Εμμονές, φοβίες, ενοχές και αλήθεια, πόσο η παιδική ηλικία ευθύνεται για τη διαμόρφωση της εξέλιξής μας;

Εμμονές, φοβίες, ενοχές και αλήθεια, πόσο η παιδική ηλικία ευθύνεται για τη διαμόρφωση της εξέλιξής μας; Ο Αύγουστος Στρίντμπεργκ γράφει τον «Πελεκάνο» το 1907. Σκληρό έργο, με αλληλουχία αντιδράσεων, που παρουσιάστηκε στο BETTON και στο «Από μηχανής» και επαναλαμβάνεται ύστερα από απαίτηση του κοινού, για να μας δείξει ότι στη νυχτερινή Αθήνα, εκτός από το «εύκολο» και το εμπορικό, έχει θέση το δράμα, ο φόβος και ο θάνατος. Οι ήρωες της Φένιας Αποστόλου, δέσμιοι των παθών τους, πρέπει να βρουν το θάρρος να αντιμετωπίσουν την αλήθεια.

«Το έργο αφορά ένα σκληρό οικογενειακό δράμα που ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια του θεατή, καθώς και μία αλληλουχία συγκρούσεων που προκαλούνται μετά τον γάμο της κόρης και τον θάνατο του πατέρα. Ο ''Πελεκάνος'' είναι το τελευταίο από τα τέσσερα έργα δωματίου που έγραψε ο Αύγουστος Στρίντμπεργκ για το προσωπικό του θέατρο intima teatern και αποτυπώνει τις τελευταίες μέρες μίας προβληματικής οικογένειας, όπου κυρίαρχο ρόλο έχει η μητέρα. Η αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά της μάνας, αντικρούοντας κάθε ίχνος μητρότητας και μητρικού συναισθήματος, όχι μόνο έχει επηρεάσει με αρνητικό τρόπο την ομαλή συναισθηματική και ψυχολογική ανάπτυξη των παιδιών της, όχι μόνο έχει κλέψει κάθε στιγμή ευτυχίας από τα κοντινά της πρόσωπα, αλλά τελικά οδηγεί την οικογένειά της στην καταστροφή. Ο συγγραφέας αφήνει την ανθρώπινη φύση απροστάτευτη από κάθε ασπίδα, μόνη της να παλέψει με τους δαίμονες της ζωής».

Το έργο, διανθισμένο με έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα, πραγματεύεται αξίες όπως η αλήθεια, η αφύπνιση, η ελευθερία, η πίστη, ενώ στη δράση του συνυπάρχει παράλληλα το μεταφυσικό και το ρεαλιστικό. Αυτό σημαίνει ότι ο Στρίντμπεργκ «καθοδηγεί», κατά κάποιον τρόπο, τον σκηνοθέτη.

Ο χορός στην Ελλάδα

«Η ‘‘οδηγία’’ του αυτή με ενέπνευσε να εντάξω στην παράσταση χοροθεατρικά ιντερμέδια. Ο ρυθμός του λόγου του με παρότρυνε επίσης να συνδυάσω την κίνηση με το κείμενο, σαν δύο αδιάσπαστα κομμάτια μιας μουσικής παρτιτούρας που διέκρινα, και να αποδώσω με εξπρεσιονιστική διάθεση στην κίνηση την ψυχολογική κατάσταση των ηρώων και τις μεταξύ τους συγκρούσεις. Έντονα είναι και τα εικαστικά στοιχεία του σύγχρονου Νορβηγού ζωγράφου Edvard Munch, που ενέπνευσε και τον ίδιο τον συγγραφέα. Σκηνοθετικά, επίσης, επιχειρώ να μεταφέρω τον θεατή σε μία εφιαλτική wonderland, στην οποία οι ήρωες, δέσμιοι των παθών και των φόβων τους, είναι αναγκασμένοι να παρατηρούν την ίδια μέρα να επαναλαμβάνεται αδιάκοπα μέχρι να βρουν το θάρρος να αντιμετωπίσουν την αλήθεια».

Είναι πρόσφορο το έδαφος στην Ελλάδα για να μάθει και να ασχοληθεί κάποιος επαγγελματικά με τον χορό ή πρέπει να φύγει στο εξωτερικό, είναι μια εύλογη ερώτηση, όταν έχεις μπροστά σου έναν Έλληνα χορευτή.

«Ο χορός στην Ελλάδα άνθησε τη δεκαετία του ’90 με τη διοργάνωση των φεστιβάλ, τις γενναιόδωρες επιχορηγήσεις κατά την περίοδο αυτή σε ομάδες που πραγματικά μπόρεσαν όχι μόνο να προσελκύσουν ένα κοινό αρκετά αξιόλογο αριθμητικά, αλλά και να δημιουργήσουν έργα υψηλής ποιότητας και αισθητικής. Επίσης, η προσπάθεια στήριξης μέσα από τα ΔΗΠΕΘΕ από το υπουργείο Πολιτισμού ήταν σημαντικό βήμα. Δυστυχώς, όμως, στην Ελλάδα της κρίσης, της αυστηρής λιτότητας και της υποχρηματοδότησης φορέων και οργανισμών, ο χορός έχει υποστεί βαρύ πλήγμα και εναπόκειται στην υπεράνθρωπη προσπάθεια μερικών δημιουργών και ήδη αναγνωρισμένων σχημάτων να κρατήσουν στις επάλξεις τη δυνατότητα των Ελλήνων χορογράφων για δημιουργία και έκφραση. Εδώ πρέπει να επισημάνω τη συμβολή του Σωματείου Ελλήνων Χορογράφων για την ανάδειξη νέων σχημάτων και νέων καλλιτεχνών, όπως επίσης και το έργο που έχει αναλάβει μετά την κατάργηση των κρατικών επιχορηγήσεων η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, να αναθέτει σε ομάδες και χορογράφους τη δημιουργία έργων. Η αλήθεια είναι πως αρκετοί χορευτές και χορογράφοι έχουν αναζητήσει την τύχη τους στο εξωτερικό και με μεγάλη επιτυχία, μερικοί από αυτούς, έχουν καταφέρει να εδραιωθούν. Θέλω να πιστεύω ότι θα βελτιωθεί η κατάσταση στην Ελλάδα και ότι οι Έλληνες θα μπορούν να εξάγουν πολιτισμό έστω και σε αντίξοες συνθήκες, όπως αυτές που βιώνουμε όλοι στις μέρες μας».

Τα τηλεοπτικά σόου

Η κουβέντα μας καταλήγει στη σχέση του Έλληνα με τον χορό και το αν τελικά τα τηλεοπτικά σόου που κατακλύζουν την ελληνική τηλεόραση, όπως για παράδειγμα το Dancing with the Stars, κάνουν καλό και φέρνουν σε επαφή τον κόσμο με τις παραστάσεις του.

«Προσωπικά βρίσκω αυτά τα σόου πολύ διασκεδαστικά. Το βρίσκω θετικό να υπάρχουν τέτοιες εκπομπές, καθώς ο χορός απευθύνεται στο ευρύ κοινό και ως ψυχαγωγικό μέσο και ως μέσο έκφρασης. Πρέπει όμως να επισημάνω ότι ο έντεχνος χορός και το χοροθέατρο διαθέτουν βαθύτερες πτυχές από την ψυχαγωγία. Είναι μία μορφή τέχνης όπου ο δημιουργός έχει μεγάλη ευθύνη στο να εκφράσει την καλλιτεχνική του άποψη για το έργο που ανεβάζει. Το να διδάξει τη χορογραφία σε επαγγελματίες χορευτές είναι το ευκολότερο μέρος, ακόμα και στη δική μου περίπτωση, που χρησιμοποιώ ένα περίπλοκο και δύσκολο κατά τους άλλους κινητικό λεξιλόγιο. Το δύσκολο μέρος είναι το έργο να αγγίξει τον θεατή, να τον μαγέψει, να τον φέρει σε μεγαλύτερη αυτογνωσία μέσα από τη διαδικασία της κάθαρσης στην οποία συμμετέχει ενεργά».

INFO Ο «Πελεκάνος» του Αυγούστου Στρίντμπεργκ, σε σκηνοθεσία Φένιας Αποστόλου, με την ομάδα Lydia Lithos Dancetheatre, παρουσιάζεται στο «Από μηχανής θέατρο». Κάθε Τετάρτη, Πέμπτη και Παρασκευή στις 21.30 έως και 30 Μαΐου. Διανομή Μαίρη Νάνου, Παναγιώτης Μπρατάκος, Μαριάννα Λιανού, Θανάσης Μεγαλόπουλος. Γενική είσοδος 10 ευρώ

WHO IS WHO

Lydia Lithos Dancetheatre

Το Χοροθέατρο Λυδία Λίθος είναι μία ομάδα σύγχρονου χοροθεάτρου με σκοπό την προαγωγή του σύγχρονου χορού, του σωματικού θεάτρου και του χοροθεάτρου. «Η καλλιτεχνική δημιουργία είναι αποτέλεσμα μίας διαδικασίας εξαγνισμού του συναισθήματος, έτσι ώστε η σωματική έκφραση να εμφανίζεται απέριττη και γνήσια», σημειώνει η Φένια Αποστόλου. «Η χρήση της τεχνικής του αυτόματου αυτοσχεδιασμού, την οποία έχουν χρησιμοποιήσει ο Πάμπλο Πικάσο και ο Σαλβαντόρ Νταλί στην Τέχνη της Ζωγραφικής, αποτελεί τη χορογραφική μέθοδο που χρησιμοποιώ ως χορογράφος, αφού με οδηγεί άμεσα στη βασιλική οδό του ασυνειδήτου ως πηγή έμπνευσης και δημιουργίας».