτε ο Loeb σχημάτισε το ελληνικό παρακλάδι του, Hellenic Recovery Fund, το οποίο δεν είχε την παραμικρή (σχεδόν) δραστηριότητα πλην της εξυπηρέτησης που έκανε στην κυβέρνηση καταθέτοντας μια «άδεια» προσφορά για τον ΟΠΑΠ.

Οι Κινέζοι

Οι Κινέζοι υπέγραψαν τη συμφωνία στον ΟΛΠ με τόσο επικερδείς συνθήκες, που σε δυο – τρία χρόνια άρχισαν να βγάζουν εξαιρετικά κέρδη από τη διαχείριση του Πειραιά, αφήνοντας την αίσθηση ότι θα προχωρήσουν, δίνοντας ζεστό χρήμα, και στην αγορά του. Τελικά όμως οι κακοί υπολογισμοί και το… πραγματικό πρόσωπο των Κινέζων επενδυτών οδήγησε σε εμπλοκή, βάζοντας πρακτικά στον πάγο, μέχρι νεωτέρας, την πώληση ειδικά του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας. Έτσι, ενώ τον Ιούνιο όσοι εμπιστεύονταν την… κυβέρνηση για την ενημέρωσή τους πίστευαν ότι ο Σαμαράς έχει ήδη κλείσει το ντιλ με τους Κινέζους, αποδεικνύεται το αντίθετο: Οι αλλαγές στην ηγεσία της Cosco, οι διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις των Κινέζων, αλλά και τα «στοπ» της Κομισιόν έχουν διαμορφώσει ένα αρνητικό περιβάλλον.
Και καθώς οι Κινέζοι επενδυτές άρχισαν να μοιάζουν με τους Ρώσους (όπως και νωρίτερα οι Ρώσοι με τους Άραβες), στην κυβέρνηση άρχισαν να παγώνουν τα χαμόγελα που έβλεπαν… κίτρινες λύσεις στους επενδυτικούς γρίφους της χώρας. Και κάπως έτσι άρχισαν να σκέφτονται ότι ίσως οι Καναδοί της PSP να είναι μια καλύτερη επιλογή από τη Shenzen και την ΗΝΑ που μέχρι πρότινος φέρονταν τα φαβορί για να αγοράσουν το αεροδρόμιο της Αθήνας.