Η κοινωνική δυσαρέσκεια έχει ριζώσει εδώ και καιρό στην Τουρκία. Τίποτα όμως από τα όσα συμβαίνουν δεν φαίνεται να επηρεάζει τελικά τον εφτάψυχο – όπως αποδεικνύεται – Ταγίπ Ερντογάν.

Η κοινωνική δυσαρέσκεια έχει ριζώσει εδώ και καιρό στην Τουρκία. Τίποτα όμως από τα όσα συμβαίνουν δεν φαίνεται να επηρεάζει τελικά τον εφτάψυχο – όπως αποδεικνύεται – Ταγίπ Ερντογάν.

Οι μαζικές διαδηλώσεις που συγκλόνισαν τη χώρα και τη διεθνή κοινή γνώμη, πέρσι τέτοια εποχή, και οι οποίες ξεκίνησαν στο πάρκο Γκεζί έγιναν γαργάρα. Το μέγα σκάνδαλο διαφθοράς που άγγιξε δεκάδες στελέχη του κυβερνώντος AKP, περιλαμβανομένης της οικογένειας του πρωθυπουργού, αποδόθηκε σε συνωμοσίες και στον υπόγειο εμφύλιο με το ισλαμικό κίνημα του Φετουλάχ Γκιουλέν. Οι έντονες αντιδράσεις που πυροδότησαν νομοσχέδια με στόχο τον έλεγχο της δικαστικής εξουσίας από την εκτελεστική και την ενίσχυση των μυστικών υπηρεσιών, καθώς και η κυβερνητική επίθεση στο Διαδίκτυο, έπεσαν στο κενό. Οι κάλπες του Μαρτίου για την Αυτοδιοίκηση έδωσαν στον Ερντογάν την πρωτιά και βούλωσαν τα στόματα των αντιπάλων του. Για ακόμη μια φορά. Και αυτό, όπως ήταν αναμενόμενο, όχι μόνο δεν οδήγησε τον Τούρκο πρωθυπουργό σε μια πιο «εγκρατή» συμπεριφορά, αλλά… φαίνεται να λειτούργησε ως ένα «φιλικό χτύπημα στην πλάτη»… Καλά τα πάμε, σου λέει.

Το δυστύχημα

Τώρα βέβαια που βρίσκεται στην τελική ευθεία για τις προεδρικές εκλογές του Αυγούστου (στις οποίες αναμένεται να θέσει υποψηφιότητα μέσα στο επόμενο διάστημα), ο Ερντογάν καλείται να διαχειριστεί μια λίγο διαφορετική κρίση: Το εγκληματικό δυστύχημα στο ανθρακωρυχείο της Σόμα που κόστισε τη ζωή σε 301 ανθρακωρύχους χτυπάει την καρδιά της τουρκικής εργατικής τάξης… ένα κατά παράδοση συντηρητικό εκλογικό σώμα που αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της «σιωπηλής πλειοψηφίας» που συνεχίζει να στηρίζει τη ισλαμική κυβέρνηση. Με άλλα λόγια, πρόκειται για τους ψηφοφόρους του… και η μέχρι τώρα στάση του Ερντογάν δεν είναι σε καμία περίπτωση αυτή που ανέμεναν.

Αυτήν τη φορά, ο Τούρκος πρωθυπουργός δεν μπορεί να επικαλεστεί κάποιου είδους συνωμοσία, δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι οι διαδηλώσεις συμπαράστασης που ξέσπασαν τόσο στη Σόμα όσο και σε άλλες πόλεις της χώρας υποκινούνται από σκοτεινές δυνάμεις ή τους πολιτικούς αντιπάλους του… Μπορεί βέβαια – όπως και έκανε – να αποδώσει το δυστύχημα στη «μοίρα». Αρκεί όμως αυτό για να (ξανα)πείσει τους υποστηρικτές του; Μέχρι στιγμής, χιλιάδες εργάτες και φοιτητές δείχνουν να αντιστέκονται στην κυβερνητική αλαζονεία με διαδηλώσεις, καταλήψεις και συγκρούσεις με τις αστυνομικές δυνάμεις… Αυτό όμως, για όποιον έχει παρακολουθήσει τα τεκταινόμενα στην Τουρκία τα τελευταία χρόνια, δεν αποτελεί κριτήριο.

Από την πλευρά του, ο Ερντογάν ακολουθεί τη γνωστή πλέον συνταγή: αποποίηση πάσας ευθύνης, προσπάθεια απόδοσης ευθυνών σε εξωγενείς παράγοντες και ξύλο σε όποιον αντιμιλάει. Α, ναι, και ορισμένες «συλλήψεις» για τα μάτια του κόσμου… (φυσικά, οι συλλήψεις που αφορούν το φονικότερο βιομηχανικό δυστύχημα στην ιστορία της Τουρκίας είναι κατά πολύ λιγότερες από τις συλλήψεις διαδηλωτών στις οποίες προέβησαν οι αστυνομικές δυνάμεις). Και για την «ταμπακιέρα», ούτε κουβέντα. Το γεγονός δηλαδή ότι το δυστύχημα προκλήθηκε – όπως τόσα και τόσα άλλα, ακόμη και την περασμένη εβδομάδα – σε ένα από τα ιδιωτικοποιημένα ορυχεία, το οποίο εκμεταλλεύεται άνθρωπος που διατηρεί στενές σχέσεις με το κυβερνών AKP και εμπλέκεται – μεταξύ άλλων – και στο σκάνδαλο διαφθοράς που αποκαλύφθηκε τον περασμένο Δεκέμβρη, δεν φαίνεται να αφορά κανέναν στην κυβέρνηση.

Τραγική κατάσταση

Ούτε φυσικά υπάρχει προβληματισμός για το γεγονός ότι οι «έλεγχοι» που πραγματοποιούνται στα ιδιωτικοποιημένα ορυχεία (και τους οποίους επικαλείται τόσο η Soma Holding όσο και η κυβέρνηση) διεξάγονται από… ιδιωτικές εταιρείες που προσλαμβάνονται από αυτούς που εκμεταλλεύονται τα ορυχεία.

Αλλά ούτε γίνεται λόγος για τη… γενικότερη τραγική κατάσταση που επικρατεί στον μεταλλουργικό κλάδο στη χώρα, όπου οι συνθήκες εργασίας είναι τριτοκοσμικές με αποτέλεσμα η Τουρκία να καταλαμβάνει την τρίτη χειρότερη θέση σε ό,τι αφορά τα δυστυχήματα σε ορυχεία στον κόσμο (σύμφωνα με έκθεση του τουρκικού θινκ τανκ TEPAV, από το 1991 έως το 2008 έχουν χάσει τη ζωή τους 2.500 ανθρακωρύχοι και 13.000 έχουν μείνει ανάπηροι).

Τίποτα από τα παραπάνω δεν φαίνεται να προβληματίζει την τουρκική κυβέρνηση… Το ζήτημα είναι κατά πόσο θα απασχολήσει τους πολίτες.