Από την κάλπη – διπλή ή τριπλή – θα έχει βγει η «ετυμηγορία». Η τρόικα και η κυβέρνηση θα έχουν βρει έναν τρόπο να κλείσουν το δημοσιονομικό κενό του 2014.

Είναι πολύ πιθανό ότι θα έχουν καταλήξει και στο περιεχόμενο του νέου «μεσοπρόθεσμου» για την περίοδο 2014-2017 αλλά και στα μέτρα που αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει (διότι δημοσιονομικό κενό δεν υπάρχει μόνο φέτος, αλλά και του χρόνου και του παραχρόνου).

Ποιος ξέρει; Μέχρι να παραδώσει η Αθήνα τα… κλειδιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην επόμενη προεδρεύουσα χώρα, ίσως να έχουμε καταλήξει σε μια συμφωνία και για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους. Και με όλα αυτά τα μέτωπα «κλειστά» (κλειστά;) εμείς θα μείνουμε μόνοι να αντιμετωπίσουμε μέτρα προγραμματισμένα, μέτρα που μετατέθηκαν για εκλογικούς λόγους και φόρους ψηφισμένους εδώ και καιρό. Όποιο λοιπόν και αν είναι το αποτέλεσμα της κάλπης, όποια και αν είναι η λύση που θα δοθεί για το δημοσιονομικό και το χρηματοοικονομικό κενό, ό,τι και αν γίνει με το ελληνικό χρέος, ετοιμαστείτε για τον Ιούλιο της… φωτιάς και ένα 2ο εξάμηνο – «κόλαση».

Το τελικό ύψος στο οποίο θα φτάσει ο λογαριασμός δεν είμαστε ακόμη σε θέση να το γνωρίζουμε, καθώς οι μήνες που έρχονται δεν αποκλείεται να κρύβουν εκπλήξεις. Να πάρουμε το πιο αισιόδοξο σενάριο; Θα πρέπει να πληρώσουμε πάνω από επτά δισεκατομμύρια ευρώ. Πώς προκύπτει το ποσό;

1) Δεδομένου ότι η προθεσμία υποβολής των φορολογικών δηλώσεων εκπνέει στις 30 Ιουνίου (σ.σ.: η Γενική Γραμματεία Εσόδων έχει ανακοινώσει από το τέλος Δεκεμβρίου το χρονοδιάγραμμα εκπλήρωσης των φορολογικών μας υποχρεώσεων για ολόκληρο το 2014), η πρώτη από τις τρεις δόσεις για την καταβολή του φόρου εισοδήματος θα εκπνεύσει στο τέλος Ιουλίου. Και για τους περισσότερους, κυρίως μικροεισοδηματίες, ελεύθερους επαγγελματίες, μισθωτούς, συνταξιούχους) ο πέλεκυς θα πέσει βαρύς καθώς κάθε δόση θα αντιστοιχεί κοντά στο 1,5 δισ. ευρώ. Θα διαβάσετε στη συνέχεια και το γιατί.

2) Ιούλιο, θα καταβληθεί – μαζί με το εκκαθαριστικό του 2014 – και ο φόρος πολυτελούς διαβίωσης για το 2013. Θα τον πληρώσουν όσοι κυκλοφόρησαν για έναν ή περισσότερους μήνες μέσα στο 2014 με αυτοκίνητο άνω των 2.000 κυβικών αλλά και όσοι είχαν πισίνα στο όνομά τους. Είναι περίπου 150 εκατ. ευρώ μόνος του.

3) Ιούλιο θα μπει για πρώτη φορά στη ζωή μας και ο Ενιαίος Φόρος Ακινήτων. Δεν θα έρθει μόνος. Θα έρθει μαζί με τον συμπληρωματικό φόρο ακινήτων, τον οποίο θα κληθούν να πληρώσουν όσοι έχουν στην κατοχή τους ακίνητη περιουσία (ατομική) άνω των 300.000 ευρώ. Ο συνολικός λογαριασμός θα φτάσει στα 2,7 δισ. ευρώ.

4) Ιούλιο θα γίνει η αύξηση της παρακράτησης φόρου για εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους οι οποίοι θα δουν τις καθαρές τους συντάξεις να μειώνονται χωρίς να γνωρίζουν από πού τους ήρθε. Είναι μέτρο το οποίο κανονικά θα έπρεπε να εφαρμοστεί από την 1.1.2014, αλλά η εφαρμογή του έχει αναβληθεί για τεχνικούς (βλέπε πολιτικούς) λόγους. Οι καθαρές αποδοχές των συνταξιούχων θα περιοριστούν κατά τουλάχιστον 200 εκατ. ευρώ.

5) Ιούλιο θα πρέπει και το υπουργείο Εργασίας να βγάλει από το συρτάρι την αναλογιστική μελέτη για να υπολογίσει πόσο πρέπει να μειωθούν οι επικουρικές συντάξεις. Νόμοι και μνημόνια ορίζουν ότι θα πρέπει να ενεργοποιηθεί ο νέος κανόνας που ορίζει ότι τα ταμεία επικουρικής ασφάλισης δίνουν τόση επικουρική σύνταξη όση αντέχει το ταμείο τους. Το ύψος των ελλειμμάτων δεν έχει προσδιοριστεί. Θα είναι και αυτά αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.

Η εξειδίκευση των μέτρων που έρχονται εν τω μέσω του θέρους αποδεικνύει πως θα φορτωθούμε μετεκλογικά με περισσότερα από 7-8 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία θα πρέπει να ξεκινήσουμε να πληρώνουμε από το τέλος Ιουλίου

27 αλλαγές

Το νέο έντυπο Ε1 που θα συμπληρώσουν περίπου έξι εκατομμύρια φορολογούμενοι – ηλεκτρονικά εννοείται – περιέχει 27 (!) αλλαγές σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό. Οι περισσότερες από αυτές έγιναν για να αποτυπωθούν οι φορολογικές αλλαγές που επήλθαν στη φορολογική νομοθεσία και στην πράξη τίθενται σε ισχύ μέσα στο 2014.

Κάθε αλλαγή στο έντυπο κρύβει και έναν «πόνο». Καταργήθηκε:

◆ Η έκπτωση για τους τόκους των στεγαστικών δανείων που εκταμιεύτηκαν με στόχο την απόκτηση πρώτης κατοικίας.

◆ Η έκπτωση για τα φροντιστήρια των παιδιών.

◆ Η έκπτωση για τα ενοίκια της κύριας κατοικίας καθώς και τα ενοίκια των παιδιών που σπουδάζουν στην επαρχία.

◆ Ψαλιδίστηκε η έκπτωση για τις ιατρικές δαπάνες.

◆ Καταργήθηκε η επιχειρηματική αμοιβή και άλλαξε ο τρόπος φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών και των επιτηδευματιών.

◆ Καταργήθηκε το αφορολόγητο για τους μικροεισοδηματίες, οι οποίοι θα φορολογούνται με συντελεστή 11% από το πρώτο ευρώ του εισοδήματος που προέρχεται από ενοίκια.

Το 2013, το υπουργείο Οικονομικών εισέπραξε περίπου 3,7 δισ. ευρώ μέσω των 5,56 εκατομμυρίων εκκαθαριστικών. Φέτος, αναμένεται να εισπράξει πάνω από τέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ παρά τη μείωση των εισοδημάτων μέσα στο 2013.

Είναι πολλοί οι λόγοι. Η αλλαγή στον τρόπο φορολόγησης επιτηδευματιών και εισοδηματιών, η κατάργηση των φορολογικών απαλλαγών (σ.σ.: μόνο από αυτήν θα προκύψει πρόσθετο φορολογικό βάρος άνω των 300 εκατ. ευρώ) αλλά και η είσπραξη του φόρου πολυτελούς διαβίωσης μέσω των εκκαθαριστικών. Ειδικά για τα νομικά πρόσωπα, προβλέπεται μεγάλο «μαστίγιο». Για ένα εκατομμύριο επιτηδευματίες, ο φόρος αναμένεται να αυξηθεί ακόμη και πάνω από 100%. Το «μαρτυρά» και ο προϋπολογισμός του 2014: Στα νομικά πρόσωπα, προβλέπεται είσπραξη φόρου ύψους 3,89 δισ. ευρώ έναντι 1,64 δισ. ευρώ το 2013. Η αύξηση φτάνει στο 137%.

«Αναπροσαρμογή»

Είναι λογικό η κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο Εργασίας, σε αυτήν τη φάση, να θέλουν να αποφύγουν κάθε συζήτηση για την «αναπροσαρμογή» των επικουρικών συντάξεων. Όμως την 1.7 θεωρείται πλέον βέβαιο ότι θα υπάρξει περικοπή προκειμένου να εξαλειφθούν τα ελλείμματα. Η περικοπή θα αγγίξει και τους υφιστάμενους συνταξιούχους και όχι μόνο αυτούς που θα βγουν στη σύνταξη μετά την 1.7.2014. Πόσο μεγάλη ή πόσο μικρή θα είναι η περικοπή, αυτήν τη στιγμή δεν είναι γνωστό. Ούτε θα υπάρξει ενιαία πολιτική περικοπών καθώς αυτό θα εξαρτηθεί από την οικονομική κατάσταση του κάθε ταμείου. Αυτή θα φανεί από τις αναλογιστικές μελέτες που είχε παραγγείλει το υπουργείο Εργασίας από το τέλος του 2013.

Και να ολοκληρωθούν αυτές οι αναλογιστικές μελέτες, είναι πιθανό τα ευρήματα να μην ανακοινωθούν επίσημα. Ήδη, από τις πληροφορίες που υπάρχουν, εκτιμάται ότι το μεγαλύτερο «κούρεμα» θα γίνει στις επικουρικές συντάξεις που χορηγούν τα λεγόμενα «ευγενή» ταμεία επικουρικής ασφάλισης, δηλαδή τα ταμεία των ΔΕΚΟ και των τραπεζών.

Η περικοπή της επικουρικής σύνταξης στο δεύτερο εξάμηνο θα είναι μια μεγάλη αλλαγή, αλλά όχι η μοναδική. Από την Πρωτοχρονιά του 2015, θα ενεργοποιηθούν νέες διατάξεις, που έχουν ψηφιστεί ήδη από το 2010. Οι αλλαγές που θα ενσωματωθούν και στον νέο κανονισμό του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης είναι οι εξής:

1) Θα εισαχθεί ο θεσμός της ατομικής μερίδας. Κάθε ασφαλισμένος θα παίρνει και διαφορετική σύνταξη ανάλογα με το ύψος των εισφορών που έχει καταβάλει. Ο μηχανισμός απονομής της επικουρικής σύνταξης θα γίνει απολύτως ανταποδοτικός, που σημαίνει ότι το ύψος της σύνταξης του καθενός θα είναι αντίστοιχο με το ύψος των εισφορών που θα έχει πληρώσει κατά τη διάρκεια του εργασιακού του βίου.

2) Το ύψος της σύνταξης δεν θα είναι εξασφαλισμένο διότι ανά τρίμηνο θα γίνεται επανεξέταση της βιωσιμότητας των ταμείων βάσει συγκεκριμένων δεικτών. Αν από αυτήν την τρίμηνη έκθεση προκύπτει έλλειμμα, το ύψος της σύνταξης για υφιστάμενους και καινούργιους συνταξιούχους θα προσαρμόζεται ανάλογα.

Ιδού ο ΕΝΦΙΑ έρχεται

Όλως τυχαίως και ο καινούργιος Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων θα ξεκινήσει να εισπράττεται από τον Ιούλιο ενώ η είσπραξή του θα ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο ύστερα από την καταβολή έξι μηνιαίων δόσεων. Κάθε μήνα, οι φορολογούμενοι θα πρέπει να πληρώνουν περίπου 450 εκατ. ευρώ καθώς το συνολικό προσδοκώμενο έσοδο από τον συγκεκριμένο φόρο ανέρχεται στα 2,65 δισεκατομμύρια ευρώ. Μάλιστα, η τρόικα αναμένεται να εγείρει και ζήτημα επειδή ο ΕΝΦΙΑ θα έπρεπε να αποδώσει τουλάχιστον 400 εκατ. ευρώ παραπάνω. Ο ΕΝΦΙΑ είναι διπλός φόρος.

Ο πρώτος υπολογίζεται με βάση την επιφάνεια του ακινήτου, είτε πρόκειται για κτίσμα είτε πρόκειται για οικόπεδο ή χωράφι (σ.σ.: τον Ιούλιο θα είναι η πρώτη φορά που θα κληθούν να πληρώσουν και οι έχοντες αγροτεμάχια). Ο δεύτερος υπολογίζεται με βάση τη συνολική αξία της περιουσίας. Θα πληρώσουν όσοι έχουν ακίνητα άνω των 300.000 ευρώ. Να σημειωθεί ότι τα 2,65 δισ. ευρώ αφορούν μόνο τον ΕΝΦΙΑ καθώς οι συνολικές εισπράξεις που έχει προϋπολογίσει το Δημόσιο από τους φόρους ακινήτων μέσα στο 2014 ανέρχονται στα 3,95 δισεκατομμύρια ευρώ.

Ο νέος νόμος

Το ενδιαφέρον, φέτος, εστιάζεται στο τι θα αλλάξει στην παρακράτηση φόρου από τις κύριες και τις επικουρικές συντάξεις. Ο νέος νόμος προβλέπει ότι η παρακράτηση φόρου δεν θα πρέπει να γίνεται ξεχωριστά για την κύρια και ξεχωριστά για την επικουρική σύνταξη, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα. Θα πρέπει – και αυτό θα μνημονεύει εγκύκλιος που αναμένεται από το υπουργείο Οικονομικών – η παρακράτηση να γίνεται στο άθροισμα της κύριας και της επικουρικής σύνταξης (ή των επικουρικών συντάξεων). Κανονικά, ο νόμος ισχύει από την 1.1.2014.

Όμως, ενώ το υπουργείο Οικονομικών θα ορίζει με την εγκύκλιο τη νέα διαδικασία υπολογισμού της παρακράτησης φόρου στις συντάξεις, το βάρος για την εφαρμογή του μέτρου που θα επηρεάσει το ύψος των καθαρών αποδοχών σχεδόν για το σύνολο των συνταξιούχων (2,8 εκατομμύρια Έλληνες) θα πέσει στο υπουργείο Εργασίας και συγκεκριμένα στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης (ΗΔΙΚΑ). Πληροφορίες αναφέρουν ότι η ΗΔΙΚΑ θα επικαλεστεί αδυναμία υπολογισμού της παρακράτησης φόρου με το νέο σύστημα. Αρμόδιες πηγές δεν τοποθετούν χρονικά την έναρξη εφαρμογής του νέου μέτρου, ωστόσο «δείχνουν» προς τον Ιούλιο.

Από τη στιγμή που θα επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες και το νέο σύστημα θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται από την 1η Ιουλίου, θα γίνουν τα εξής:

◆ Οι συνταξιούχοι θα διαπιστώσουν μείωση στις καθαρές αποδοχές τους. Για έναν συνταξιούχο με κύρια σύνταξη 1.400 ευρώ και επικουρική σύνταξη 280 ευρώ, η παρακράτηση φόρου ανέρχεται σήμερα στα 159 ευρώ τον μήνα. Με το νέο σύστημα, το ποσό θα αυξηθεί στα 192 ευρώ τον μήνα. Δηλαδή, θα υπάρξει μια μείωση κατά 33 ευρώ. Γενικότερα, όσο μεγαλύτερη είναι η επικουρική σύνταξη τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η μείωση των καθαρών αποδοχών.

◆ Η παρακράτηση φόρου δεν θα ισχύσει από 1.1.2014 (σ.σ.: ήδη έχουν καταβληθεί και οι συντάξεις του Φεβρουαρίου χωρίς αλλαγή) με αποτέλεσμα ο κάθε συνταξιούχος τον Ιούλιο να έχει συσσωρεύσει ένα χρέος. Από ’κεί και πέρα δύο λύσεις υπάρχουν: ή θα παρακρατηθεί αναδρομικά τον Ιούλιο (κάτι που θα επιφέρει κατακόρυφη μείωση στην «καθαρή» σύνταξη) ή θα πληρωθεί με το εκκαθαριστικό του 2015.