Η εργατική τάξη ήταν εξ ανέκαθεν φορτισμένη με την ευθύνη της αλλαγής αυτού του γερασμένου κόσμου. 

Του Ευστράτιου Τζαμπαλάτη*

Λίγο μετά τον Γαλλικό ποταμό και τα δέντρα που βυθίζονται στα ήρεμα νερά του και ελάχιστα χιλιόμετρα μετά από μια συστοιχία θεόρατων δέντρων (Διαβατά) που σε ταξιδεύουν για λίγα δευτερόλεπτα σ’ ένα παραμυθένιο κόσμο, το αστεακό τοπίο ξεπροβάλλει και πάλι βίαια, ντυμένο με την πιο βαριά φορεσιά του.

Ερειπωμένα και μισογκρεμισμένα κτίρια, τόνοι σκουριάς, βαγόνια τρένων στοιβαγμένα που προορίζονται για σκραπ και ανέμπνευστα τυποποιημένα βιομηχανικά κτίρια από ψυχρά υλικά, εισβάλλουν βίαια πάνω σε όποιο κομμάτι αγνής φύσης γλύτωσε από το πριόνι της οικονομικής και βιομηχανικής ανάπτυξης. Πέρα από την φαινομενικά εξωτερική ησυχία αυτών των εργοστασιακών μονάδων της Σίνδου, άλλων ακόμα σε λειτουργία και άλλων νεκρών και παρατημένων εδώ και χρόνια, κρύβεται η καρδιά της βαρβαρότητας του καπιταλιστικού κόσμου. Καθημερινά εξαήμερα ωράρια που δεν πέφτουν ποτέ κάτω από τις δώδεκα ώρες. Θόρυβοι που δημιουργούν ένα μόνιμο βουητό οι οποίοι δεν αφήνουν κανένα περιθώριο σκέψης, μας μετατρέπουν από ανθρώπους σε απλά αναλώσιμα εξαρτήματα των μηχανών.

Εργατικά κορμιά σακατεμένα που κάθε βράδι βογκάνε από τους πόνους, τις πληγές και το άγχος. Εργοδότες ή πιο σωστά αφεντικά, που σε καθημερινή βάση απαιτούν, επιτηρούν, επιπλήττουν, ειρωνεύονται, υποβιβάζουν, εκβιάζουν και ζητούν ανελλιπώς όλο και περισσότερη παραγωγικότητα από τον κάθε εργάτη και την κάθε εργάτρια. Μυρωδιές και αναθυμιάσεις που καταστρέφουν το μυαλό και την ανάσα. Εμείς, οι εργάτες και οι εργάτριες, είμαστε αυτοί οι άνθρωποι που καθημερινά προσπαθούμε να σταθούμε όρθιοι μέσα σ’ αυτές τις εργασιακές συνθήκες. Άλλοι οικογενειάρχες και άλλοι νεότεροι που προσπαθούμε να κάνουμε τα όνειρά μας και τις επιθυμίες μας πραγματικότητα. Είμαστε αυτοί που φεύγουμε πριν ο ήλιος ξυπνήσει και γυρνάμε όταν κρύβεται και πάλι πίσω από τα βουνά. Είμαστε αυτοί που δίνουμε το αίμα μας κυριολεκτικά και μεταφορικά πίσω από κάθε καλογυαλισμένο προϊόν, χρήσιμο και μη. Είμαστε αυτοί που τα σώματά μας γυαλίζουν και μυρίζουν όχι επειδή φοράμε εκλεκτά καλλυντικά και ακριβά αρώματα, αλλά επειδή ποτιζόμαστε από πριονίδια, γρέζια, γράσα και λοιπά βιομηχανικά υλικά που γίνονται κάθε μέρα ένα κομμάτι του κορμιού μας. Είμαστε αυτοί που δεν παράγουμε για τις πραγματικές ανάγκες και επιθυμίες των συνανθρώπων μας, αλλά για τις επίπλαστες ανάγκες που δημιουργούν οι βιομηχανίες και οι τσέπες των αφεντικών. Είμαστε αυτοί και αυτές που δεν προλάβαμε να δούμε ακόμα την ανατολή.

Η ανατολή της Σίνδου έχει δύο ερμηνείες. Η ρομαντική-αλληγορική ερμηνεία αναφέρεται στην επιθυμία να αποκτήσουμε τα αυτονόητα που έχουν είδη χαθεί. Να κατακτήσουμε και να διατηρήσουμε ένα ανθρώπινο ωράριο –όχι μόνο το χαμένο οχτάωρο αλλά ένα ανθρώπινο εξάωρο– που θα μας επιτρέπει να βλέπουμε και να αναπνέουμε το γαλάζιο του ουρανού. Να μπορούμε μαζί με τον άνθρωπο που αγαπάμε να απολαμβάνουμε την αυγή χωρίς τον φόβο μιας ακόμη απόλυσης, χωρίς το αίσθημα της εργασιακής ανασφάλειας, χωρίς το άγχος και τις σκέψεις της αυριανής εργασιακής ημέρας. Η δεύτερη, αφορά την ανατολή της εργατικής τάξης, δηλαδή την πλήρη χειραφέτησή της από την μισθωτή εργασία και το καπιταλιστικό σύστημα παραγωγής. Μια ανατολή που θα οδηγήσεις όλους και όλες μας σε έναν αταξικό, ιδανικό κόσμο που δεν θα υπάρχουν αφέντες και δούλοι. Δεν θα υπάρχει το βάρβαρο φαινόμενο της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Έναν κόσμο όπου όλοι θα δουλεύουμε για όλους σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες και δυνατότητές μας.

Μπορεί η (παράλογη) λογική αυτού του κόσμου –που τα κάνει όλα να φαίνονται δύσκολα και απραγματοποίητα– να σταματάει έξω από τις μεταλλικές πόρτες των εργοστασίων, ένα όμως πράγμα είναι σίγουρο: οι ιδέες μας θα είναι για πάντα αλεξίσφαιρες…

*Ο Ευστράτιος Τζαμπαλάτης είναι Αρχιτέκτονας – Γραφίστας

(Τα κείμενα των «Ρεπόρτερ στο δρόμο» δεν υφίστανται επεξεργασία και εκφράζουν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους)