Κωνσταντίνος Κακανιάς. Η κυρία Τεπενδρή είναι χωριάτα

Κωνσταντίνος Κακανιάς. Η κυρία Τεπενδρή είναι χωριάτα

Στον αφρό της ποπ κουλτούρας η εμβάθυνση δεν έχει τιμή. Τα ματαιόδοξα ψώνια των σαλονιών κατά βάσιν χρειάζονται υπηρεσίες γελωτοποιών και ανεκδοτολόγων, και πληρώνουν γι’ αυτές

Είναι ζωγράφος, κινείται στην περιοχή της ποπ κουλτούρας. Αυτοπαρουσιάζεται ως κοσμοπολίτης και σνομπ. Φιλοτέχνησε τη δημόσια εικόνα του επιδέξια: παραβίασε το κάστρο του εικαστικού κυκλώματος από την κερκόπορτα που του άνοιξε η δημοσιότητα, την οποία πρωτύτερα κατέκτησε ο ίδιος σιγά σιγά. Η συνταγή του Κακανιά είναι σχετικά απλή: αντί να τα έχω καλά με τους εικαστικούς συντάκτες και τους κριτικούς, γιατί να μην τακιμιάσω κατευθείαν με τους εκδότες τους; Όχι με όλους τους εκδότες, αλλά οπωσδήποτε με ορισμένους μοδάτους, που γουστάρουν κάτι «ψαγμένο», διεθνές, λάιτ, ποπ και ταξιδιάρικο. Κάτι νεοϋορκέζικο, βρε παιδί μου. Στην Ελλάδα αυτές οι προδιαγραφές εντοπίζονται κυρίως στα εβδομαδιαία δωρεάν περιοδικά. Πουλώντας παραξενιά, σνομπαρία, κοσμοπολιτισμό, ελεγχόμενη έπαρση και μια αίσθηση αμοράλ, έγινε περιζήτητος. Όχι βεβαίως μόνο για τα ωραία του τα μάτια, αλλά και για το εικονογραφικό alter ego του: την κυρία Τεπενδρή, το πλουσιοκόριτσο που επινόησε και μέσω αυτού σχολιάζει τη ζωή, τις συνήθειες, τις μόδες. Η κυρία Τεπενδρή είναι ένα λιγνό, ψηλό, πολύχρωμο πλουσιοκόριτσο. Ασφαλώς σικ. Έχει βεβαίως παραξενιές αλλά δεν φταίει αυτή, ο κόσμος φταίει που δεν είναι όπως θα έπρεπε – οι άνθρωποι φταίνε που αν και έχουν βγάλει ακριβά σχολεία συμπεριφέρονται σαν να μην τα έχουν βγάλει, που δεν είναι ταξιδιάρηδες, που ντύνονται σαν αγροίκοι, που επιδεικνύουν το χρήμα… Στους Έλληνες θυμίζει εντυπωσιακά ανάλογες φιγούρες του Μίνου Αργυράκη και, ιδίως, του Αντώνη Κυριακούλη, αλλά τα δάνεια είναι εμφανή (αν είναι…) μόνο στον ελληνικό μικρόκοσμο, ενώ η κυρία Τεπενδρή διεκδικεί την παγκοσμιότητα. Εκεί, λοιπόν, στην παγκοσμιότητα, και η κυρία Τεπενδρή απ’ την επαρχιώτικη Ελλαδίτσα και ο δημιουργός της επιχειρούν να απολαύσουν τα αγαθά της διασημότητας με την απληστία των πιο εκκεντρικών ποπ σταρ. Ως brand που σιγά σιγά προσπαθεί να γίνει γνωστό ευρύτερα, ήδη, η κυρία Τεπενδρή φλερτάρει με τον κόσμο της μόδας, συναναστρέφεται (μόνο) με πλούσιους, ακόμα και στον κόσμο των υπερηρωικών κόμικς τρύπωσε. Κοινωνική άνοδος, σίγουρα. Γυρνάει στα σαλόνια, και μπράβο της. Από πού έρχεται, όμως; Έρχεται απ’ τ’ αλώνια, απ’ την πατρίδα του ανθρώπου που την επινόησε. Απ’ τη μικροαστική Αθήνα δηλαδή. Εκεί γεννήθηκε ο Κακανιάς, εκεί έζησε πριν πάει στο Παρίσι για να σπουδάσει και να μπει στον κόσμο της μόδας. Κατάφερε να μπει στα περιοδικά, ως εικονογράφος. Κι από εκεί, μεταπήδησε στη ζωγραφική, χάρη στο υποτίθεται ανατρεπτικό χιούμορ του. Η αλήθεια είναι ότι ο Κωνσταντίνος Κακανιάς και πλακατζής είναι και έξυπνος και επιτήδειος. Εκείνο που λείπει απολύτως, μα απολύτως, από την κυρία Τεπενδρή του είναι η εμβάθυνση. Στον αφρό της ποπ κουλτούρας, βεβαίως, η εμβάθυνση δεν έχει τιμή. Τα ματαιόδοξα ψώνια των σαλονιών κατά βάσιν χρειάζονται υπηρεσίες γελωτοποιών και ανεκδοτολόγων, και πληρώνουν γι’ αυτές. Η πραγματική τέχνη, όμως, αρχίζει να κάνει τη δουλειά της όταν τελειώνουν τα χάχανα και τα καλαμπούρια.

ΑΧΙΝΟΙ

1. Στο νέο θολό τοπίο των κολεγίων και των κέντρων σπουδών που παρέχουν υποτίθεται υψηλού επιπέδου εκπαίδευση άρχισε να εναποθέτει τις προσδοκίες του γνωστός μεγαλοπαράγων του καλλιτεχνικού γίγνεσθαι, που θέλει κατακερματισμένη τη θεατρική και εν γένει την καλλιτεχνική εκπαίδευση προκειμένου αυτός να συνεχίσει το παραγοντιλίκι και την περιφορά του σαρκίου του, ως γκουρού. Προς τούτο, εισηγείται την εγκατάλειψη των κρατικών σχεδιασμών για δημιουργία της Ακαδημίας Τεχνών, ενός θεσμού που αν λειτουργήσει σωστά και εμπνευσμένα, με μέθοδο και πρόγραμμα, είναι δυνατόν να συσπειρώσει δυνάμεις του πολιτισμού, που σήμερα είναι καταδικασμένες στην κατά μόνας προσπάθεια ή στην αναζήτηση καλύτερης (εκπαιδευτικής και καλλιτεχνικής) μοίρας στη διασπορά. Ακόμα μια πρόκληση για τα Υπουργεία Παιδείας και Πολιτισμού.

2. Η νέα Ταινιοθήκη στο χώρο του παλιού κινηματογράφου Λαΐς, στο Γκάζι, είναι πολύ ωραίος χώρος και μια ουσιαστική υποδομή καλλιτεχνικής παιδείας, που έλειπε από την Ελλάδα. Η πρώτη περίοδος λειτουργίας της, ωστόσο, είναι εξαιρετικά αντιφατική. Απ’ τη μια, βαριά πρωτοπορία συνοδευμένη με πομπώδη σκεπτικά, αλλά όχι ασφαλώς εναρμονισμένη με τη σημερινή άποψη για την κινηματογραφική ιστορία. Κι απ’ την άλλη, ταινίες ελληνικές, πρόσφατες, πολλές από τις οποίες «οδήγησαν (περισσότερες από) μια γενιά στα πιο βαριά χασμουρητά». Μήπως χρειάζεται περισσότερη αυστηρότητα και, ταυτόχρονα, περισσότερη ευελιξία, ώστε ο νέος χώρος να γίνει και στέκι μύησης στη μνήμη και τόπος διασκέδασης; Για να γίνει κάτι hot spot δεν θέλει μόνο τόπο, θέλει και τρόπο.

Λία Παραλία