Μεγάλη αναδρομική έκθεση προς τιμήν του Τάσου Ζωγράφου γίνεται στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων. Και έρχεται να μας θυμίσει ότι υπήρξε ένας συνεπής και πολυτάλαντος «υπηρέτης» της τέχνης

Μεγάλη αναδρομική έκθεση προς τιμήν του Τάσου Ζωγράφου γίνεται στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων. Και έρχεται να μας θυμίσει ότι υπήρξε ένας συνεπής και πολυτάλαντος «υπηρέτης» της τέχνης

Για εξήντα χρόνια, μέχρι και τον θάνατό του στις 4 Απριλίου του 2011, σε ηλικία 85 ετών, ο Τάσος Ζωγράφος δεν σταμάτησε ποτέ να υπηρετεί τις τέχνες. Είτε ως σκηνογράφος είτε ως εικαστικός, είχε αφήσει το προσωπικό του στίγμα στον πολιτισμό, με αποτέλεσμα να κατέχει εξέχουσα θέση στο κινηματογραφικό, εικαστικό και θεατρικό πάνθεον της χώρας μας. Την προσφορά του τιμά με μια αναδρομική έκθεση από 12 Μαΐου έως 30 Ιουνίου η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων. Στο διάστημα αυτό, κάθε φιλότεχνος θα έχει την ευκαιρία να δει από κοντά 156 από τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα του Έλληνα δημιουργού, τόσο στον χώρο της σκηνογραφίας όσο και σε αυτόν της ζωγραφικής.

Εκατόν πενήντα έξι έργα μοιάζουν πολλά σε αριθμό, αλλά είναι πραγματικά λίγα για να συμπυκνώσουν την πολυετή και καταλυτική παρουσία του Τάσου Ζωγράφου στην Τέχνη, ο οποίος γεννήθηκε στη Λιβαδειά το 1926. Ειδικότερα, αν αναλογιστεί κάποιος πως μόνο ως σκηνογράφος έχει επιμεληθεί και έχει φιλοτεχνήσει περισσότερα από 200 ταινίες. Μάλιστα ο σκηνοθέτης Νίκος Κούνδουρος του είχε αναθέσει τα σκηνικά για μια από τις κορυφαίες ελληνικές ταινίες όλων των εποχών, τον «Δράκο» (1955). Ο σκηνοθέτης αναφέρει στον κατάλογο που συνοδεύει την έκθεση: «Τώρα που έφυγε από κοντά μας, η απουσία του μας αναγκάζει να ομολογήσουμε πως ο Τάσος Ζωγράφος κέρδισε μέσα στα χρόνια το υπέρτατο προνόμιο να τον θέλουν όλοι και να τους θέλει όλους». Η συμμετοχή του σε πολλές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου μαρτυρά τη θέση που κατέχει στην ιστορία της 7ης Τέχνης: «Συνοικία το Όνειρο» του Αλ. Αλεξανδράκη (1961), «Παραγγελιά» του Π. Τάσιου (1980), «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο» του Ν. Τζήμα (1980), «Θανάση πάρε τ’ όπλο σου» (1972) του Ντ. Κατσουρίδη είναι απλώς ένα μικρό δείγμα.

Έδωσε ζωή μέχρι και στα… κοστούμια
Στα 200 φιλμ που φέρουν το στίγμα του Ζωγράφου έρχονται να προστεθούν 120 θεατρικές παραγωγές με τις οποίες ο σκηνογράφος συνέδεσε αρρηκτά το όνομά του. Παραμένει αξιοθαύμαστος, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά και η επιμελήτρια της έκθεσης Νέλλη Κυριαζή, ο τρόπος με τον οποίο «ο Ζωγράφος μετακινήθηκε με άνεση από την αρχαία τραγωδία και τον Αριστοφάνη στον Σαίξπηρ και τον Μολιέρο, από τον Χορτάτση και τον Ξενόπουλο στον Arbouzov και τον Williams, από το boulevard στη σάτιρα και το πολιτικό θέατρο, ανταποκρινόμενος επιτυχώς στο ύψος των ποικιλόμορφων περιστάσεων». Επιχειρούσε πάντοτε να αποδώσει με λεπτομέρεια και να εμφυσήσει «ζωή» στα κοστούμια και στα σκηνικά που ετοίμαζε. Λέει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος: «Σημαντικότατο κριτήριο για να ζυγιαστεί η ικανότητα ενός εικαστικού του θεάτρου, και ο Ζωγράφος το διέθετε σε υπέρτατο βαθμό, είναι η ανάγνωση σε βάθος ενός χαρακτήρα, ώστε το κοστούμι του να δηλώνει και τα προσωπικά του χαρακτηριστικά αλλά και το κοινωνικό του στάτους».

Ωστόσο, ο Τάσος Ζωγράφος ξεχώρισε και ως εικαστικός, παρόλο που καταπιάστηκε με τη ζωγραφική στην ηλικία των 45. Η πρώτη του ατομική έκθεση έλαβε χώρα στον «Ζυγό» και το ημερολόγιο έδειχνε 1979. Η υπερρεαλιστική χροιά και η εστίαση στην ελληνική μυθολογία και παράδοση σε όλες τις εκφάνσεις της επικυρώνουν τον Έλληνα καλλιτέχνη ως έναν γνήσιο λαϊκό ζωγράφο, χαρακτηρισμός που τον συνόδευσε σε όλη τη διάρκεια του εικαστικού του ταξιδιού. Η Αγγέλα Ταμβάκη, συγκεκριμένα, σημειώνει πως «οι δημιουργίες του Τάσου Ζωγράφου, που αντλούν την έμπνευσή τους από τη λαϊκή παράδοση, δείχνουν την προσπάθειά του να προσαρμόσει διάφορα στοιχεία της στο γούστο της εποχής μας και να τους δώσει μια καινούργια ζωή».

Το φιλότεχνο κοινό της Αθήνας έχει την ευκαιρία να γνωρίσει μέσα από την αναδρομική έκθεση (που επιμελείται η Έφη Ζωγράφου με την υποστήριξη του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού, Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων) μια σπουδαία προσωπικότητα της τέχνης και, κατά τα λεγόμενα του Χρήστου Σιάφκου, «ένα φωτεινό αστέρι που πέρασε από τη Ζωή και τη ζωή όλων μας».