Αεικίνητος, πολυμήχανος, υπερδραστήριος, ο αυτοδίδακτος ηθοποιός Αλέκος Συσσοβίτης είναι μια περίπτωση μοναδική για τα ελληνικά πράγματα. 

Αεικίνητος, πολυμήχανος, υπερδραστήριος, ο αυτοδίδακτος ηθοποιός Αλέκος Συσσοβίτης είναι μια περίπτωση μοναδική για τα ελληνικά πράγματα. Όταν ξεκινούσε πριν από περίπου είκοσι χρόνια την καλλιτεχνική του σταδιοδρομία, αρχικά με μια ταινία του Γιώργου Πανουσόπουλου και μετά με ένα έργο ρεπερτορίου στο «Αμόρε», σε σκηνοθεσία του Γιάννη Χουβαρδά, κανείς – ούτε καν ο ίδιος – δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι θα είχε αυτή την εξέλιξη. Ένα άγουρο αγόρι, πρώην μοντέλο, με άπειρα χιλιόμετρα διαδρομών στις νύχτες της καλοκαιρινής Μυκόνου ως μπάρμαν και dj, σύντομα θα αναδεικνυόταν σε έναν σταρ της τηλεόρασης, του κινηματογράφου, αλλά και του ποιοτικού θεάτρου. Σήμερα, συνδυάζοντας όλη αυτήν την εμπειρία, έχει δημιουργήσει μαζί με δύο συνεργάτες του ένα κλαμπ – μουσική σκηνή – θέατρο, στο κέντρο της Αθήνας. Δεύτερη χρονιά για τη θεατρική σκηνή του Φάουστ, φέτος με το «Τώρα που γυρίζει» του Ντέιβιντ Μάμετ. Σκηνικό, ένα ρινγκ πυγμαχίας όπου το πάτωμα είναι ένα ζωγραφισμένο αμερικανικό δολάριο

Γιατί σήμερα ένα έργο του 1988;
Εκείνη τη χρονιά ακριβώς βρισκόμουν στην Αμερική και έλεγα, τότε, ότι η Ελλάδα είναι 20 χρόνια πίσω από αυτό που έβλεπα. Νομίζω ότι 20 χρόνια μετά ήρθε η ώρα γι’ αυτό το έργο που οι συγκυρίες το καθιστούν επίκαιρο.

Με ποια έννοια το καθιστούν επίκαιρο;
Θέτει το ερώτημα αν είναι το σύστημα που μας αναδεικνύει και αυτό που επιβάλλει τις επιλογές μας ή αν οι επιλογές μας είναι καθαρά προσωπικές. Ο χαρακτήρας που παίζω, ενώ είχε όνειρα και αξίες και ήθελε να κάνει το καλό, με το που κάθεται στην καρέκλα της εξουσίας το ίδιο το σύστημα του επιβάλλει έναν τρόπο σκέψης και αποφάσεων. Αυτό νομίζω είναι που το κάνει επίκαιρο, ότι δηλαδή οι πολιτικές μας επιλογές είναι κατευθυνόμενες και δεν είναι αυθεντικές. Γιατί, τελικά, η εξουσία άλλα υπόσχεται και πολύ λίγα πράττει.

Οπότε ο άνθρωπος αδυνατεί να κάνει την υπέρβαση, να φέρει τη μεγάλη αλλαγή;
Νομίζω ότι ο άνθρωπος είναι ένα μοναχικό ον με κοινωνικές τάσεις και από τη στιγμή που προσπαθεί να κοινωνικοποιηθεί, τα «θέλω» του διαφοροποιούνται από τα «θέλω» των υπολοίπων. Είναι αναγκασμένος να συμβιβαστεί σε μια κοινωνία ανθρώπων με πολλά «θέλω». Αυτό είναι μια πραγματικότητα. Αν εξαιρέσεις κάποιες ιστορικές περιόδους, είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που ένας μεγάλος μεταρρυθμιστής κατάφερε να φέρει την αλλαγή. Συνήθως υπάρχουν προθέσεις που σε έναν κάποιο βαθμό υλοποιούνται και σε έναν μεγάλο βαθμό είναι κατευθυνόμενες.

Από ποιον είναι κατευθυνόμενες;
Από εκεί που προέρχεται η εξουσία. Του Χίτλερ του επέβαλαν τον πόλεμο οι μεγαλοβιομήχανοι του σιδήρου, αντιστοίχως κάθε πρωθυπουργό τον έφεραν κάποιοι στην καρέκλα που βρίσκεται…

Θέλεις να πεις ότι μόνο και πάντα το χρήμα ευθύνεται ακόμα και για τα χειρότερα;
Πάντα το χρήμα και η εξουσία είναι πίσω από όλα.

Στην παράστασή σου παίζεις έναν αδίστακτο καριερίστα που αποδεικνύεται τελικά φοβισμένο ανθρωπάκι, ενώ ο φίλος του, που μοιάζει φοβισμένος, τελικά αποδεικνύεται πιο αδίστακτος. Πόσο συχνά η ζωή σε οδηγεί στη μία ή την άλλη συμπεριφορά;
Αν πιαστώ από αυτό που λέει το έργο, ο φόβος του θανάτου είναι αυτός που ουσιαστικά κυριαρχεί και μας κάνει να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα με έναν γενικότερο φόβο, είναι και εκείνος που προτρέπει τον άνθρωπο σε μια επιθετική διάθεση. Έχω περάσει από καταστάσεις όπου νόμιζα ότι τις έλεγχα, αλλά πίσω από αυτό ήμουν ένας φοβισμένος άνθρωπος. Όπως και αντίστροφα, κάποιες φορές υπήρξα ένας φοβισμένος που ήθελε να επιβληθεί. Αυτό ορίζεται ανάλογα με την περίοδο που ζούμε, τις συγκυρίες και ανάλογα τους ανθρώπους που μας περιβάλλουν. Σε καθημερινή βάση, πάντως, ενώ νομίζουμε ότι είμαστε σε θέση ισχύος, δεν ξέρουμε αν είμαστε τελικά οι θύτες ή τα θύματα που πρέπει να αντιδράσουμε. Συμβαίνει αυτό όταν είσαι ετοιμοπόλεμος και πρέπει ανά πάσα στιγμή να αντιμετωπίσεις τη ζωή.

Πώς αντιμετώπισες την κατάσταση μέσα στην οποία όλοι βρεθήκαμε μπλεγμένοι;
Μερίμνησα εγκαίρως να πάρω πρωτοβουλίες και να κάνω πράγματα ανεξάρτητα απ’ ό,τι συνέβαινε στην αγορά. Άλλωστε η κρίση ήρθε στο επάγγελμά μου πολύ νωρίτερα. Έτσι κι αλλιώς ο ηθοποιός ποτέ δεν ξέρει τι να περιμένει και αν θα έχει δουλειά τον επόμενο χρόνο. Ήμουν ασκημένος και συνηθισμένος στις συνεχείς περιόδους αβεβαιότητας και δεν ξαφνιάστηκα. Η ψυχολογία μου ήταν ασκημένη επάνω σ’ αυτή τη δοκιμασία.

Είσαι αυτό που λέμε «παιδί της πιάτσας», όπως και οι χαρακτήρες του Μάμετ.
Ο Μάμετ έχει πράγματι μια βιοπαλαιστική γραφή, πίσω από την οποία σίγουρα κρύβεται το ίδιον συμφέρον αλλά, όπως για όλους τους ανθρώπους, στην Αμερική είναι πολύ έντονη η αναγκαιότητα της επιβίωσης. Μια πολύ σκληρή συνθήκη.

Ο Μάμετ εδώ θίγει και το θέμα της αντρικής φιλίας.
Το έργο χαρακτηρίζεται από έναν διάχυτο μισογυνισμό που μάλλον έχει να κάνει με το ότι την εποχή που το έγραψε είχε διαλυθεί ο πρώτος γάμος του. Έτσι, ο φίλος στο έργο έρχεται και γειώνει τον κεντρικό χαρακτήρα στην πραγματικότητα. Ο έρωτας μπορεί να μας ταξιδέψει σε χωράφια ουτοπικά, αλλά όταν είσαι σε συνεχή δράση, πρέπει να είσαι ρεαλιστής. Να ξέρεις τι μπορεί να γίνει, και τότε έρχεται η καθαρή ματιά του φίλου να σε προστατέψει.

Το έργο διαδραματίζεται στα γραφεία μεγάλης εταιρείας του Χόλιγουντ. Έχοντας εργαστεί στη σόου μπίζνες – έστω την ελληνική –, αναγνωρίζεις τις καταστάσεις;
Ο αμερικανικός κινηματογράφος που βλέπουμε στις αίθουσες και διαπαιδαγωγεί τον κόσμο προκύπτει βάσει των αποφάσεων κάποιων ανθρώπων. Και σίγουρα πίσω από αυτούς κρύβονται οι προσωπικές τους σχέσεις που τους επηρεάζουν, με αποτέλεσμα να παράγουν τις ταινίες που βλέπουμε. Αυτό στο έργο μπορεί να λειτουργήσει σαν αλληγορία όμως, και πίσω από μια κινηματογραφική εταιρεία να είναι οποιαδήποτε άλλη εταιρεία. Κάποιος διευθυντής αύριο το πρωί θα πάρει μια απόφαση επηρεασμένος από έναν φίλο ή μια γυναίκα, ενώ παράλληλα θα έχει λειτουργήσει ανταγωνιστικά απέναντι σε έναν συνάδελφό του. Μάλιστα τώρα με την κρίση ο άνθρωπος γίνεται ακόμα πιο ανθρωποφαγικός, λόγω της πίεσης που νιώθει. Αν το έργο τού Μάμετ καταλήγει σε κάποιο συμπέρασμα, αυτό είναι ακριβώς ότι μόνο όταν ο άνθρωπος καταφέρει να ξεφύγει από τον φόβο του θανάτου θα γίνει πιο ισχυρός. Σε οτιδήποτε κάνουμε μας κατακλύζει ο φόβος, γιατί συνειδητοποιούμε την παροδικότητα του χρόνου.

Ο άνθρωπος παραμένει τρωτός όση δύναμη νομίζει ότι κατέχει πάντως…
Κάνει λάθη μέχρι να πεθάνει. Άρα, η συμπεριφορά του δεν χαρακτηρίζεται από τα στοιχεία της αθανασίας. Αν μπορούσαμε να κατακτήσουμε την αθανασία, μόνο τότε θα άλλαζε η συμπεριφορά μας.

Έχεις διανύσει μια σημαντική πορεία στην υποκριτική, ενώ προέρχεσαι από άλλο χώρο. Κλείνεις κεφάλαια στη ζωή σου;
Είμαι τολμηρός, ζω έντονα, κάνω πράγματα και ύστερα από μια περίοδο όπου αντιμετώπισα μια κρίση, κάνω την αυτοκριτική μου, τι έκανα σωστά και τι λάθος. Μετά συνεχίζω να πορεύομαι, κάνοντας τα ίδια λάθη… Δουλεύω από τα 15 μου και έχω κλείσει πολλά κεφάλαια. Είτε σε προσωπικά είτε σε επαγγελματικά θέματα. Έχω περάσει από πάρα πολλά επαγγέλματα και κάθε φορά, φεύγοντας, έκλεινα ένα κεφάλαιο. Μου αρέσει να καταπιάνομαι με πολλά και διαφορετικά πράγματα.

Το κεφάλαιο θέατρο δεν το έκλεισες. Με το που το άνοιξες παραμένεις σε αυτό. Το είχες φανταστεί ποτέ;
Όχι, μάλιστα δεν ήξερα τίποτα από θέατρο όταν μου το πρότεινε ο Γιάννης Χουβαρδάς, δεν είχα σχέση με το εκτίθεσθαι. Αλλά ένα πράγμα που θυμάμαι από μικρός είναι ότι είχα στο υποσυνείδητό μου μια ανησυχία που μπορούσε να βρει έκφραση μόνο σε κάτι καλλιτεχνικό. Δεν ήξερα πώς, επειδή ήμουν έξω από τα πράγματα, και ασχέτως αν δούλευα στην οικοδομή, στο γκαραζιλίκι, στο σερβιτοριλίκι, παρ’ όλ’ αυτά με ιντρίγκαρε η φαντασίωση να δοκιμαστώ σε κάτι έξω από αυτό που ζούσα. Τα χρόνια που ακολούθησαν μετά την πρώτη μου παράσταση αποφάσισα να τολμήσω να εκτεθώ αντιμετωπίζοντας τα «κακά» μου κομμάτια επί σκηνής, παίζοντας με καλούς ηθοποιούς και μαθαίνοντας από αυτούς. Γνωρίζοντας ότι θα έκανα λάθη. Και είναι πάρα πολύ δύσκολο να έχεις την αυτοπεποίθηση να γνωρίζεις ότι για να βελτιωθείς πρέπει να συνεχίσεις να τολμάς. Αυτό έγινε χάρη στις σωστές συνεργασίες.

Μέχρι που έφτασες πια να έχεις μια δική σου θεατρική σκηνή.
Ήταν στόχος των τελευταίων δέκα χρόνων, αλλά το μεθόδευσα σοβαρά τα τελευταία 4-5 χρόνια, μέχρι να βρεθεί ο σωστός χώρος. Έπρεπε να γίνει, αλλιώς θα έπρεπε να αλλάξω επάγγελμα, καθώς η τηλεόραση και ο κινηματογράφος έχουν φύγει από το πεδίο. Πήρα λοιπόν τις πρωτοβουλίες μου. Είναι και ο λόγος που υπάρχουν τόσο πολλές σκηνές σήμερα στην Αθήνα, γιατί δεν είναι μόνο η ανάγκη των ηθοποιών να εκφραστούν, αλλά κυρίως η ανάγκη επιβίωσης. Η προσφορά είναι τεράστια και ο ανταγωνισμός επίσης, οπότε λίγοι θα τα καταφέρουν οικονομικά.

Η μεταφορά από τις μεγάλες σκηνές του κέντρου στις μικρές και στις πειραματικές θα βοηθήσει μια νέα εποχή στο θέατρο;
Αυτή τη στιγμή κάθε ηθοποιός ψάχνει να βρει τον χώρο του γιατί θέλει να μιλήσει με τη δική του γλώσσα και μπαίνει σ’ αυτή τη διαδικασία γιατί δυστυχώς οι Έλληνες είμαστε πάρα πολύ εγωκεντρικοί. Θέλει ο καθένας μας τον δικό του θίασο. Μίλησα με πολλούς συναδέλφους πριν καταλήξω στο σχήμα αυτό τώρα, αλλά είναι στην ιδιοσυγκρασία μας να μην μπορούμε να δουλεύουμε συλλογικά. Είμαι κι εγώ μέρος αυτού του πράγματος, και ενώ θα μπορούσαμε να είχαμε μαζευτεί πέντε ηθοποιοί, ο καθένας θέλει να είναι ο πρωταγωνιστής και έτσι δεν καταλήξαμε πουθενά. Έτσι, από πέρυσι ξεκίνησα με τους συνεργάτες μου τη θεατρική σκηνή του Φάουστ, εκ των οποίων ο Αντώνης Περρής έκανε και τη μετάφραση του έργου, κι αποφασίσαμε να κάνουμε ένα ρεπερτόριο με βάθος πέντε ετών. Πρέπει να κάνεις κάτι σε αυτή τη ζωή και σε αυτόν τον κόσμο.

Με αυτό αντιμετώπισες μετωπικά την κρίση και κτίζεις το καλλιτεχνικό σου όνειρο;
Επειδή προέρχομαι από φτωχή οικογένεια και πέρασα πολλά ζόρια στη ζωή μου, ήμουν ασκημένος από πολύ μικρός στα δύσκολα. Φαίνεται έχω ένα ανοσοποιητικό σύστημα που αντέχει. Λένε ότι σε περιόδους κρίσης κάποιοι είναι τυχεροί. Ίσως να προέβλεψα σωστά. Όταν κάναμε την επένδυση, η χώρα ετοιμαζόταν να πάει στη δραχμή. Αν είχε συμβεί, θα είχαμε καταστραφεί ολοσχερώς. Οι τρεις συνεργάτες συμφωνήσαμε να πάρουμε το ρίσκο. Έτυχε να βγει η χώρα από εκείνη την πίεση και όλα πήγαν καλά για εμάς.

Είσαι χρόνια στη νύχτα. Τι έχει αλλάξει;
Η ψυχολογία των ανθρώπων, που είναι σοκαρισμένοι, μουδιασμένοι, άβουλοι, λες και περπατούν σε κινούμενη άμμο. Φυσικό, αφού χάθηκαν όλες οι σταθερές των τελευταίων τριάντα χρόνων. Ξέρω ότι η χώρα έχει περάσει δύο παγκόσμιους πολέμους, έναν εμφύλιο, πείνα σε βαθμό που εμείς δεν ξέρουμε. Κάνει κύκλους η ζωή, μπόρα είναι και θα περάσει. Οι φοβίες μάς κάνουν πιο ποιοτικούς στις επιλογές μας. Το παρατηρώ κυρίως στη μουσική μας σκηνή αλλά και στο θέατρο.

Δεν είχε προετοιμάσει το έδαφος η προηγούμενη περίοδος της αφθονίας και της προσφοράς;
Όλο αυτό το διάστημα που έπεσαν λεφτά, έγιναν πολλά πράγματα, αλλά επιφανειακά, αποσπώντας την προσοχή του κόσμου από το ποιοτικό. Το lifestyle τούς πρόβαλε πράγματα που δεν ήταν ουσιώδη. Τώρα με την κρίση, επειδή είναι μια κρίση ταυτότητας, έρχεται η στιγμή της αναθεώρησης. Να πει ο καθένας τι είναι πραγματικά καλό και να πάει να δώσει τα λίγα λεφτά που έχει.

Info Faust (Καλαμιώτου 11, Αθήνα), κάθε Τετάρτη – Σάββατο στις 21.00, Κυριακή στις 20.00, τηλ.: 210-3234095