Η παρακμή των δημόσιων υπηρεσιών μέσα από τις φωτογραφίες της αποτύπωσαν το ελληνικό σήμερα… και έκαναν τον γύρο του κόσμου.

Οι φωτογραφίες της Ειρήνης Βουρλούμη στο περιοδικό «New Yorker» την καθιέρωσαν ως την καλλιτέχνιδα που κατάφερε να αποδώσει με τον δικό της τρόπο την ελληνική κρίση. Τα άσχημα δημόσια κτήρια στο κέντρο της Αθήνας, η εφορία, το δημόσιο νοσοκομείο, το γραφείο υπαλλήλου στο υπουργείο Ανάπτυξης απομονώθηκαν από τον φακό της για να στήσουν ένα ενδιαφέρον σκηνικό για την ελληνική κοινωνία. Οι χώροι που επιλέγει, είναι γνώριμοι στους Έλληνες και οι περισσότεροι από αυτούς έχουν εγγραφεί στο συλλογικό υποσυνείδητο. Από τις φωτογραφίες της μπορεί να απουσιάζουν οι άνθρωποι, αλλά υπάρχουν τα ίχνη της ανθρώπινης παρουσίας, που προκαλούν μια γκάμα συναισθημάτων και μια υπόσχεση για το μέλλον. Όσο θαυμάζετε τις φωτογραφίες της Ειρήνης Βουρλούμη, πάρτε μια γεύση από τις σκέψεις, τα όνειρά της.

Η πρώτη μηχανή

Η Ειρήνη Βουρλούμη γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Μετά έφυγε για σπουδές στο εξωτερικό. Γύρισε στην πατρίδα για να αποτυπώσει μέσα από τον φακό της την κρίση. Ο γενέθλιος τόπος ήταν πηγή έμπνευσης και άφηνε το περιθώριο για πολλαπλές αναγνώσεις.  Η απουσία της ανθρώπινης παρουσίας στις φωτογραφίες της, αποτελεσματικότερη από οποιαδήποτε παρουσία. «Δεν θυμάμαι την πρώτη μου φωτογραφία ακριβώς, αλλά… θυμάμαι την πρώτη φορά που ξεκίνησα να φωτογραφίζω τις εικόνες που έβλεπα γύρω μου. Φεύγοντας για τον πρώτο χρόνο μου στη Ν. Υόρκη, ο πατέρας μου μού έκανε δώρο τη φωτογραφική μηχανή του, μια παλιά MINOLTA. Έτσι άρχισα να φωτογραφίζω, στην αρχή εντελώς ερασιτεχνικά στις βόλτες μου στην πόλη. Από εκείνες τις πρώτες φορές άρχισα να συνειδητοποιώ πως δεν με ενδιέφερε να αποτυπώνω αποκλειστικά ανθρώπους και πρόσωπα, αλλά να δοκιμάζω να παίζω με το φως, τις σκιές και τις γραμμές στον κάθε χώρο. Ένιωσα, τότε, πως ανακάλυψα ένα νέο μέσο, που μου έδινε πρωτοφανή ελευθερία στην έκφραση και που συγχρόνως ήταν ένα πολύτιμο μέσο για μια βαθύτερη γνωριμία με την πόλη και τους ανθρώπους της».

Ο εφοριακός, το σύμβολο

Η ιστορία που διηγείται κάθε φωτογραφία είναι σημαντική. Η μυθοπλαστική αλλά και υπαινικτική διάθεση της φωτογράφου είναι προφανής. Ο κάθε χώρος, το κάθε αντικείμενο που επιλέγει, παίζει τον ρόλο του στην τελική εικόνα, στο τελικό αποτέλεσμα. Ο φακός της Ειρήνης Βουρλούμη εστιάζει στις μικρές «ασήμαντες» λεπτομέρειες των χώρων αυτών που αντανακλούν ολόκληρη την κοινωνία μας. Η κιτς, συχνά σουρεαλιστική πλευρά των χώρων ήταν το στοιχείο που τη γοήτευσε, η αφορμή να διηγηθεί τη δική της ιστορία.

«Μία από τις πρώτες φωτογραφίες, που έγινε η αφορμή να ξεκινήσω τη σειρά “Εν Αναμονή”, ήταν η φωτογραφία του εφοριακού. Για πολλούς λόγους, ο “εφοριακός” είναι από μόνος τους ένα πολύ δυνατό σύμβολο στην Ελλάδα της κρίσης, αλλά μέσα από αυτήν τη φωτογραφία εμένα με ενδιέφερε περισσότερο να αναδείξω μία λεπτομέρεια του ανθρώπινου στοιχείου με χιούμορ και σουρεαλισμό».
Ο χώρος είναι κάτι περισσότερο από ένα ουδέτερο πλαίσιο στις φωτογραφίες της Ειρήνης Βουρλούμη. Η ανθρώπινη συμπεριφορά δεν συμβαίνει απλώς στον χώρο. Αναδύει την παθολογία της .Η συνάθροιση, η αναμονή, η αποφυγή, η αλληλεπίδραση, η τρυφερότητα αποτυπώνουν στιγμές ή βιώματα που προκαλούν μια γκάμα συναισθημάτων.

«Μέσα από αυτήν τη δουλειά έχω γνωρίσει πολλούς ανθρώπους που κατανόησαν αυτό που προσπαθώ να κάνω και που με αυθόρμητο και ειλικρινή τρόπο μου προσέφεραν κάτι από τον εαυτό τους».

Τρόπος ζωής

Η Ειρήνη Βουρλούμη εξομολογείται ότι έχει επηρεαστεί από τον παππού της, τον γνωστό ζωγράφο Αντρέα Βουρλούμη, έναν άνθρωπο με μεγάλη καλλιέργεια και παιδεία, που συμμετείχε ενεργά στους προβληματισμούς της εποχής του και ήταν συχνά αντίθετος στους πρόσκαιρους καιρούς.

«Ήμασταν πολύ δεμένοι με τον παππού μου. Αυτό που θυμάμαι, είναι πως περνούσε τον περισσότερο χρόνο του ζωγραφίζοντας στο σπίτι ή στους δρόμους. Δεν έβλεπε την τέχνη του ως επάγγελμα, αλλά την αντιλαμβανόταν ως τρόπο ζωής, ήταν μέρος της ψυχής του. Έβρισκε ομορφιά σε κοινά πράγματα, καθημερινά, και συχνά θα ζωγράφιζε το ίδιο τοπίο ξανά και ξανά, και καταλαβαίνω τώρα πως το έκανε για να εξασκηθεί. Για εκείνον ήταν μια πνευματική άσκηση πειθαρχίας, μια μορφή διαλογισμού. Αυτή η διαδικασία της επανάληψης τον βοηθούσε να εξερευνά σε βάθος το θέμα του και του έδινε τη δυνατότητα να το δει από την αρχή. Κατά κάποιο τρόπο, μοιάζει πολύ με τον τρόπο που μου αρέσει και εμένα να δουλεύω, δηλαδή να επιστρέφω συχνά στο ίδιο θέμα ή τοπίο με σκοπό να ανακαλύψω νέες, διαφορετικές εικόνες κάθε φορά. Τη μεγαλύτερη έμπνευση για μένα αποτελεί η ταπεινή του προσήλωση στην τέχνη, χωρίς να τον ενδιαφέρει η φήμη ή η επαγγελματική καταξίωση, αλλά κυρίως το να εξελιχθεί ο ίδιος ως καλλιτέχνης και άνθρωπος. Από εκείνον έχω κρατήσει αναμφισβήτητα τη σημασία της καλοσύνης και του σεβασμού προς τους άλλους».