Δέσμιοι των χρεών ένα εκατομμύριο επιτηδευματίες. Τους έμειναν οι υποσχέσεις του Σαμαρά

Δέσμιοι των χρεών ένα εκατομμύριο επιτηδευματίες. Τους έμειναν οι υποσχέσεις του Σαμαρά

Μάρτυρες… χορού δισεκατομμυρίων γίνονται τις τελευταίες ημέρες ένα εκατομμύριο επιτηδευματίες. Το Δημόσιο δανείστηκε τρία δισεκατομμύρια ευρώ από το ομόλογο και πανηγυρίζει. Η μία τράπεζα μετά την άλλη βρίσκει κεφάλαια είτε μέσω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου είτε μέσω δανεισμού. Το πρωτογενές πλεόνασμα του 2013 άρχισε να διανέμεται. Το πρωτογενές πλεόνασμα του 2014 έφτασε στο 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ μέσα στο πρώτο τρίμηνο.

Και ενώ το χρήμα ρέει άφθονο – τουλάχιστον σε επικοινωνιακό επίπεδο –, οι επιτηδευματίες μένουν μόνοι να αντιμετωπίζουν τα άλυτα προβλήματά τους και να αναρωτιούνται πότε θα φτάσουν και στις δικές τους επιχειρήσεις οι «καλύτερες ημέρες» για τις οποίες όλοι μιλάνε, αλλά ελάχιστοι τις βλέπουν. Καλύτερες ημέρες; Μάλλον χειρότερες έρχονται. Ό,τι θετικό – αναχρηματοδοτήσεις οφειλών από τις τράπεζες, νέος τρόπος πληρωμής του ΦΠΑ – αργεί και ό,τι αρνητικό – υπερδιπλασιασμός του φόρου, κυνήγι από τον ΟΑΕΕ για την είσπραξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών, σαφάρι και από την εφορία – θα γίνει «εδώ και τώρα». Μέχρι το τέλος του χρόνου οι υποχρεώσεις θα έχουν γιγαντωθεί. Και όποιος αντέξει…

Φρέσκα χρέη
Από τις αρχές του 2013 μέχρι σήμερα έχουν δημιουργηθεί «φρέσκα» χρέη προς την εφορία ύψους 11 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτά πρέπει να αποπληρωθούν σε 12 μηνιαίες δόσεις. Είναι οφειλές που προέρχονται από φόρο εισοδήματος και ΦΠΑ και σε μεγάλο βαθμό βαραίνουν τους μικρομεσαίους. Δηλαδή, για να πάρουν φορολογική ενημερότητα, οι μικρομεσαίοι θα πρέπει και να πληρώνουν τις τρέχουσες υποχρεώσεις και να καταβάλλουν χιλιάδες ευρώ ο καθένας για να τακτοποιήσουν τις αμαρτίες του παρελθόντος, οι οποίες τοκίζονται με επιτόκιο 8,5% ετησίως. Εκτός από τις οφειλές στην εφορία υπάρχουν και τα χρέη στο ασφαλιστικό ταμείο, τον ΟΑΕΕ. Εκεί οι υποχρεώσεις έχουν υπερβεί τα επτά δισεκατομμύρια ευρώ. Κυνηγάει ο ΟΑΕΕ να εισπράξει και απειλεί ακόμη και με φυλάκιση, καθώς τα χρέη στον Οργανισμό αποτελούν ποινικό αδίκημα.
Και ενώ οι οφειλές του παρελθόντος στοιχειώνουν τους μικρομεσαίους, έρχεται και η… χαριστική βολή. Η φετινή φορολογική δήλωση, η οποία, όπως φαίνεται και από τα παραδείγματα που ακολουθούν, θα φέρει αυξημένο φόρο ακόμη και κατά 400%. Τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις επέλεξε το υπουργείο Οικονομικών να σηκώσουν το βάρος για την αύξηση των φορολογικών εσόδων. Η ρετσινιά έχει κολλήσει εδώ και καιρό: τους φορολογούμε από το πρώτο ευρώ θεωρώντας τους εκ των προτέρων φοροφυγάδες. Και αν υπάρχει και κάποιος έντιμος δεν πειράζει. Πάντοτε τα χλωρά καίγονταν μαζί με τα ξερά. Μέχρι και ζημιογόνες επιχειρήσεις θα κληθούν να πληρώσουν φόρο, καθώς η εφορία, μέσω των τεκμηρίων, δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα στον μικρομεσαίο να έχει ζημιές, παρά την ύφεση.

Διαβεβαιώσεις…
Τουλάχιστον υπάρχει η πρωθυπουργική διαβεβαίωση ότι θα αλλάξει ο τρόπος πληρωμής του ΦΠΑ. Η εξαγγελία ήταν σαφής: ο ΦΠΑ θα πληρώνεται όταν εισπράττεται. Λύνεται έτσι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του μικρομεσαίου: να κάνει τη δουλειά, να εκδίδει το τιμολόγιο, ο πελάτης να τον πληρώνει με εννεάμηνη επιταγή και εν τω μεταξύ να έχει έρθει η εφορία να ζητάει το 23% της αξίας του τιμολογίου, απειλώντας με πρόστιμα και προσαυξήσεις σε περίπτωση μη ανταπόκρισης. Καλές οι εξαγγελίες και οι προθέσεις, αλλά ο παράγοντας χρόνος είναι πολύ σημαντικός. Περίμενε η αγορά ότι η νομοθετική ρύθμιση θα ερχόταν την προηγούμενη εβδομάδα, αλλά αυτό δεν συνέβη. Ακόμη και να ψηφιστεί η διάταξη μέσα στον Μάιο, το νωρίτερο που μπορεί να εφαρμοστεί το μέτρο στην πράξη είναι το τελευταίο τρίμηνο του 2014, που σημαίνει ότι στο ταμείο του μικρομεσαίου θα φανεί τον Ιανουάριο του 2015.

Φόρος – «φωτιά»
Το μεγαλύτερο χτύπημα της φετινής χρονιάς θα προέλθει από την εφορία. Ο φόρος θα φτάσει να είναι από δύο έως και τέσσερις φορές περισσότερος σε σχέση με το 2013 και όσοι εμφανίσουν κέρδη θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι από τώρα για το μεγάλο «χτύπημα». Ποιος είναι ο λόγος για τον οποίο εκτοξεύεται η φορολογική επιβάρυνση; Ο συνδυασμός των ακόλουθων παραγόντων:
1 Η επιβολή φόρου από το πρώτο ευρώ. Είτε πρόκειται για ατομική επιχείρηση είτε για ομόρρυθμη είτε για ετερόρρυθμη, θα επιβάλλεται φόρος με συντελεστή 26% για το τμήμα των κερδών από το πρώτο ευρώ μέχρι τα 50.000 ευρώ και με συντελεστή 33% από τα 50.000 ευρώ και πάνω. Αφορολόγητο δεν υπάρχει. Που σημαίνει ότι ακόμη και φορολογούμενοι με πολύ λίγα κέρδη θα κληθούν να πληρώσουν πολύ περισσότερα. Δεν είναι μόνο ο φόρος, είναι και η προκαταβολή φόρου της επόμενης χρονιάς, η οποία υπολογίζεται με συντελεστή 55% επί του φόρου. Μπορεί ο συντελεστής υπολογισμού της προκαταβολής να υπολογίζεται με τον ίδιο συντελεστή, ωστόσο η «βάση υπολογισμού» θα είναι μεγαλύτερη, οπότε και η τελική επιβάρυνση θα είναι μεγαλύτερη.
2 Η κατάργηση της επιχειρηματικής αμοιβής. Οι μικρομεσαίοι το γνωρίζουν πολύ καλά από τα προηγούμενα χρόνια. Το 50% των κερδών του κάθε εταίρου φορολογούνταν με την κλίμακα των φυσικών προσώπων. Κάτι που πρακτικά σήμαινε ότι οι επαγγελματίες – δικαιούχοι της επιχειρηματικής αμοιβής δικαιούνταν ένα αφορολόγητο όριο. Εξαφανίστηκε και αυτό. Όλα τα κέρδη εμπίπτουν πλέον στον συντελεστή φορολόγησης του 26% ή του 33%
Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα αυτών των δύο μέτρων; Ο προϋπολογισμός του 2014 αποκαλύπτει το τι περιμένει ένα εκατομμύριο επιτηδευματίες: οι φόροι από τους μικρομεσαίους αναμένεται να είναι ακόμη και κατά δύο δισεκατομμύρια ευρώ περισσότεροι σε σχέση με το 2013. Και αν το ποσό σε μακροοικονομικό επίπεδο δεν λέει και πολλά πράγματα (έχουμε μπλέξει με τα δισεκατομμύρια και δεν αντιλαμβανόμαστε τη σημασία τους), τα συγκεκριμένα παραδείγματα αποδεικνύουν το τι είναι αυτό που έρχεται.
• Ένας ελεύθερος επαγγελματίας εμφάνισε το 2013 κέρδη 10.000 ευρώ, όσα και το 2012. Το 2013 πλήρωσε φόρο 500 και το 2014 θα κληθεί να καταβάλει (ναι, οι υπολογισμοί είναι σωστοί) 2.600 ευρώ. Ο πραγματικός συντελεστής φορολόγησης (effective tax rate) θα εκτοξευτεί από το 5% στο 26% και θα είναι τέσσερις φορές μεγαλύτερος.
• Μια ατομική επιχείρηση εμφάνισε κέρδη 20.000 ευρώ το 2013, όσα και το 2012. Το 2013 πλήρωσε φόρο 2.420 ευρώ και το 2014 θα καταβάλλει 5.200 ευρώ, που σημαίνει ότι ο πραγματικός συντελεστής φορολόγησης θα ανέβει από το 12,1% και πάλι στο 26%.
• Όσο μεγαλύτερα τα κέρδη τόσο μικρότερη η αύξηση του φόρου. Στα 50.000 ευρώ ο φόρος από τα 12.620 ευρώ ανεβαίνει στα 13.000 ευρώ, δηλαδή ο πραγματικός συντελεστής διαμορφώνεται από το 25,24% στο 26%.
• Και ναι, υπάρχουν και οι κερδισμένοι, για να αποτελούν την εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα. Ο μεγαλογιατρός, ο μεγαλοδικηγόρος με τα υπερκέρδη των 200.000 ευρώ τον χρόνο θα πάρει φέτος «δώρο» της τάξεως των 15.000 ευρώ από την εφορία. Πολύ απλά διότι η φορολογική του επιβάρυνση θα μειωθεί από τα 77.420 ευρώ το 2013 στα 62.500 ευρώ το 2014. Καθόλου άσχημα.
Στις ατομικές επιχειρήσεις και στους ελεύθερους επαγγελματίες δεν υπάρχει επιχειρηματική αμοιβή. Τι γίνεται στις ομόρρυθμες επιχειρήσεις που υπάρχει; Τι φέρνει το μέλλον για δύο εταίρους οι οποίοι μετέχουν με ποσοστό 50% σε μια Ο.Ε.; Τα ακόλουθα παραδείγματα δείχνουν γιατί μετά την εκκαθάριση των φετινών φορολογικών δηλώσεων θα υπάρξει (νέα) εκτόξευση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς την εφορία, οι οποίες ξεπέρασαν αισίως και το όριο των 64 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Μια Ο.Ε. με κέρδη 10.000 ευρώ πλήρωσε το 2013 φόρο 1.000 ευρώ. Το 2014 ο φόρος θα υπερδιπλασιαστεί και θα φτάσει στα 2.600 ευρώ. Δεν έχει συνυπολογιστεί στο παράδειγμα η προκαταβολή του 55%. Αν μπει και αυτή στο παράδειγμα, τότε ο φόρος από τα 1.550 ευρώ ανεβαίνει στα 4.030 ευρώ. Μην ξεχνάμε ότι υπάρχει και το τέλος επιτηδεύματος. Αν προστεθούν όλα μαζί, ο φόρος μπορεί να φτάσει και στο… 50%. Συνεταίρος κανονικός η εφορία για το 2014.
Σε μια ομόρρυθμη εταιρεία με κέρδη 20.000 ευρώ ο φόρος επίσης εκτινάσσεται από τα 2.000 ευρώ στα 5.200 ευρώ και ο πραγματικός συντελεστής φορολόγησης από το 10% στο 26%. Ακόμη και στα 50.000 ευρώ ο φόρος σχεδόν διπλασιάζεται, καθώς από 6.580 ευρώ η επιβάρυνση ανεβαίνει στα 13.000 ευρώ χωρίς την προκαταβολή του 55%. Σε αντίθεση με το τι συμβαίνει με τις ατομικές επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες, στις ομόρρυθμες και τις ετερόρρυθμες εταιρείες κερδισμένος δεν φαίνεται να υπάρχει. Ακόμη και μια επιχείρηση με καθαρά κέρδη 200.000 ευρώ θα δει τον φόρο να εκτοξεύεται από τα 45.420 ευρώ στα 62.500 ευρώ.

Ο ΟΑΕΕ στο κατόπι
Και να ήταν μόνο η εφορία το πρόβλημα των μικρομεσαίων. Οι συσσωρευμένες οφειλές προς τον ΟΑΕΕ έχουν υπερβεί τα επτά δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες επιτηδευματίες δεν μπορούν να ανταποκριθούν στην υποχρέωσή τους απέναντι στο ασφαλιστικό ταμείο.
Ούτε καν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη δεν μπορούν να έχουν από τη στιγμή που δεν μπορούν να πληρώσουν τις εισφορές τους. Η κυβέρνηση έριξε όλο το βάρος στο να ανακοινώσει τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για το ΙΚΑ και δεν έκανε καμία κίνηση για τον ΟΑΕΕ.
Οι εισφορές παραμένουν στα ίδια επίπεδα που ήταν και πριν από πέντε χρόνια, τότε που το ΑΕΠ της χώρας ήταν κατά 25% μεγαλύτερο. Ούτε καν μια καλύτερη ρύθμιση για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές δεν έχει προωθήσει το αρμόδιο υπουργείο. Ποια μικρομεσαία επιχείρηση μπορεί να αντεπεξέλθει στην πληρωμή των τρεχουσών εισφορών για τους εταίρους της και ταυτόχρονα να εξυπηρετεί ένα συσσωρευμένο χρέος σε 12 ή 24 δόσεις τη στιγμή που τα έσοδα φθίνουν; Και δεν είναι μόνο οικονομικό το ζήτημα. Για τους οφειλέτες του ΟΑΕΕ εγείρεται και ποινικό ζήτημα, καθώς η μη πληρωμή ασφαλιστικών εισφορών επισύρει ακόμη και ποινή φυλάκισης, η οποία κυμαίνεται από ένα έως πέντε χρόνια. Μπορεί η ποινή να μετατρέπεται σε χρήμα, αλλά και αυτό φτάνει να κοστίζει έως και 100 ευρώ την ημέρα. Πλήρες αδιέξοδο. Τα αιτήματα φτάνουν βροχή ακόμη και στο Μέγαρο Μαξίμου. «Να αποποινικοποιηθεί η οφειλή στον ΟΑΕΕ. Να παγώσουν οι οφειλές προηγούμενων χρήσεων. Να δοθεί η δυνατότητα αποπληρωμής σε περισσότερες δόσεις». Καμία κίνηση δεν έχει γίνει προς αυτή την κατεύθυνση. Η μόνη εξέλιξη είναι ότι οι οφειλές προς τον ΟΑΕΕ έχουν ήδη περάσει στο Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών, το οποίο έχει λάβει σαφείς οδηγίες να προχωρεί άμεσα – μέσα σε χρονικό διάστημα 50 ημερών – στη λήψη όλων των απαραίτητων μέσων για να εισπραχθούν τα χρέη.