Την τελευταία του πνοή σε ηλικία 95 ετών άφησε αργά το βράδυ της Πέμπτης, στο σπίτι του ο πρώην πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής, Νέλσον Μαντέλα. Η κηδεία του θα γίνει την Κυριακή, 15 Δεκεμβρίου.

Την τελευταία του πνοή σε ηλικία 95 ετών άφησε αργά το βράδυ της Πέμπτης, στο σπίτι του ο πρώην πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής, Νέλσον Μαντέλα. Η κηδεία του θα γίνει την Κυριακή, 15 Δεκεμβρίου. Στη χώρα κηρύχθηκε δεκαήμερο πένθος.
 
Την είδηση του θανάτου του 95χρονου ιστορικού ηγέτη ανακοίνωσε ο πρόεδρος της Ν. Αφρικής, Τζ. Ζούμα. «Το έθνος έχασε το σημαντικότερο τέκνο του, ο λαός έχασε τον πατέρα του», τόνισε, συγκινημένος και ντυμένος στα μαύρα ο Ζούμα, υπογραμμίζοντας ότι ο Μαντέλα διακρινόταν, πέρα από τους πολιτικούς αγώνες του, για την «ταπεινότητα, την ανθρωπιά και τη συμπόνια» που έδειχνε σε όλους.

«Οι σκέψεις και οι προσευχές μας αυτήν την ώρα είναι με την οικογένειά του, στην οποία οφείλουμε ευγνωμοσύνη διότι θυσίασε πολλά για να είναι ελεύθερος ο λαός μας», συνέχισε ο Ζούμα αναφερόμενος ονομαστικά στη σύζυγό του, την Γκράσα Μασέλ, την πρώην σύζυγό του Ουίνι Μαντέλα, τα παιδιά, τα εγγόνια και τα δισέγγονά του.
 
«Σκεφτόμαστε επίσης τους συντρόφους και τους φίλους του που πολέμησαν μαζί με τον Μαντίμπα, σκεφτόμαστε το λαό που σήμερα θρηνεί τον χαμό του μοναδικού ανθρώπου που πάνω απ' όλους ενσάρκωσε τις ελπίδες του για ειρήνη και συμφιλίωση», πρόσθεσε ο πρόεδρος της αφρικανικής χώρας.
 
Ο Ζούμα επίσης πρόσθεσε, ότι ο Μαντέλα θα κηδευτεί δημοσία δαπάνη και ότι οι σημαίες σε όλα τα δημόσια κτίρια θα κυματίζουν μεσίστιες από την Παρασκευή έως και την τέλεση της κηδείας του.

 
Ποιος ήταν
 
Ο Νέλσον Μαντέλα (Nelson Rolihlahla Mandela) γεννήθηκε στις 18 Ιουλίου του 1918, στο Τράνκσεϊ της Νοτίου Αφρικής. Ο πατέρας του ήταν ο Χένρι Μαντέλα, αρχηγός της τοπικής φυλής Thembu.
 
Μόλις γεννήθηκε ο πατέρας του άρχισε να τον αποκαλεί «Ρολιλάλα», το οποίο σημαίνει «αυτός που τραβά το κλαδί ενός δέντρου», αλλά στην τοπική διάλεκτο σημαίνει «ταραχοποιός», ένα κάθε άλλο παρά ατυχές παρατσούκλι.
 
Στο Δημοτικό σχολείο όπου φοίτησε, η δασκάλα του, του έδωσε το όνομα Νέλσον, καθώς συνηθιζόταν στα παιδιά που φοιτούσαν στο σχολείο, να δίνονται «χριστιανικά» βρετανικά ονόματα.
 
Μετά τον θάνατο του πατέρα του, το 1927, ο νεαρός Νέλσον έλαβε από τους πρεσβύτερους τα ερεθίσματα, ώστε να οραματίζεται μία ζωή μαχόμενος υπέρ της ελευθερίας των ανθρώπων, από κάθε μορφής καταπίεση.
 
Ξεκίνησε σπουδές στις Τέχνες, στο University College of Fort Hare, αλλά δεν τις ολοκλήρωσε, καθώς αποβλήθηκε για τη συμμετοχή του σε φοιτητικές διαδηλώσεις. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Ν. Αφρικής και επέστρεψε στο Fort Hare, για την αποφοίτησή του, το 1943.
 
Για να μην παντρευτεί παρά τη θέλησή του, μετέβη στο Γιοχάνεσμπουργκ, όπου εργάστηκε ως φύλακας σε ορυχείο. Εκεί γνώρισε έναν μεσίτη, που τον σύστησε στον Lazar Sidelsky, ο οποίος με τη σειρά του, του έδωσε την ευκαιρία να γράφει άρθρα μέσω της δικηγορικής του εταιρείας, Witkin Eidelman & Sidelsky.
 
Στο ίδιο διάστημα, ξεκίνησε σπουδές στη Νομική σχολή του Πανεπιστημίου του Witwatersrand, από όπου έφυγε το 1948, χωρίς να πάρει το πτυχίο του. Ακολούθησαν σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, όπου επίσης δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του.
 
Λίγο αργότερα, 2 επιπλέον χρόνια σπουδών στα Νομικά, επέτρεψαν στον Μαντέλα και τον φίλο του, Oliver Tambo, να ανοίξουν την πρώτη δικηγορική εταιρεία μαύρων, "Mandela & Tambo", τον Αύγουστο του 1952.
 
Τελικά, πήρε το πτυχίο του παρακολουθώντας μαθήματα, κατά τους τελευταίους μήνες της παραμονής του στη φυλακή. Δεν παρευρέθηκε στην τελετή της ορκωμοσίας του, στο Κέιπ Τάουν.

Η πολιτική δράση και ο αγώνας κατά του Απαρτχάιντ
 
Αν και είχε αναπτύξει πολιτική δράση από το 1942, το 1944 έγινε μέλος του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου (African National Congress – ANC), όπου συνέδραμε στη δημιουργία του Συνασπισμού Νεολαίας.
 
Σιγά σιγά αναρριχήθηκε στις τάξεις του ANC, υιοθετώντας μία πιο «επιθετική» πολιτική γραμμή, το «Πρόγραμμα Δράσης».
 
Το 1952 τέθηκε επικεφαλής της κίνησης πολιτικής ανυπακοής, ενάντια σε 6 άδικους νόμους της κυβέρνησης. Επρόκειτο για καμπάνια του ANC και του Ινδικού Κογκρέσου Νοτίου Αφρικής (South African Indian Congress).
 
Ακολούθησε η σύλληψη του ίδιου και 19 ακόμη ατόμων, για τη συμμετοχή τους στην καμπάνια και η καταδίκη τους σε 9 μήνες καταναγκαστικών έργων, με 2ετή αναστολή.
 
Στα τέλη του 1952 δέχθηκε τον πρώτο αποκλεισμό από το ANC και ως πρόσωπο υπό περιορισμό, δεν μπορούσε παρά να παρακολουθεί μυστικά τις εξελίξεις, ακόμη κι όταν στις 22 Ιουνίου του 1955, υιοθετήθηκε η «Χάρτα της Ελευθερίας» της Ν. Αφρικής.
 
Η «Χάρτα της Ελευθερίας» ήταν η δήλωση της Συμμαχίας των Κογκρέσων της Ν. Αφρικής (African National Congress, South African Indian Congress, South African Congress of Democrats και Coloured People's Congress).
 
Το ANC, κόμμα του Μαντέλα, είχε στείλει 50.000 εθελοντές σε πόλεις και περιοχές της επαρχίας, για να συγκεντρώσουν υπογραφές πολιτών της Ν. Αφρικής, με αίτημα την ελευθερία τους. Το πρώτο άρθρο της Χάρτας ανέφερε χαρακτηριστικά ότι: «Ο λαός θα κυβερνήσει».
 
Στις 5 Δεκεμβρίου του 1955, ο Νέλσον Μαντέλα συνελήφθη μαζί με άλλους 156 ακτιβιστές. Η δίκη για προδοσία που ακολούθησε, διήρκεσε 28 μήνες. Ο ίδιος αθωώθηκε στις 29 Μαρτίου του 1961.
 
Το 1960, ο Μαντέλα υποστήριξε τη δημιουργία στρατιωτικής μονάδας εντός του ANC, ο επικεφαλής του οποίου, τον Ιούνιο του 1961, επεξεργάστηκε την πρότασή του, σκεπτόμενος πως όσοι ήθελαν να εμπλακούν στη χρήση βίαιων μέσων, στηρίζοντας τον Μαντέλα, δεν θα αποτρέπονταν από το ANC. Αυτό οδήγησε στον σχηματισμό του «Umkhonto we Sizwe» (Spear of the Nation).
 
Στις 11 Ιανουαρίου του 1962, έφυγε κρυφά από τη Ν. Αφρική, με το όνομα David Motsamayi. Ταξίδεψε σε όλη την ήπειρο και έφτασε στην Αγγλία, όπου αναζήτησε στήριξη.
 
Εκπαιδεύτηκε στο Μαρόκο και την Αιθιοπία και επέστρεψε στη Ν. Αφρική, τον Ιούλιο του 1962. Στις 5 Αυγούστου συνελήφθη και κατηγορήθηκε για παράνομη έξοδο από τη χώρα και προτροπή των εργατών σε απεργία. Καταδικάστηκε σε 5 χρόνια καταναγκαστικών έργων στη φυλακή της Πρετόρια.
 
Μεταφέρθηκε στη φυλακή Robben Island και επέστρεψε στην Πρετόρια στις 12 Ιουνίου.
 
Μέσα σε διάστημα ενός μήνα, η Αστυνομία ανακάλυψε κρυψώνα στη Rivonia, που χρησιμοποιούσε το ANC, συλλαμβάνοντας ακτιβιστές και μέλη του κόμματος.
 
Τον Οκτώβριο του 1963, ο Μαντέλα και 9 ακόμη κατηγορήθηκαν για δολοπλοκία, με στόχο τη βίαιη πτώση της κυβέρνησης, στη δίκη που έμεινε γνωστή ως «Rivonia Trial».
 
Αντιμέτωπος με τη θανατική ποινή, αυτά τα λόγια είπε ενώπιον του δικαστηρίου:
 
«Πολέμησα κατά της κυριαρχίας των λευκών και πολέμησα κατά της κυριαρχίας των μαύρων. Ονειρεύομαι το ιδανικό μίας δημοκρατικής και ελεύθερης κοινωνίας, όπου όλοι οι άνθρωποι θα ζουν μαζί, σε αρμονία, και με ίσες ευκαιρίες. Είναι ένα ιδανικό, για το οποίο ελπίζω να ζήσω και να πετύχω. Αν όμως αυτό χρειάζεται… είναι ένα ιδανικό, για το οποίο είμαι προετοιμασμένος να πεθάνω».

 
Στις 12 Ιουνίου του 1964, οχτώ από τους κατηγορουμένους, συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου, καταδικάστηκαν σε ισόβια κάθειρξη.
 
Ένας εξ αυτών οδηγήθηκε στη φυλακή της Πρετόρια, επειδή ήταν λευκός, ενώ οι υπόλοιποι οδηγήθηκαν στη φυλακή Robben Island.
 
Τον Μάρτιο του 1982, ο Μαντέλα μεταφέρθηκε στη φυλακή Pollsmoor στο Κέιπ Τάουν. Βγήκε για λίγο από τη φυλακή, καθώς χρειάστηκε να εγχειριστεί για προστάτη.
 
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη φυλακή, η δημοφιλία του εκτοξεύτηκε στα ύψη. Θεωρήθηκε και χαρακτηρίστηκε ως ο πιο αξιόλογος μαύρος ηγέτης στη Νότιο Αφρική και έγινε σύμβολο της αντίστασης κατά του Απαρτχάιντ, θέτοντας τους θεμέλιους λίθους για την πτώση του ρατσιστικού καθεστώτος.
 
Το 1988 χρειάστηκε θεραπεία για φυματίωση και στις 7 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους μεταφέρθηκε στη φυλακή Victor Verster.
 
Οι πύλες της φυλακής άνοιξαν για την αποφυλάκισή του, την Κυριακή 11 Φεβρουαρίου του 1990, 9 μόλις ημέρες μετά την άρση αποκλεισμού του από το ANC κι όταν ο πρόεδρος Φρεντερίκ ντε Κλερκ, αναγνώρισε το ANC και ανέστειλε τις εκτελέσεις.

 
Με επιμονή και υπομονή, καθ' όλη τη διάρκεια της παραμονής του στη φυλακή, ποτέ δεν συμβιβάστηκε και δεν έκανε «εκπτώσεις» στις πολιτικές του πεποιθήσεις, για να αποφυλακιστεί.
 
Αμέσως μετά την αποφυλάκισή σου, από κοινού με τη δεύτερη γυναίκα του, ρίχτηκαν στον αγώνα επίτευξης των στόχων, που τόσο ο ίδιος όσο και άλλοι είχαν θέσει 4 δεκαετίες νωρίτερα, οδηγώντας με τη δράση του στην πτώση του ρατσιστικού καθεστώτος.
 

Το 1991 πραγματοποιήθηκε το πρώτο εθνικό Συνέδριο του ANC, στη Νότιο Αφρική, όπου εξελέγη Πρόεδρος, διαδεχόμενος τον φίλο του, Oliver Tambo.
 
Το 1993 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, το οποίο μοιράστηκε με τον Φρεντερίκ ντε Κλερκ.
 
Στις 24 Απριλίου του 1994 ο Νέλσον Μαντέλα ψήφισε για πρώτη φορά στη ζωή του και στις 10 Μαΐου του 1994 έγινε ο πρώτος μαύρος, δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής.

 
Παραμένοντας πιστός στη δέσμευσή του, αποσύρθηκε από το αξίωμα του προέδρου, μετά την ολοκλήρωση μίας μόλις θητείας, το 1999.
 
Συνέχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στο Ίδρυμα για παιδιά που φέρει το όνομά του και δημιούργησε το 1995. Επίσης, δημιούργησε το Ίδρυμα Nelson Mandela και το Mandela-Rhodes Foundation.

Η αναγνώριση
 
Ο Μαντέλα τιμήθηκε το 1993 με το Νόμπελ Ειρήνης, από κοινού με τον πρόεδρο ντε Κλερκ, για τις προσπάθειές τους να καταργήσουν το απαρτχάιντ στη Νότια Αφρικής.
Ενόσω ήταν ακόμη κρατούμενος, το 1988, το Ευρωκοινοβούλιο του είχε απονείμει το βραβείο Ζαχάροφ για την ελευθερία του πνεύματος» ενώ το 1992 τιμήθηκε με το τουρκικό βραβείο Κεμάλ Ατατούρκ, αλλά αρχικά αρνήθηκε να το παραλάβει, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία και το δέχτηκε μόνο το 1999.
 
Το 1998 είχε τιμηθεί από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον με το χρυσό μετάλλιο (την ανώτατη διάκριση) του Κογκρέσου ενώ το 2006 η Διεθνής Αμνηστία τον ανακήρυξε «Πρεσβευτή της Συνείδησης», την υψηλότερη διάκρισή της.
 
Τον Νοέμβριο του 2009 η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ανακήρυξε την 18η Ιουλίου «Ημέρα του Μαντέλα» και κάλεσε όλους τους ανθρώπους να αφιερώσουν 67 λεπτά από το χρόνο τους για να κάνουν κάτι θετικό για τον πλησίον τους, τιμώντας τα 67 χρόνια που ο Μαντέλα αφιέρωσε στον αγώνα του κατά του ρατσισμού.
 
Το 1994 είχε αναγορευτεί επίτιμος διδάκτορας της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
 
Έγραψε δύο αυτοβιογραφικά βιβλία, το «Μακρύ δρόμο προς την ελευθερία» και το «Συζητήσεις με τον εαυτό μου» που έγιναν διεθνή μπεστ-σέλερ.
 
 
Οι 15 πιο ιστορικές φράσεις του
 
* «Πάντα κάτι φαίνεται αδύνατο, μέχρι να πραγματοποιηθεί».
*  «Αν υπάρχουν όνειρα για μία όμορφη Νότιο Αφρική, τότε υπάρχουν και οι δρόμοι που οδηγούν στον στόχο τους. Οι δύο από αυτούς τους δρόμους, θα μπορούσαν να ονομάζονται 'καλοσύνη' και 'συγχώρεση'».
* «Είμαι βαθιά αισιόδοξος. Αν αυτό προέρχεται από τη φύση ή την ανατροφή μου, δεν το ξέρω. Υπήρξαν πολλές σκοτεινές στιγμές, κατά τις οποίες η πίστη μου στην ανθρωπότητα δοκιμάστηκε σημαντικά, αλλά δεν μπορούσα να επιτρέψω στον εαυτό μου να παραδοθεί στην απελπισία. Αυτός ο δρόμος οδηγεί στην ήττα και τον θάνατο».
* «Ένα καλό μυαλό και μία καλή καρδιά είναι πάντα ένας τρομερός συνδυασμός».
* «Αν μιλήσεις σε κάποιον σε γλώσσα που καταλαβαίνει, μιλάς στο μυαλό του. Αν μιλήσεις στη γλώσσα του, μιλάς στην καρδιά του».
* «Κανείς δεν γεννιέται, μισώντας κάποιον για το χρώμα του δέρματος, την καταγωγή ή τη θρησκεία του. Οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν να μισούν κι αν μπορούν να διδαχθούν το μίσος, μπορούν να διδαχθούν και την αγάπη, γιατί η αγάπη έρχεται πιο φυσικά στην ανθρώπινη καρδιά, παρά το αντίθετο».
* «Έμαθα, ότι το θάρρος δεν είναι η έλλειψη φόβου, αλλά ο θρίαμβος επί του φόβου. Γενναίος δεν είναι εκείνος, που δεν νιώθει φόβο, αλλά εκείνος που τον υπερνικά».
* «Όταν ανέβει κανείς ένα μεγάλο βουνό, καταλαβαίνει ότι έχει μπροστά του πολλά ακόμη να ανέβει».
* «Αν θέλεις να κάνεις ειρήνη με τον εχθρό σου, πρέπει να δουλέψεις μαζί του. Και τότε, γίνεται σύμμαχός σου».
* «Η ελευθερία δεν θα είχε κανένα νόημα, χωρίς ασφάλεια στα σπίτια και τους δρόμους».
* «Δεν υπάρχει τίποτα, που να με φοβίζει περισσότερο, από το να ξυπνήσω μία μέρα χωρίς πρόγραμμα, που θα με βοηθούσε να δώσω λίγη ευτυχία σε εκείνους που δεν έχουν εισοδήματα, στους φτωχούς, τους αγράμματους, εκείνους που κλυδωνίζονται από ανίατες ασθένειες».
* «Είναι προτιμότερο, να ηγείσαι από την πίσω γραμμή και να αφήνεις άλλους να φαίνονται, ειδικά όταν γιορτάζεις την νίκη κάθε φορά που κάτι καλό συμβαίνει. Στην πρώτη γραμμή μπαίνεις μόνο, όταν υπάρχει κίνδυνος. Τότε και οι άνθρωποι εκτιμούν την ικανότητα ηγεσίας σου».
* «Δεν υπήρξα Μεσσίας, αλλά ένας συνηθισμένος άνθρωπος, που έγινε ηγέτης, κάτω από εξαιρετικές συνθήκες».
* «Είναι σοφό, το να πείθεις τους ανθρώπους να κάνουν πράγματα, κάνοντάς τους να πιστεύουν ότι ήταν δική τους ιδέα».
* «Πολέμησα κατά της κυριαρχίας των λευκών και πολέμησα κατά της κυριαρχίας των μαύρων. Ονειρεύομαι το ιδανικό μίας δημοκρατικής και ελεύθερης κοινωνίας, όπου όλοι οι άνθρωποι θα ζουν μαζί, σε αρμονία και με ίσες ευκαιρίες. Είναι ένα ιδανικό, για το οποίο ελπίζω να ζήσω και να πετύχω. Αν όμως αυτό χρειάζεται, είναι ένα ιδανικό, για το οποίο είμαι προετοιμασμένος να πεθάνω».
 
 
Πηγή: www.nelsonmandela.org