Τετρακόσια χρόνια μετά τον θάνατό του (7 Απριλίου 1614) οι δύο πατρίδες ετοιμάζονται να σημειώσουν την επέτειο. Μάλιστα, η Ελλάδα έχει κηρύξει το 2014 Έτος Γκρέκο ήδη από το 2012, επί υπουργίας Παύλου Γερουλάνου. 

Τετρακόσια χρόνια μετά τον θάνατό του (7 Απριλίου 1614) οι δύο πατρίδες ετοιμάζονται να σημειώσουν την επέτειο. Μάλιστα, η Ελλάδα έχει κηρύξει το 2014 Έτος Γκρέκο ήδη από το 2012, επί υπουργίας Παύλου Γερουλάνου. Μέχρι στιγμής, η τρίτη, ενδιάμεση «πατρίδα», η Ιταλία, όπου ο Δομίνικος μαθήτευσε επί χρόνια και εμπνεύστηκε από δασκάλους σαν τον Τισιάνο, απλώς προμηθεύει τις άλλες δύο με έργα.
 
Η καλλιτεχνική αξία των δημιουργημάτων του είναι ανεκτίμητη. Η εμπορική, πολύ υψηλή. Δεν έχουν περάσει πολλοί μήνες από τότε που ο πίνακάς του «Η προσευχή του Αγίου Δομίνικου» πουλήθηκε σε δημοπρασία στο Λονδίνο αντί 10,6 εκατ. ευρώ. Ο γενναιόδωρος συλλέ­κτης τον χάρισε στη Unicef, η οποία δέχθηκε έτσι το ακριβότερο δώρο στην ιστορία της.

Δεν θα ήταν τόσο σπουδαίος, αν δεν είχε ανοίξει δρό­μους. Καλός μαθητής ο ίδιος, προσέφερε πολλά στις επόμενες γενιές καλλιτεχνών. Η Ισπανία θα τον τιμήσει με δύο μεγάλες εκθέσεις στη Μαδρίτη και το Τολέδο. Στην πρώτη, θα διερευνηθεί η μεγάλη επιρροή του στη μοντέρνα τέχνη με την έκθεση «Ο Γκρέκο και η μοντέρνα ζωγραφική», στο Πράδο (24 Ιουνίου μέχρι 5 Οκτωβρίου). Στο ίδιο μουσείο θα εκτεθούν τα βιβλία της προσωπικής βιβλιοθήκης του ζωγράφου.
 
Στο Τολέδο, για την έκθεση «Ο Γκρέκο στο Τολέδο», θα συγκεντρωθούν 80 έργα από τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου, καθώς και εικόνες που κοσμούν τις εκκλησίες της πόλης.
 
«Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο σχέδιο», εξήγησε ο πρόεδρος του Ιδρύματος Γκρέκο Γκρεγκόριο Μαρανιόν, παρουσιάζοντας το πρόγραμμα των εκδηλώσεων, που θα περιλαμβάνει επίσης συναυλίες, παραστάσεις και εκδόσεις ερευνητικών έργων. Ο Μαρανιόν υπενθύμισε ότι τον τελευταίο αιώνα παρακολουθήσαμε ένα εντυπω­σιακό φαινόμενο, καθώς ο Γκρέκο «έγινε ένας από τους μεγάλους ζωγράφους που επηρέασαν τη ζωγραφική του 20ού αιώνα. Όλοι εμπνεύστηκαν από το έργο του, από τους ιμπρεσιονιστές μέχρι τον Τζάκσον Πόλοκ και τον Πικάσο». Το ίδρυμα συμπληρώνει φέτος έναν αιώνα ζωής. Είχε δημιουργηθεί στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα 300 χρόνια από τον θάνατο του καλλιτέχνη. Στό­χος, να μείνει κάποια «κληρονομιά» από το Έτος, που θα επιτρέψει την προσέγγιση του κόσμου με το έργο του και στο μέλλον.

Η «μητριά – πατρίδα» κατορθώνει να συμμετάσχει στον εορτασμό, χάρη στην πρόνοια που είχε η γενική γραμμα­τέας Πολιτισμού και πρόεδρος της οργανωτικής επιτρο­πής του Έτους Λίνα Μενδώνη να εντάξει τις δράσεις στο ΕΣΠΑ. Με 1,5 εκατ. ευρώ θα γίνουν τρεις εκθέσεις, ένα συνέδριο και άλλες εκδηλώσεις. Όλα τον Νοέμβριο του 2014, εκτός από τις εκδηλώσεις στο Ηράκλειο.

Στην Αθήνα θα οργανωθούν εκθέσεις σε τρία μουσεία (Βυζαντινό Μουσείο: Τέχνη και Κοινωνία στην Κρήτη τα χρόνια του Θεοτοκόπουλου, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης: Η ναυμαχία της Ναυπάκτου και ο Δομίνικος Θε­οτοκόπουλος, Μουσείο Μπενάκη: Ο φιλικός κύκλος του Γκρέκο στο Τολέδο). Επίσης, στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς θα μεταφερθεί δεύτερη έκθεση, που θα ξεκινήσει από την Κρήτη.
 
Η κεντρική έκθεση
 
Ο φιλικός κύκλος του Γκρέκο στο Τολέδο θα είναι η κε­ντρική έκθεση. Ανάλογη δεν έχει γίνει ποτέ. Για πρώτη φορά θα παρουσιαστούν στο ελληνικό κοινό όψεις της πνευματικής και κοινωνικής ζωής του Θεοτοκόπουλου στην πόλη αυτή. Παράλληλα θα γίνουν γνωστοί διανο­ούμενοι, συλλέκτες και παραγγελιοδότες που αποτε­λούσαν τον προσωπικό του κύκλο στο Τολέδο και σε μεγάλο βαθμό σφράγισαν την καλλιτεχνική του πορεία. Θα επιδιωχθεί ο δανεισμός, κυρίως από την Ισπανία, προσωπογραφιών, βιβλίων, συμβολαίων, απογραφών περιουσιακών στοιχείων και χαρτών. Επιμελητές: ο διεθνώς κορυφαίος ειδικός στην ιστορία και πολιτιστική ζωή του Τολέδο της εποχής R. Kagan και ο ιστορικός τέχνης Ν. Χατζηνικολάου.

Από το Ηράκλειο Κρήτης θα ξεκινήσει τον Ιούνιο η έκθεση «Ο Θεοτοκόπουλος μεταξύ Βενετίας και Ρώμης», που κα­τόπιν θα μεταφερθεί στο Μπενάκη. Επίκεντρο θα έχει τους δύο πίνακες του Ελ Γκρέκο, τη «Βάπτιση του Χριστού» και την «Άποψη του Όρους Σινά», που εκτίθενται στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης. Τα δύο αυτά πολύ σημαντικά πρώιμα έργα του Γκρέκο θα τεκμηριωθούν και θα τοποθετηθούν στο ιστορικό και καλλιτεχνικό τους πλαίσιο. Τα υπόλοιπα έργα θα μεταφερθούν κυρίως από την Ιταλία.

Η γενέτειρα του ποιητή οργανώνει επίσης διεθνές επι­στημονικό συνέδριο με έμφαση στην κρητική περίοδο του καλλιτέχνη: El Greco: the Cretan Period (Σάββατο 21 – Κυριακή 22 και Δευτέρα 23 Ιουνίου 2014). Ακολουθούν βραδιά αναγνώσεων με ποιήματα και πεζά κείμενα που αφιερώθηκαν στον Δομίνικο Θεοτοκόπουλο 1614-2014, εβδομάδα κινηματογράφου κ.ά. Μια πολύ πρωτότυπη εκδήλωση θα περιλαμβάνει μουσική με Κρήτες λυράρηδες. Πέντε κορυφαίοι λυράρηδες του νησιού θα αφιερώ­σουν ένα κομμάτι στη μνήμη του Δομίνικου Θεοτοκό­πουλου, το οποίο θα παίξουν οι ίδιοι σε μια ειδική βραδιά, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του καλοκαιριού.
 
Μέχρι στιγμής δεν είναι γνωστό ποια θα είναι η συμμετο­χή της Εθνικής Πινακοθήκης στο Έτος Γκρέκο. Επειδή το κτήριό της αναβαθμίζεται, υπήρξε η σκέψη να γίνει έκθε­ση αντιγράφων υψηλής ανάλυσης των σημαντικότερων έργων του Θεοτοκόπουλου, σε φυσικό μέγεθος, μέσα σε μια κατασκευή σαν παρεκκλήσι, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση. Η πρόταση διερευνά­ται. Ο πρόεδρος του Ιδρύματος Αντώνης Παπαδημητρίου αναζητά τον καλύτερο τρόπο συμμετοχής του Ιδρύματος στο Έτος. Το υπουργείο Πολιτισμού, επίσης, αναζητά εναλλακτικούς τρόπους συμμετοχής της Πινακοθήκης σε περίπτωση που η Στέγη φιλοξενήσει κάτι άλλο.