Δολοπλοκίες, συνωμοσίες και σενάρια επιστημονικο-πολιτικής φαντασίας. Ιστορίες για αγρίους; Όχι όταν πρόκειται για την Τουρκία.

Δολοπλοκίες, συνωμοσίες και σενάρια επιστημονικο-πολιτικής φαντασίας. Ιστορίες για αγρίους; Όχι όταν πρόκειται για την Τουρκία.
Τα όσα εκτυλίσσονται την τελευταία εβδομάδα και κλυδωνίζουν την κυβέρνηση του Ταγίπ Ερντογάν δεν είναι παρά ένα ακόμη επεισόδιο σε έναν ατελείωτο πόλεμο για την εξουσία, που γίνεται με όρους «βυζαντίου». Ωστόσο, πέραν της σφοδρής κόντρας ανάμεσα σε κεμαλιστές και ισλαμιστές που χαρακτηρίζει την – σχεδόν αέναη – κρίση ταυτότητας που διανύει η γείτονα, πέραν της (εξίσου) παραδοσιακής σύγκρουσης ανάμεσα στην οικονομική ελίτ του κέντρου στην Κωνσταντινούπολη και των φτωχότερων μαζών της Ανατολίας, παρακολουθούμε μια νέα μάχη: έναν εμφύλιο στις τάξεις των ισλαμιστών.
Οι πρόσφατες εξελίξεις και τα πισώπλατα μαχαιρώματα ανάμεσα στο στρατόπεδο του κυβερνητικού Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και αυτό του άλλοτε συμμάχου του, του πανίσχυρου ισλαμιστικού κινήματος του Φετουλάχ Γκιουλέν, είναι το αποκορύφωμα ενός υπόγειου μπρα ντε φερ που μαίνεται εδώ και καιρό. Το επίδικο δε σε αυτό το «οικογενειακό» πολιτικό δράμα δεν είναι άλλο από το χρήμα και την εξουσία.
 
Χρήμα και δύναμη
Μια απλή ανάγνωση των όσων συμβαίνουν τις τελευταίες ημέρες στην Τουρκία είναι η εξής: Βρισκόμαστε ελάχιστους μήνες από την εκλογική μάχη «ψυχολογίας» για τον Δήμο της Κωνσταντινούπολης και λίγους μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές, το προσωπικό δηλαδή στοίχημα του Ερντογάν. Με άλλα λόγια, ξεκινάει μια παρατεταμένη προεκλογική περίοδος… και οι πολιτικοί παίκτες παίρνουν «θέση μάχης».
Ο Ερντογάν έχει δεχτεί αρκετά πλήγματα: Τόσο σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική (κυρίως με τις εξελίξεις σε Αίγυπτο και Συρία) όσο και στο εσωτερικό της χώρας, κυρίως με τη στάση που τήρησε κατά τη διάρκεια των μαζικών διαδηλώσεων του Πάρκου Γκεζί και η οποία οδήγησε σε κοινωνική πόλωση. Σήμερα, μεγάλο μέρος πολιτών που δεν ψήφιζε AKP, αλλά αντιμετώπιζε τον Ερντογάν με ανεκτικότητα κυρίως λόγω των οικονομικών επιδόσεων της κυβέρνησής του, τάσσεται πλέον ανοικτά στην αντίπερα όχθη. Ωστόσο, κακά τα ψέματα, ο Ερντογάν παρέμενε εξαιρετικά δημοφιλής και – τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα – ουδείς μπορούσε να αμφισβητήσει το ξεκάθαρο προβάδισμά του για την κατάκτηση της προεδρίας της χώρας.
Ουδείς εκτός από τους ίδιους τους ισλαμιστές… Γι’ αυτό και ο σημερινός «εμφύλιος» είναι η κρισιμότερη ίσως μάχη που καλείται να δώσει ο Τούρκος πρωθυπουργός από τότε που κατέκτησε την εξουσία το 2002. Τι έχει συμβεί;
Σε μια αιφνιδιαστική (για τους έξωθεν παρατηρητές) κίνηση, οι δικαστές και αξιωματικοί της αστυνομίας που πρωταγωνίστησαν στις επιχειρήσεις «χαλιναγώγησης» του «βαθέος κράτους» – στις συλλήψεις που είχαν γίνει στο πλαίσιο των υποθέσεων Εργκένεκον και Βαριοπούλα – εξαπέλυσαν μια νέα «επιχείρηση – σκούπα». Μόνο που αυτή τη φορά, στόχος δεν ήταν ο στρατός, τα μιντιακά ή επιχειρηματικά «τζάκια», αλλά… η ίδια η κυβέρνηση Ερντογάν, καθώς και κρατικοί αξιωματούχοι και εξέχουσες προσωπικότητες που συνδέονται με αυτήν.
 
Οι κατηγορίες αφορούν υποθέσεις διαφθοράς, δωροδοκίας, παράνομες κατασκευαστικές άδειες, ξέπλυμα χρήματος και ένα σωρό άλλα «παρεμφερή» που απειλούν να αφοπλίσουν το ισχυρότερο ίσως όπλο του AKP: την εικόνα του ως «αδιάφθορου κόμματος». Και σίγουρα, κανείς δεν ξέρει καλύτερα τα «άπλυτά» σου από αυτόν που μένει στο ίδιο σου το σπίτι. Η δουλειά, δηλαδή, «έγινε εκ των έσω». Γι’ αυτό και δεν είναι τυχαίο ότι οι έρευνες διεξάγονται από αυτούς που κάποτε βοήθησαν τον Ερντογάν να «βάλει στη θέση τους» την παλιά ελίτ: Όλοι τους είναι αξιωματούχοι φίλα προσκείμενοι στο κίνημα Φετουλάχ Γκιουλέν, το οποίο έχει διεισδύσει – πρώτα σιωπηρά και μετά το 2007 με μεγαλύτερη άνεση – στην κρατική μηχανή με απώτερο σκοπό την «από τα μέσα» σταδιακή κατάκτηση της εξουσίας και τον εξισλαμισμό της κοινωνίας.
 
Επίδειξη πυγμής από τον Ταγίπ τον Μεγαλοπρεπή
 
Ουδεμία έκπληξη προκαλεί η αντίδραση του Ερντογάν στις καταιγιστικές εξελίξεις… Όπως έγινε και με τις διαδηλώσεις στο Πάρκο Γκεζί (όπου η άκαμπτη στάση του κατάφερε να μετατρέψει μια «περιβαλλοντική» διαμαρτυρία σε μαζικό κίνημα διαμαρτυρίας κατά του «αυταρχικού» στυλ διακυβέρνησής του), έτσι και σήμερα: Ο Τούρκος πρωθυπουργός ακολουθεί την ίδια τακτική… η οποία συνιστάται σε ταυτόχρονη επίδειξη πυγμής (αποπομπή δεκάδων αστυνομικών με συνοπτικές διαδικασίες) και επιθετική ρητορική.
Όπως ακριβώς συνέβη και με τους διαδηλωτές του Γκεζί, έτσι και τώρα… πίσω από την αποκάλυψη των σκανδάλων διαφθοράς κρύβονται «ξένα κέντρα» που συνωμοτούν για την ανατροπή της κυβέρνησης.
Βέβαια, επειδή είναι εξαιρετικά δύσκολο να αγνοήσει κανείς τη σχέση του κινήματος Φετουλάχ Γκιουλέν που ασκεί μεγάλη επιρροή στην ισλαμική (εκλογική) βάση, με τα όσα διαδραματίζονται στη Τουρκία, ο Ερντογάν προσπαθεί να το πάει μέσω Λαμίας… ή, μάλλον, μέσω ΗΠΑ. Κάπως έτσι, ο Τούρκος πρωθυπουργός δεν επιτίθεται ευθέως (προς το παρόν τουλάχιστον) στο σεβαστό ισλαμιστικό κίνημα, αλλά βλέπει «ξένα κέντρα» με «παραφυάδες» εντός της χώρας και άλλα τέτοια.
Για να μην υπάρξουν αμφιβολίες για το ποιον εννοεί, ο Ερντογάν αναφέρθηκε ευθέως σε πρέσβεις που «παραβαίνουν» τα καθήκοντά τους, προειδοποιώντας τους μάλιστα ότι μπορεί και να τους απελάσει. Με άλλα λόγια, στα σκούρα… ο Ερντογάν καταφεύγει στο γνωστό αντι-αμερικάνικο αίσθημα των πολιτών, μπας και συσπειρώσει κανέναν και γλιτώσει τίποτα από τα σπασμένα.
Έτσι, ξαφνικά κυκλοφορούν δημοσιεύματα στον φιλοκυβερνητικό Τύπο βάσει των οποίων ο Αμερικάνος πρέσβης Φράνσις Ρικιαρντιόνε είπε σε συνάντηση με άλλους πρέσβεις ότι «είχαμε ζητήσει από την Τουρκία να διακοπούν οι σχέσεις της Halkbank (της μεγαλύτερης κρατικής τουρκικής τράπεζας, της οποίας ο διευθυντής εμπλέκεται σε σκάνδαλο απάτης, υπεξαίρεσης διακίνησης χρυσού) με το Ιράν και δεν μας άκουσαν. Τώρα παρακολουθείτε την πτώση μιας αυτοκρατορίας». Δεδομένης της πιο «ήπιας» στάσης του κινήματος Γκιουλέν έναντι των Η ΠΑ και του Ισραήλ, δεν είναι δύσκολο ο Ερντογάν να επιχειρήσει τη σύνδεση της οργάνωσης με τα εν λόγω «ξένα κέντρα».
 
Από σύμμαχοι, άσπονδοι εχθροί
 
Τι έγινε και, από υποστηρικτές και σύμμαχοι του Ερντογάν, αλλαξοπίστησαν σε σημείο να επιθυμούν τη σύλληψη υπουργών της κυβέρνησης και ο Τούρκος πρωθυπουργός να απαντάει με «ξήλωμα» δεκάδων αστυνομικών που πρόσκεινται στο κίνημα; Παρά το γεγονός ότι «ιδεολογικά» το θρησκευτικό τάγμα Γκιουλέν και το AKP είναι σχεδόν ταυτόσημα, στην πράξη διαφέρουν σε αρκετά σημεία και οι τριβές ανάμεσα στις δύο πλευρές έγιναν εμφανείς ήδη από το 2010: Ο αυτοεξόριστος στην Πενσιλβανία 72χρονος ηγέτης του κινήματος αποστασιοποιήθηκε δημοσίως από την «επιθετικότητα» του Ερντογάν έναντι του Ισραήλ – με αποκορύφωμα την κρίση που ξέσπασε εξ αιτίας του μακελειού στο «Μαβί Μαρμαρά» –, την εξωτερική του πολιτική στην περιφέρεια αλλά και τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίστηκε τις διαδηλώσεις το καλοκαίρι.
 
Το «αφεντικό»
Η κόντρα κορυφώθηκε όταν φούντωσαν οι φήμες πως ο Ερντογάν ετοιμάζεται να «δείξει ποιος είναι το αφεντικό» στο κίνημα, προωθώντας μια «εξυγίανση» του δημόσιου τομέα, στην οποία θα έβλεπαν την πόρτα της εξόδου εκατοντάδες «γκιουλενικοί» διοικητικοί. Αυτό που ξεχείλισε το ποτήρι, όμως, ήταν η εξαγγελία της «εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης», μέσω της οποίας η κυβέρνηση θα έκλεινε όλα τα ιδιωτικά φροντιστήρια, ένα στην ουσία θανατηφόρο πλήγμα στην οργάνωση, που εξαρτάται τόσο για τη χρηματοδότησή της όσο και για τη στρατολόγηση από τα περίφημα σχολεία που λειτουργεί σε ολόκληρη την Τουρκία (και στο εξωτερικό).
Όλα τα παραπάνω, βέβαια, δεν είναι παρά οι «αποδείξεις» ότι οι σχέσεις AKP – Γκιουλέν έχουν διαρρηχτεί… Αρκετοί αναλυτές τονίζουν πως, κατά βάθος, το κίνημα δεν συγχώρεσε ποτέ στην κυβέρνηση ότι, ενώ συνέβαλε όσο κανείς στην απομάκρυνση της παλιάς ελίτ, το AKP δεν φρόντισε να την αντικαταστήσει και με «δικούς της ανθρώπους». Έτσι, τα μεγάλα συμβόλαια δημοσίων έργων, οι κατασκευαστικές άδειες και κάθε τύπου «επιχειρηματικές» ευκαιρίες κατέληγαν σε «ξένα» χέρια ή έπρεπε να «χρυσοπληρωθούν» προκειμένου να πάνε στο κίνημα…

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.