Όσο κι αν πηγαινοέρχεται στις δύο πλευρές του Ατλαντικού για χάρη της καριέρας της, η καταξιωμένη ηθοποιός Βαλέρια Γκολίνο παραμένει «δικό μας παιδί».

Όσο κι αν πηγαινοέρχεται στις δύο πλευρές του Ατλαντικού για χάρη της καριέρας της, η καταξιωμένη ηθοποιός Βαλέρια Γκολίνο παραμένει «δικό μας παιδί». Με βέρα μεσογειακή ομορφιά, τα χαρακτηριστικά μπουκλάκια της και το εκρηκτικό ταμπεραμέντο, διατηρεί τα ελληνικά της σε πολύ καλή κατάσταση.

Η Ελληνίδα μητέρα της, άλλωστε, μένει εδώ. «Κι όμως, δεν είναι τυπική Ελληνίδα μαμά. Δεν με τρελαίνει στα τηλέφωνα» μου λέει γελώντας. Η διαδρομή της συμπαθέστατης και πραγματικά φιλικής, χωρίς ίχνος επιτήδευσης, ηθοποιού, είναι γνωστή: ξεκίνησε μοντέλο αλλά κατέληξε ηθοποιός τόσο του ευρωπαϊκού όσο και του αμερικανικού κινηματογράφου, με πιο γνωστό ρόλο της στον «Άνθρωπο της βροχής», στο πλευρό των Ντάστιν Χόφμαν και Τομ Κρουζ.

Μάλλον όμως, δεν «χορταίνει» με τίποτα. Με την καλή έννοια, γιατί η Βαλέρια… ψάχνεται. Αφορμή της κουβέντας μας – και μοναδικό της μέλημα να συζητήσει –, που έγινε στο προηγούμενο 54ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ήταν η πρώτη της μεγάλου μήκους ταινία ως σκηνοθέτις. Το «Μέλι» είναι μια ιστορία γύρω από μια νεαρή κοπέλα, την Ιρένε, η οποία βοηθά ανθρώπους που υποφέρουν να δώσουν τέλος στη ζωή τους. Χωρίς διδακτισμό και υπόγειες ηθικές επιταγές, θίγει διακριτικά το θέμα της ευθανασίας. Η ταινία ήταν η μία από τις τρεις υποψήφιες για το βραβείο του Ευρωπαΐκού Κοινοβουλίου Lux, που προωθεί ένα σινεμά κοινωνικό και διαφορετικό. Τελικά κέρδισαν τα «Ραγισμένα όνειρα» του Βέλγου Φέλιξ Βον Γκρόνινγκεν.

-Ποια ήταν η βασική σας έννοια, ίσως ανησυχία, όταν καταπιαστήκατε με το θέμα της ευθανασίας;
Το να αποφύγω τις παγίδες που μπορεί να έχει μια τέτοια ιστορία: τους συναισθηματισμούς, τη ρητορική, την ιδεολογία, το να κρίνεις τι είναι σωστό και τι λάθος. Αλλά και να αποφύγω την πορνογραφία, δηλαδή να κοιτάξω από κοντά τον θάνατο, χωρίς να κακοποιήσω ή να διαστρεβλώσω το θέμα μου. Τελικά το βρήκα εξαιρετικά δύσκολο: ένιωθα σαν να είμαι σε ναρκοπέδιο. Με παίδεψε πολύ το να μπορέσω να αποφύγω να κάνω μια μελοδραματική ταινία. Συνέχεια σκεφτόμουν εναλλακτικές στο σενάριο και τους διαλόγους.

-Και πότε καταλάβατε ότι το… βρήκατε;
Μερικούς μήνες αφότου τελείωσα την ταινία. Γιατί στην αρχή δεν ήμουν ικανοποιημένη με κάποια πράγματα, τα οποία τώρα δεν θυμάμαι. Αλλά θυμάμαι ότι κάτι με «έτρωγε». Όταν λοιπόν, άνθρωποι από το κοινό άρχισαν να μου λένε ότι είναι καλή, άρχισα να είμαι ευχαριστημένη. Ακόμα και τώρα θεωρώ την ταινία μου καλή ή όχι ανάλογα με την προβολή, δηλαδή με τον κόσμο που τη βλέπει. Εγώ πια δεν έχω προσωπική άποψη, όσο και να μην το πιστεύετε.

-Είναι περίεργο πάντως, που το ιταλικό κοινό, το οποίο είναι αρκετά συντηρητικό, καλοδέχτηκε την ταινία…
Περίμενα περισσότερες πολεμικές αντιδράσεις, αλλά μάλλον τελικά έκανα μια ταινία που δεν τις επιτρέπει. Η ταινία μου, άλλωστε, δεν είναι μανιφέστο υπέρ της ευθανασίας, παρόλο που η προσωπική μου άποψη είναι υπέρ. Είναι ένα θέμα το οποίο μας υπερβαίνει, και φυσικά υπάρχουν αμφιβολίες, ενδοιασμοί, σκέψεις. Τίποτα όμως, στο κεφάλι μου δεν είναι εντελώς ξεκάθαρο. Αλλά θεωρώ ότι είναι μια φοβερά δύσκολη απόφαση το να αυτοκτονήσει κανείς. Το σίγουρο όμως είναι ότι δεν πρέπει να νιώθει παράνομος ή περιθωριακός. Πρέπει να υπάρχουν νόμοι που να προστατεύουν και να σέβονται αυτόν τον πόνο. Βρίσκω αδιανόητο το ότι σήμερα συζητάμε ακόμα αν είναι σωστή ή λάθος η ευθανασία. Για αυτό δεν είναι το θέμα της ταινίας μου οι νόμοι, αλλά όλο το υπόλοιπο κομμάτι, το αν είναι επώδυνη η διαδικασία και την ευθύνη που έχει κάποιος.

-Έχετε δηλώσει κάτι που μου έκανε εντύπωση: ότι ως Ευρωπαία πολίτης έχετε άποψη για το θέμα της ευθανασίας αλλά ως σκηνοθέτις δεν θέλετε να πάρετε θέση. Είναι περίεργο, αλλά και ενδιαφέρον το ότι ξεκινάτε με το να θέλετε να κρατήσετε αυτή την απόσταση.
Νομίζω ότι είναι πιο εύκολο να ακολουθήσεις μια ιδεολογία: το μαύρο είναι καλό και το άσπρο όχι, οπότε θα πάω με το μαύρο. Η ιδεολογία είναι σημαντική για την πολιτική. Αλλά σε αυτή την περίπτωση, σε μια ανθρώπινη ιστορία, εγώ δεν μπορώ καμία φορά να πάρω θέση στην αληθινή ζωή. Γιατί τίποτα δεν είναι απόλυτο. Ως καλλιτέχνις θέλω να μπορώ εκφράζω μια άποψη πολιτικά λάθος. Δεν νιώθω ότι πρέπει να ακολουθήσω ούτε καν τη δική μου καλή πρόθεση. Δεν θέλω να παγιδευτώ στους κανόνες τού τι είναι σωστό και τι λάθος. Για αυτό και λέω ότι το να είμαι ιδεολόγος στην ταινία είναι ο εύκολος δρόμος. Εγώ θεωρώ ότι διάλεξα τον δύσκολο. Δεν λέω ότι είμαι καλύτερη, αλλά προτιμώ τις αποχρώσεις της ζωής και τα απρόοπτα της συνείδησης χωρίς δογματισμό.

-Και ο τίτλος; Γιατί «Μέλι»;
Στην αρχή η ταινία λεγόταν «Σε συγχωρώ», γιατί αυτός ήταν ο τίτλος του βιβλίου, το οποίο είναι γραμμένο από μια άγνωστη γυναίκα, την Άντζελα Ντεφάμπρο. Όταν πήγα στους εκδότες να πάρω τα δικαιώματα, ζήτησα να τη γνωρίσω, αλλά ήθελε να επικοινωνήσουμε μόνο μέσω μέιλ. Είπα δεν πειράζει, γιατί θα αλλάξω πολύ το βιβλίο. Εννέα μήνες μετά, βγήκε ένα άλλο βιβλίο που περιελάμβανε το «Σε συγχωρώ», από έναν άντρα συγγραφέα, τον Μάουρο Κοβάβιτς. Οπότε κατάλαβα ότι η Άντζελα ήταν μυθοπλαστικός χαρακτήρας. Γνώρισα μετά τον συγγραφέα. Πίναμε καμιά μπιρίτσα σε κάνα μπαράκι. Τον ρωτούσα διάφορα, κυρίως τεχνικά, για τα βαρβιτουρικά, το ήλιο, το γκάζι, διάφορα τέτοια. Πριν από λίγους μήνες, δύο εβδομάδες πριν βγει η ταινία στους αίθουσες, δύο φίλοι αυτοκτόνησαν με αυτόν τον τρόπο, με γκάζι. Ευτυχώς δεν είχε βγει η ταινία.

-Στον τρόπο που σκηνοθετείτε ποιες είναι οι επιρροές σας; Κυρίως σκηνοθέτες με τους οποίους έχετε δουλέψει ή άλλους που θαυμάζετε;
Από σκηνοθέτες που θαυμάζω επηρεάζομαι ως προς την εικόνα και τη φόρμα. Αλλά σε επίπεδο υποκριτικής είμαι επηρεασμένη από πράγματα που μου έχουν πει σκηνοθέτες με τους οποίους έχω δουλέψει και μου έχουν μείνει, όπως ο Σον Πεν ή ο Εμανουέλε Κριαλέζε, ο Μπάρι Λέβινσον, ακόμα και ο Ανδρέας Πάντζης. Όλοι μου έχουν πει κάτι ενδιαφέρον. Όταν δουλεύω με ηθοποιούς, σκέφτομαι τι θα ήθελα εγώ να ακούσω στη θέση τους. Υπάρχουν πολλοί λίγοι ηθοποιοί – σκηνοθέτες. Έχω δουλέψει σε πολλές ταινίες. Από τις 75 συνεργασίες, ίσως μόνο στις δέκα έχω σκεφτεί ότι ο x άνθρωπος μπορεί πραγματικά να με καθοδηγήσει. Από έναν σκηνοθέτη περιμένω το απλό: να με σκηνοθετήσει. Να με βοηθήσει, ακόμα και να μου φερθεί άσχημα, να μου πει ξεκάθαρα τι θέλει. Πάντα όμως, να νιώθω προστατευμένη, να υπάρχει ένα δίχτυ ασφαλείας όταν εκτίθεμαι ή γελοιοποιούμαι.

INFO: Η ταινία «Μέλι» θα βγει στις αίθουσες την άλλη Πέμπτη (16 Ιανουαρίου) από τη Strada Films