Ο διάσημος χαράκτης και ζωγράφος τιμάται στο Μέγαρο Εϋνάρδου, με μία έκθεση που αποτελεί το καταστάλαγμα μεγάλης έρευνας που έγινε σε Αθήνα και Παρίσι

Ο διάσημος χαράκτης και ζωγράφος τιμάται στο Μέγαρο Εϋνάρδου, με μία έκθεση που αποτελεί το καταστάλαγμα μεγάλης έρευνας που έγινε σε Αθήνα και Παρίσι

Στη Γαλλία αναγνωρίστηκε και τιμήθηκε ως Γάλλος d’ origine grecque, στην Ελλάδα αποτέλεσε το σημείο αναφοράς για κάθε γενιά χαρακτών, παρά το γεγονός ότι έζησε και δημιούργησε στο Παρίσι. Ο χαράκτης και ζωγράφος Δημήτρης Γαλάνης επηρέασε με καθοριστικό τρόπο τη νεοελληνική χαρακτική, χαράσσοντας ουσιαστικά τα βήματα των μεταγενέστερων χαρακτών και δημιουργώντας σχολή στην εικονογράφηση βιβλίων.

Γι’ αυτό και η έκθεση που άνοιξε χθες τις πύλες της στο Μέγαρο Εϋνάρδου και αποτελεί συνδιοργάνωση του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης και της Alpha Bank, συνιστά γεγονός στα πολιτιστικά πράγματα της πόλης.

Μια έκθεση που είναι το καταστάλαγμα μια μακρόχρονης έρευνας που ξεκίνησε το 2008 στην Αθήνα και το Παρίσι και κατέληξε στην καταγραφή 153 βιβλίων, λευκωμάτων και εντύπων σχεδιασμένων από τον Δημήτρη Γαλάνη από το 1899 ώς το 1962.

Η μια πτέρυγα του Μουσείου της Μονμάρτης, ώς το 1965, χρονιά που ο Δημήτρης Γαλάνης εγκαταλείπει οριστικά το Παρίσι, ήταν το σπίτι και το εργαστήριό του και σ’ αυτό το Μουσείο βρίσκεται σήμερα όλο το προσωπικό του αρχείο, από το οποίο άλλωστε προέρχεται το πλούσιο υλικό εκτίθεται για πρώτη φορά.

Αναγνώριση και δημιουργία στην πόλη του φωτός

 Η προηγούμενη φορά που η Αθήνα είδε έργα του ήταν το 1928 στο Ιλίου Μέλαθρον και ήταν τότε που ο Γρηγόρης Ξενόπουλος έγραψε για εκείνον στη «Νέα Εστία» πως τον γνώριζε από «διαπλασόπουλο με ναυτικά». Γιατί «διαπλασόπουλο»; Διότι ο Ξενόπουλος είχε αναθέσει το 1896 στον Γαλάνη την εικονογράφηση των «Κυριακών της Διαπλάσεως» και εκείνος δημιούργησε τον τύπο του Ανανία.

Το 1928, απολάμβανε ήδη την αναγνώριση στο Παρίσι, είχε ενταχθεί στο πιο πρωτοποριακό κομμάτι των καλλιτεχνών που δημιουργούσαν στην πόλη του Φωτός και βρισκόταν ανάμεσα στον Πικάσο, τον Μπρακ, τον Ματίς, τον Ντεραίν. Ήταν εκεί από το 1900, οπότε ξεκίνησε να εργάζεται ως γελοιογράφος σε λαϊκά περιοδικά, αλλά από το τέλος αυτής της δεκαετίας δημιούργησε τα πρώτα του χαρακτικά.

Ωστόσο η περίοδος 1923-1939 υπήρξε η πιο γόνιμη εποχή, η εποχή που αναγνωρίζεται το έργο του στη χαρακτική. Αυτήν την περίοδο εικονογράφησε πλήθος εκδόσεων του εμπορίου, σε μόνιμη συνεργασία με τις Editions de la Nouvelle Revue Française, αργότερα Gallimard NRF, ενώ συστηματικά συνεργάστηκε και με τους Georges Crès και Aux Aldes. Άλλωστε, για εκείνον η εικονογράφηση εκδόσεων ήταν ο βασικός του βιοπορισμός επί 50 χρόνια.

Με τον Ματίς τον συνέδεε στενή φιλία, τους ένωνε η αγάπη για τη μουσική και συχνά έπαιζαν μαζί, ο Γαλάνης όργανο και ο Ματίς βιολί. Ο Ματίς σχεδίασε το 1914 την προσωπογραφία του Γαλάνη σε οξυγραφία, με τίτλο «D.Galanis paysan».

Παράλληλα, γνωρίστηκε με τον Πικάσο και έτσι με τον κυβισμό. Η συμμετοχή του στην έκθεση – σταθμό της ομάδας των κυβιστών «La section d’ Or» το 1912 «του αποκάλυψε έργα που αποδομούσαν απότομα ό,τι γνώριζε ώς τότε και τον απομάκρυναν διά παντός από τον συμβολισμό και τα μεταϊμπρεσιονιστικά ρεύματα που είχε χρησιμοποιήσει για τις γελοιογραφίες του. Το λεύκωμα “Αlbum de quatre natures mortes”, του 1919, είναι ίσως το σημαντικότερο και σίγουρα το πιο πρωτότυπο έντυπο που φιλοτέχνησε ο Γαλάνης, η μοναδική φορά που ενστερνίστηκε σχεδιαστικά τη διάλυση της φόρμας και τη μεταμόρφωσή της σε σχήματα» σημειώνει η Ειρήνη Οράτη, επιμελήτρια στο Τμήμα Συλλογών Έργων Τέχνης της Alpha Bank.

Τον θαύμασε και ο Μαλρώ

Αλλά και ο Αντρέ Μαλρώ υπήρξε θαυμαστής του. Ένα από τα πιο πρώιμα κείμενά του για την τέχνη αναφέρεται στον Δημήτρη Γαλάνη και το έγραψε με αφορμή την έκθεση του τελευταίου στην γκαλερί «La Licorne» το 1922.

Το ποιος ήταν τελικά ο Γαλάνης και τι άφησε πίσω του το διατυπώνει με ακρίβεια η Ειρήνη Οράτη: «Το σύνολο του έργου του μέσα στον γαλλικό 20ό αιώνα είναι μεν μετριοπαθές και χωρίς εξάρσεις, αλλά η αναλλοίωτη ποιότητα της γραφής και η αλάθητη επιμέλεια τον τοποθετούν δικαίως ανάμεσα στους καλλιτέχνες που διαμόρφωσαν το τοπίο της γαλλικής βιβλιοπαραγωγής στα μέσα του 20ού αιώνα»

Η έκθεση συνοδεύεται από αναλυτικό κριτικό κατάλογο με τίτλο «Δημήτρης Γαλάνης. Τα εικονογραφημένα βιβλία, 1904-1962».