Ξεσπίτωμα χιλιάδων οικογενειών, καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, διασπάθηση δημοσίου χρήματος από τις αρχές της Βραζιλίας και τη FIFA

Ξεσπίτωμα χιλιάδων οικογενειών, καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, διασπάθηση δημοσίου χρήματος από τις αρχές της Βραζιλίας και τη FIFA

«Νιώθω σαν ηλίθιος, γιατί όταν η Βραζιλία κέρδισε αυτή την ανοησία, τους Ολυμπιακούς Αγώνες, ήμουν στον αυτοκινητόδρομο Linha Amarela κι άρχισα να κορνάρω σαν τρελός από τη χαρά μου. Τώρα, το πληρώνω ακριβά. Είναι αυτό το Παγκόσμιο Κύπελλο; Είναι αυτό το Ολυμπιακό πνεύμα;».
Η δήλωση – κραυγή αγωνίας είναι ενός από τους κατοίκους της περιοχής Restinga, του Ρίο ντε Τζανέιρο, που μια ωραία πρωία εκδιώχθηκε από το σπίτι του στο όνομα του Μουντιάλ και των Ολυμπιακών Αγώνων.
Ο Michel είναι ένας από τους 170.000 πολίτες της Βραζιλίας που από τη μια στιγμή στην άλλη έχασαν τα σπίτια τους και είδαν την έτσι κι αλλιώς δύσκολη ζωή τους να καταστρέφεται.
Η υποχρεωτική και διά της βίας έξωση από τα σπίτια τους – χωρίς μάλιστα να τους δοθεί εναλλακτική λύση στέγασης – υπαγορεύθηκε από την ιδιότυπη αισθητική των μεγάλων αθλητικών διοργανώσεων, αφού τα χαμόσπιτα θα χαλούσαν τη μόστρα του Μουντιάλ.
Υπαγορεύθηκε, επίσης, από τους σύγχρονους «θεούς», τους χορηγούς, που η ιδιότυπη ηθική τους επιβάλλει την κατεδάφιση σπιτιών στο όνομα της Κοινωνικής Εταιρικής Ευθύνης τους…
Κι έτσι εν έτει 2014 οι αρχές της Βραζιλίας και η FIFA κατάφεραν το αδιανόητο. Κατάφεραν, στη χώρα που είναι συνώνυμη με το ποδόσφαιρο, στη χώρα που οι πιτσιρικάδες έχουν στο DNA τους τις ντρίμπλες και τα τακουνάκια, να βάλουν απέναντί τους σχεδόν το σύνολο των πολιτών. Κατάφεραν να συσπειρώσουν εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες που με μαζικές διαδηλώσεις αντιδρούν στη διοργάνωση ενός Παγκοσμίου Κυπέλλου που, όπως λένε, βάλλει κατά των πολιτών και τρέφει τη διαφθορά και τις τσέπες των συνήθων υπόπτων.
Στην εμπεριστατωμένη έκθεση της Εθνικής Συμμαχίας Τοπικών Επιτροπών για ένα Παγκόσμιο Κύπελλο και Ολυμπιακούς Αγώνες προς όφελος των Πολιτών (The National Coalition of Local Committees for a People’s World Cup and Olympics) που παρουσιάζει το «Π», αναφέρονται αναλυτικά τα «εγκλήματα» που συνδέονται με τη διοργάνωση του Μουντιάλ.
«Εγκλήματα» που δεν αφορούν μόνο το ξεσπίτωμα εκατοντάδων χιλιάδων οικογενειών, αλλά και την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της εργατικής νομοθεσίας, τη διασπάθιση δημοσίου χρήματος, την καταπάτηση του Συντάγματος και κάθε έννοιας δικαίου μέσα από την καθολική εφαρμογή του «κανόνα της εξαίρεσης», την καταπάτηση στοιχειωδών κανόνων προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας.

Oι μπάλες που φόρεσαν σταυρό

Οι φωτογραφίες με τις μπάλες ποδοσφαίρου στις οποίες έχουν ζωγραφιστεί κόκκινοι σταυροί έχουν γίνει το σύμβολο της αντίδρασης των Βραζιλιάνων κατά των αρχών και της διεξαγωγής του Μουντιάλ.
Η πρωτοβουλία ανήκει στα μέλη της μη κυβερνητικής οργάνωσης Rio de Paz, η οποία με τη συμμετοχή εκατοντάδων πολιτών πραγματοποιεί συμβολικά χάπενινγκ στο Ρίο ντε Τζανέιρο και την πρωτεύουσα της χώρας.
Οι μπάλες με τους κόκκινους σταυρούς γεμίζουν τις φημισμένες παραλίες του Ρίο, επιπλέουν στο σιντριβάνι μπροστά από το Κογκρέσο στην Μπραζίλια, την πρωτεύουσα της Βραζιλίας, εκτοξεύονται με ευθύβολα σουτ κατά των αστυνομικών δυνάμεων, που πλέον απαντούν με βία σε κάθε εκδήλωση διαμαρτυρίας, είτε δυναμική είτε απλώς συμβολική με τη συμμετοχή μικρών παιδιών.
Με τον πρωτότυπο αυτό τρόπο η Rio de Paz και οι χιλιάδες πολίτες που συμμετέχουν στις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας της ΜΚΟ ζητούν από την κυβέρνηση να κάνει το αυτονόητο. Να προσφέρει, δηλαδή, στους πολίτες υπηρεσίες Υγείας εφάμιλλες με αυτές που θα παρέχονται κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου στις αποστολές των ομάδων αλλά και στους εκατοντάδες χιλιάδες τουρίστες που θα επισκεφθούν τη Βραζιλία. Και ακόμα να διαθέσει κονδύλια για την Παιδεία, ιδίου ύψους με εκείνα που αφειδώς μοιράζει για την κατασκευή των αθλητικών υποδομών, το γκρέμισμα των χαμόσπιτων και το «καθάρισμα» των περιοχών γύρω από τα γήπεδα που θα φιλοξενήσουν τους αγώνες προκειμένου οι τηλεοράσεις να μεταδίδουν στιγμιότυπα εικονικής πραγματικότητας από τη χώρα.

Φτώχεια
Την έκρηξη των Βραζιλιάνων προκάλεσε μια ανώδυνη, σύμφωνα με τις αρχές, αύξηση στα εισιτήρια των λεωφορείων με στόχο τα κονδύλια να διοχετευθούν στον προϋπολογισμό για την κατασκευή των απαραίτητων υποδομών και για τις δυο διοργανώσεις, αυτή του Παγκοσμίου Κυπέλλου και αυτή των Ολυμπιακών Αγώνων.
Η αύξηση προκάλεσε τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις που έχουν πραγματοποιηθεί στη Βραζιλία τα τελευταία 20 χρόνια, με αποτέλεσμα το καλοκαίρι η κυβέρνηση να ανακαλέσει τις αυξήσεις στο Σάο Πάολο και το Ρίο ντε Τζανέιρο.
Οι μαζικές διαδηλώσεις σε περισσότερες από 70 πόλεις ήταν βέβαια απόλυτα δικαιολογημένες, τη στιγμή που η χώρα θα διαθέσει 13 δισεκατομμύρια δολάρια για την κατασκευή των γηπέδων αλλά και τις υποδομές μεταφορών, την ίδια ώρα που ο μισός πληθυσμός της Βραζιλίας ζει με λιγότερα από 155 ευρώ – ποσό μικρότερο και από τον κατώτατο μισθό, που υπολογίζεται σε περίπου 210 ευρώ – και σχεδόν το 8% του συνολικού πληθυσμού εκτιμάται ότι προσπαθεί να επιβιώσει με περίπου 30 ευρώ τον μήνα.

Εξώσεις
Σύμφωνα με την εμπεριστατωμένη έκθεση της Εθνικής Συμμαχίας Τοπικών Επιτροπών για ένα Παγκόσμιο Κύπελλο και Ολυμπιακούς Αγώνες προς όφελος των Πολιτών (The National Coalition of Local Committees for a People’s World Cup and Olympics), περισσότεροι από 170.000 πολίτες υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, στις περισσότερες των περιπτώσεων με την απειλή όπλων, με αποτέλεσμα να καταπατάται απροκάλυπτα ένα εκ των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως είναι αυτό της στέγασης. Όπως υπογραμμίζεται στην έκθεση, στις περισσότερες των περιπτώσεων οι κάτοικοι έμαθαν ότι θα χάσουν τα σπίτια τους και ότι θα εκδιωχθούν από τη γη τους όχι από τις αρμόδιες αρχές, αλλά από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Έτσι επισημαίνεται ότι έχει καταπατηθεί βάναυσα ακόμα και το δικαίωμα στην πληροφόρηση, καθώς και κάθε δυνατότητα συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων που αφορά άμεσα τη ζωή τους και την επιβίωσή τους. Κάθε διαδικασία λήψης αποφάσεων έχει καταστρατηγηθεί τόσο από τις εκλεγμένες αρχές της χώρας όσο και από ιδιωτικούς φορείς, όπως είναι η FIFA, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή και η Ολυμπιακή Επιτροπή της Βραζιλίας.
Η έξωση χιλιάδων οικογενειών χωρίς, μάλιστα, εναλλακτική πρόταση ήταν το κερασάκι στην τούρτα, τη στιγμή που η Βραζιλία αντιμετωπίζει θεμελιώδη προβλήματα στέγασης του πληθυσμού, αφού το έλλειμμα στέγης υπολογίζεται σε κάπου 5.000.000 σπίτια, ενώ περισσότερα από 15.000.000 σπίτια στις αστικές περιοχές δεν διαθέτουν τις ελάχιστες προϋποθέσεις για να χαρακτηριστούν ως κατοικήσιμα.

Με χορηγό… το κράτος
Σύμφωνα με την έρευνα της Εθνικής Συμμαχίας, πάνω από το 90% του κόστους για τη διεξαγωγή του Παγκοσμίου Κυπέλλου έχει διατεθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό, σε αντίθεση με τους αρχικούς ισχυρισμούς της κυβέρνησης ότι η συμμετοχή του Δημοσίου θα ήταν μικρή σε αντίθεση με αυτή του ιδιωτικού τομέα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο από την Εθνική Τράπεζα της Βραζιλίας για την Κοινωνική και Οικονομική Ανάπτυξη (BNDES) διατέθηκε το 20,8% του συνολικού κόστους της διοργάνωσης και της κατασκευής των υποδομών, όπως για τα στάδια αλλά και για τη δημιουργία του λεγόμενου δικτύου για την ταχύτατη κίνηση των λεωφορείων, ενός δικτύου δρόμων που διασχίζουν τη μεγαλύτερη περιοχή του Ρίο.
Την ίδια ώρα, στην έρευνα επισημαίνεται ότι κάτω από την πίεση των μεγάλων κατασκευαστικών εταιρειών υπάρχει σαφής καταστρατήγηση της εργατικής νομοθεσίας και καταπάτηση των εργατικών δικαιωμάτων, ενώ οι μισθοί έχουν συμπιεστεί σε επίπεδα κάτω του μέσου όρου για έργα που έχουν υπερκοστολογηθεί. Παράλληλα εντοπίζεται εξαιρετικά χαλαρή εποπτεία από τους αρμόδιους φορείς σε όλους τους τομείς και κυρίως σε αυτούς του ελέγχου εκτέλεσης του προϋπολογισμού των έργων και θεμάτων ασφαλείας για τους εργαζομένους.
Σοβαρές εκπτώσεις με ανυπολόγιστες επιπτώσεις για το περιβάλλον έγιναν και με πρόσχημα τη διευκόλυνση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης για την κατασκευή έργων που συνδέονται με το Παγκόσμιο Κύπελλο και τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η κυβέρνηση της Βραζιλίας δημιούργησε την Περιβαλλοντική Ομάδα Εργασίας, υποστηρίζοντας ότι έτσι θα επιτύγχανε περιβαλλοντικά βιώσιμες πολιτικές και καλύτερο συντονισμό. Στην πράξη, όμως, η ομάδα προχώρησε στην απλούστευση και την επιτάχυνση των νομικών διαδικασιών μέσα από τη θεσμοθέτηση εξαιρέσεων από τη νομοθεσία για την αδειοδότηση των έργων που έχουν χαρακτηριστεί μεγάλη κλίμακας και εθνικής σημασίας.

Η εκμετάλλευση πάει Κατάρ!
Κόλαφος είναι η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για τις συνθήκες που επικρατούν στο Κατάρ, που θα φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022. Η Διεθνής Αμνηστία κάνει λόγο για εκτεταμένη και συστηματική κακοποίηση των μεταναστών εργατών, που σε ορισμένες περιπτώσεις ισοδυναμεί με καταναγκαστική εργασία. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, ερευνητές της Διεθνούς Αμνηστίας άκουσαν έναν διευθυντή μιας κατασκευαστικής εταιρείας να αναφέρεται στους εργάτες ως «τα ζώα».
Στο επίκεντρο της έρευνας βρέθηκε ο κατασκευαστικός τομέας του Κατάρ αλλά και οι αρχές της χώρας, που έχουν αποτύχει να σεβαστούν τα δικαιώματα των μεταναστών εργατών.
Όπως επεσήμανε ο Salil Shetty, γενικός γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας, «είναι απλώς αδικαιολόγητο σε μία από τις πιο πλούσιες χώρες του κόσμου τόσο πολλοί μετανάστες εργάτες πέφτουν θύματα αδίστακτης εκμετάλλευσης, στερούνται τους μισθούς τους και αφήνονται στη μοίρα τους».
Οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι οι εργοδότες στο Κατάρ έχουν επιδείξει τεράστια αδιαφορία για τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, ενώ χρησιμοποιούν προς όφελός τους το περιβάλλον ανοχής και τη χαλαρή εφαρμογή του νόμου για την εργατική προστασία, ώστε να εκμεταλλεύονται τους εργαζόμενους στις κατασκευές.
Η έκθεση προσδιορίζει τις περιπτώσεις που αποτελούν καταναγκαστική εργασία, αφού οι εργαζόμενοι απειλούνται με πρόστιμα, απέλαση ή απώλεια εισοδήματος, εάν δεν εμφανιστούν στη δουλειά, ακόμη και εάν δεν πληρώνονται.
Εκπρόσωπος του κεντρικού νοσοκομείου της Ντόχα ανέφερε ότι περισσότερα από 1.000 άτομα είχαν εισαχθεί στη μονάδα τραύματος το 2012, έχοντας πέσει από ύψος στον χώρο εργασίας, εκ των οποίων το 10% είχαν μείνει ανάπηροι, ενώ «σημαντικό» χαρακτηρίστηκε το ποσοστό θνησιμότητας.
Η Διεθνής Αμνηστία κάλεσε την κυβέρνηση να εφαρμόσει την εργατική νομοθεσία και απηύθυνε έκκληση για αναθεώρηση του συστήματος που δεν επιτρέπει στους μετανάστες εργάτες να αφήσουν τη χώρα ή να αλλάξουν δουλειά χωρίς τη συγκατάθεση των εργοδοτών τους.
Η έκθεση επιρρίπτει ευθύνες και στην FIFA, επισημαίνοντας ότι έχει καθήκον να στείλει ένα ισχυρό δημόσιο μήνυμα πως δεν θα ανεχθεί παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε κατασκευαστικά έργα που σχετίζονται με το Παγκόσμιο Κύπελλο.

Κόντρα Ρονάλντο – Ριβάλντο

Η διοργάνωση του Μουντιάλ προκάλεσε και σφοδρή σύγκρουση ανάμεσα σε δύο από τους μεγαλύτερους άσους του παγκοσμίου ποδοσφαίρου, τον Ριβάλντο και τον Ρονάλντο.
Ο Ριβάλντο έριξε το γάντι εκφράζοντας την αντίθεσή του με τη διεξαγωγή του Μουντιάλ και υποστηρίζοντας ότι «δεν είμαστε σε θέση να φιλοξενήσουμε το Παγκόσμιο Κύπελλο αυτή τη στιγμή. Δεν το χρειαζόμαστε. Χρειαζόμαστε Υγεία και Παιδεία». Ο βετεράνος άσος δήλωσε ότι είναι ντροπή να σπαταλούνται τόσα πολλά χρήματα για το Παγκόσμιο Κύπελλο, ενώ τα νοσοκομεία και τα σχολεία παραμένουν σε άθλιες συνθήκες. Όπως χαρακτηριστικά είπε: «Ήθελα να το βγάλω από μέσα μου, γιατί ήμουν και εγώ φτωχός και βίωσα τα προβλήματα που έχουν τα δημόσια σχολεία και την έλλειψη καλού συστήματος Υγείας. Ακόμα με πονάει όταν το σκέφτομαι πως ο πατέρας μου χτυπήθηκε και πέθανε γιατί ένα νοσοκομείο στο Ρεσίφε δεν τον περιέθαλψε».
Το γάντι σήκωσε ο άλλος βετεράνος άσος της Σελεσάο και μέλος της οργανωτικής επιτροπής του Μουντιάλ Ρονάλντο, ο οποίος υποστήριξε ότι δεν είναι τόσο μεγάλο το κόστος για την προετοιμασία της διοργάνωσης, ενώ επιτέθηκε και κατά των πολιτών που διαμαρτύρονται και συμμετέχουν στις διαδηλώσεις, υποστηρίζοντας ότι το Μουντιάλ είναι μια μεγάλη ευκαιρία προκειμένου η χώρα να προσελκύσει επενδυτές και τουρίστες.
 
Οι Rolezinhos
 
Τους τελευταίους δύο μήνες οι αρχές της Βραζιλίας έχουν τεθεί επί ποδός μετά την εμφάνιση μιας νέας μορφής διαμαρτυρίας, που παραλύει τα εμπορικά κέντρα. Πρόκειται για τους λεγόμενους Rolezinhos (οι περιπατητές σε ελεύθερη μετάφραση), νέους που οργανώνονται μέσω Facebook και Twitter και διοργανώνουν εντυπωσιακά flash-mob (ο όρος περιγράφει τη συγκέντρωση ανθρώπων σε δημόσιο χώρο με σκοπό να εκτελέσουν μια ασυνήθιστη και εξαιρετικά συγχρονισμένη πράξη) σε mall, θέλοντας με αυτό τον τρόπο να διαμαρτυρηθούν για σειρά θεμάτων.
Μια διαμαρτυρία εξαιρετικά εντυπωσιακή, στην οποία κάθε φορά συμμετέχουν πάνω από 5.000 νέοι και που, σύμφωνα με τις αρχές, αποτελεί ακόμα έναν κίνδυνο η χώρα να γίνει διεθνώς ρεζίλι κατά τη διάρκεια του Μουντιάλ.
Η πρώτη διαμαρτυρία έγινε τον Δεκέμβριο στο Σάο Πάολο, όπου περίπου 6.000 νέοι συγκεντρώθηκαν σε ένα εμπορικό κέντρο και με την παρουσία τους και μόνο το έθεσαν εκτός λειτουργίας.
Οι Rolezinhos δεν φωνάζουν καν συνθήματα, απλώς μπαίνουν σε ένα εμπορικό κέντρο κατά χιλιάδες, στέκονται ακίνητοι και λόγω του μεγάλου αριθμού τους επί της ουσίας το καταλαμβάνουν και καθιστούν αδύνατη κάθε λειτουργία.
Οι πρωτότυπες διαμαρτυρίες έχουν λάβει πλέον μορφή χιονοστιβάδας στα mall μεγάλων πόλεων της Βραζιλίας, με αποτέλεσμα να διαλύονται ύστερα από επέμβαση της αστυνομίας με τη χρήση χημικών και υπό την απειλή όπλων.
Η κεντρική ιδέα της διαμαρτυρίας είναι να κάνουν τους Βραζιλιάνους που ανήκουν στην αστική τάξη να νιώσουν άβολα σε έναν χώρο, όπως είναι ένα εμπορικό κέντρο, εντός του οποίου αισθάνονται ασφάλεια, αφού ικανοποιεί την καταναλωτική τους μανία.
Όπως είπε ένας από τους διοργανωτές, η διαμαρτυρία είναι μια απάντηση στην καταπίεση, ένα όπλο στον αγώνα για μια πραγματικά ισότιμη κοινωνία.

170.000 άνθρωποι μετακινήθηκαν υποχρεωτικά από τα σπίτια τους, τα οποία κατεδαφίστηκαν για τις ανάγκες εξωραϊσμού των πόλεων που θα φιλοξενήσουν τους αγώνες
5.500.000 σπίτια είναι αναγκαία προκειμένου να αντιμετωπιστεί το τρομακτικό πρόβλημα στέγασης που αντιμετωπίζει η Βραζιλία
15.000.000 σπίτια χαρακτηρίζονται ως μη κατοικήσιμα λόγω έλλειψης στοιχειωδών υποδομών, κυρίως υγιεινής
1.000.000.000.000 δολάρια θα επενδυθούν από δημόσια και ιδιωτικά κεφάλαια για το Μουντιάλ και τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016
26% του πληθυσμού της Βραζιλίας βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας
1.000.000 παιδιά δουλεύουν κάτω από άθλιες συνθήκες για τα προς το ζην
18.000.000.000 δολάρια εκτιμάται το κόστος του Παγκοσμίου Κυπέλλου
1.000.000 πολίτες συμμετείχαν σε διαδηλώσεις διαμαρτυρίας σε περισσότερες από 80 πόλεις
1.500.000.000 δολάρια είναι η συνολική χρηματοδότηση των έργων κατασκευής από την Εθνική Τράπεζα της Βραζιλίας για την Κοινωνική και Οικονομική Ανάπτυξη (BNBCOD)
6.164.682 αιτήσεις για εισιτήρια από 203 χώρες έγιναν στην ιστοσελίδα της FIFA
3.300.000 εισιτήρια θα πουληθούν για το Μουντιάλ της Βραζιλίας
731 ευρώ είναι το ακριβότερο εισιτήριο και 66 το φθηνότερο
12.700.000.000 δολάρια είναι το κόστος για τα στάδια και τις υποδομές στις μεταφορές
95% είναι το ποσοστό της κρατικής χρηματοδότησης για την κατασκευή των απαραίτητων υποδομών