Λίγες μέρες μετά τις ευρωεκλογές τα βασικά πολιτικά μηνύματα έχουν εξαχθεί, οι αποτιμήσεις σε βάθος συνεχίζονται, ενώ η ατζέντα μετατοπίζεται στην επόμενη μέρα

Λίγες μέρες μετά τις ευρωεκλογές τα βασικά πολιτικά μηνύματα έχουν εξαχθεί, οι αποτιμήσεις σε βάθος συνεχίζονται, ενώ η ατζέντα μετατοπίζεται στην επόμενη μέρα, με τους κυβερνητικούς εταίρους να επιχειρούν να τη διαμορφώσουν με βάση τις ανάγκες ανασύνταξής τους (μπόνους 50 εδρών, πίεση στον ΣΥΡΙΖΑ για τις συμμαχίες κ.λπ.).

Ο ΣΥΡΙΖΑ μίλησε για ιστορική νίκη της Αριστεράς, με απόσταση 4% από τη Ν.Δ. και την κατάκτηση της Περιφέρειας Αττικής από τη Ρένα Δούρου, και έθεσε ήδη το ζητούμενο της επόμενης μέρας: την ανάγκη να αποκατασταθεί με εκλογές η δυσαρμονία μεταξύ βούλησης του εκλογικού σώματος και κυβερνητικής πλειοψηφίας. Με άλλα λόγια, ο Αλέξης Τσίπρας είπε ότι η κυβέρνηση δεν έχει τη νομιμοποίηση ούτε νέα μνημόνια να υπογράψει ούτε να διαπραγματευτεί το χρέος ούτε και να τοποθετήσει νέο διοικητή στην Τράπεζα της Ελλάδος και νέο επίτροπο στην Κομισιόν.

Ωστόσο ο Τσίπρας δεν ζήτησε εκλογές «εδώ και τώρα», αλλά μίλησε για εκλογές το «συντομότερο δυνατόν» δίνοντας χώρο και χρόνο στις πολιτικές διεργασίες, που πλέον επιταχύνονται μετά τις εκλογές.

Πρώτη φορά

Σε μια πρώτη αποτίμηση του αποτελέσματος η Κουμουνδούρου αξιολογεί ως σημαντικό το ότι πρώτη φορά μεταπολιτευτικά η Αριστερά αναδεικνύεται πρώτη δύναμη σε πανελλαδική εκλογική αναμέτρηση, καθώς και το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να σταθεροποιείται στα επίπεδα του Ιουνίου του 2012, παρά τη συστημική τρομοκρατία και τον πολυκερματισμό των πολιτικών δυνάμεων, σε αντίθεση με τη Ν.Δ., η οποία έλαβε ισχυρή αποδοκιμασία.

Πιο γενναιόδωρα από το εγχώριο μιντιακό και πολιτικό σύστημα, τα διεθνή ΜΜΕ μίλησαν για «θρίαμβο» του ΣΥΡΙΖΑ.

Ωστόσο, σημαντικά μηνύματα υπήρξαν και προς τον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ, κάνοντας τον Τσίπρα εν μέσω πανηγυρισμών να μιλήσει για την ανάγκη συμμαχιών. Είναι χαρακτηριστική η αναφορά του πως ο λαός έδωσε στον ΣΥΡΙΖΑ εντολή να «επισπεύσει» και να ανταποκριθεί στο «αίτημα των καιρών» για τη «συγκρότηση μιας πλατιάς δημοκρατικής, προοδευτικής και πατριωτικής συμμαχίας, που όχι μόνο θα κερδίσει τις επερχόμενες εθνικές εκλογές, αλλά θα αποτελέσει τη νέα μεγάλη και απόλυτη πλειοψηφία».

Εμμέσως πλην σαφώς αναγνώρισε την τρέχουσα αδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ να διαμορφώσει ισχυρό πλειοψηφικό ρεύμα που θα τον οδηγήσει σε μια αυτοδύναμη κυβέρνηση ή μια κυβέρνηση συνεργασίας με πανίσχυρο τον ρόλο του ΣΥΡΙΖΑ. Το θέμα των συμμαχιών, αν και αυτήν τη στιγμή χρησιμοποιείται από τους πολιτικούς του αντιπάλους για να εμφανίσουν τον ΣΥΡΙΖΑ «ανάδελφο» και επομένως ανήμπορο να σχηματίσει κυβέρνηση, είναι ένα θέμα προς προβληματισμό, εφόσον προς το παρόν δεν καταγράφεται μια νέα δυναμική, ενώ πιθανοί πολιτικοί του εταίροι, όπως η ΔΗΜΑΡ και οι ΑΝΕΛΛ, καταποντίζονται.

Επιπλέον, στον ΣΥΡΙΖΑ περιμένουν να δουν πώς θα ξετυλιχθούν οι πολιτικές διεργασίες στα άλλα κόμματα.

Εδώ ρεύμα, εκεί ρεύμα…

Σε μια πρώτη αποτίμηση, μερικές παρατηρήσεις που μπορεί κανείς να κάνει, χωρίς να είναι πλήρεις, είναι οι εξής:

1 Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην κατακόρυφη υποχώρηση των κυβερνητικών εταίρων (Ν.Δ. – ΠΑΣΟΚ), των οποίων το άθροισμα υποχωρεί κατά 12% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2012 και όντως απονομιμοποιεί την κυβέρνηση, εξακολουθεί όμως να ξεπερνά το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ.

2 Ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ καταγράφει σταθεροποίηση, με πτωτική όμως τάση, καθώς έχασε συνολικά 138.328 ψήφους (υποχώρηση που κατά το ήμισυ οφείλεται σε πτώση στο λεκανοπέδιο). Δεν καταγράφει επομένως ρεύμα τέτοιο που να δικαιολογεί εκτιμήσεις τμήματος της ηγετικής ομάδας ότι σε εθνικές εκλογές η πόλωση θα του δώσει ισχυρό προβάδισμα νίκης και αυτοδυναμία.

3 Όσον αφορά τον τρόπο που προσεγγίζει η ηγεσία του τις κοινωνικοπολιτικές συμμαχίες, δηλαδή πολύπλευρα ανοίγματα μέσα από μετεγγραφές προσώπων, αυτός με βάση τα αποτελέσματα και στις τρεις κάλπες δείχνει να αποτυγχάνει ως επί το πλείστον. Ενδεικτικά, στις περιφέρειες και οι τρεις υποψηφιότητες διά των οποίων επιχειρήθηκε να σηματοδοτηθεί η διεύρυνση προς τα αριστερά και προς τα δεξιά του (Κυρίτση, Βουδούρης, Σπύρου) απέτυχαν, ενδεχομένως για διαφορετικούς λόγους, οι οποίοι πρέπει να εξεταστούν.

4 Ιδιαίτερα όσον αφορά τις κοινωνικές συμμαχίες, στον βαθμό που αυτές περνούν και μέσα από την Αυτοδιοίκηση, ο ΣΥΡΙΖΑ, κατακτώντας 2 από τις 13 περιφέρειες και 21 από τους 325 δήμους της χώρας, καταγράφει θεαματική άνοδο συγκρινόμενος με τις αυτοδιοικητικές του 2010 και την εποχή του 4,5%, αλλά δεν καταγράφει ακόμη διείσδυση κυβερνητικού κόμματος στις τοπικές κοινωνίες. Κυρίως, δείχνει να τα πήγε εξαιρετικά εκεί όπου οι τοπικές οργανώσεις του εμφανίζουν έντονη δράση και παρουσία, αν και γενικώς όλα τα αυτοδιοικητικά ψηφοδέλτια πριμοδοτήθηκαν σε έναν βαθμό από το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αξιωματική αντιπολίτευση.

Ο Τσίπρας σημείωσε στη δήλωσή του για το αποτέλεσμα ότι «ένα σημαντικό βήμα έγινε», όμως φαίνεται ότι χρειάζεται να γίνουν αρκετά ακόμη βήματα προκειμένου να διαμορφώσει δυναμική και ισχυρό ρεύμα σε προοδευτική αντιμνημονιακή κατεύθυνση.

Ευρωψηφοδέλτιο ΣΥΡΙΖΑ. Ο υπερκομματικός Γλέζος
 
Μηνύματα περιέχει και το ευρωψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ. Οι έξι βουλευτές που εκλέγονται είναι ο Μανώλης Γλέζος (ο οποίος φαίνεται ότι θα είναι ο πρώτος σε σταυρούς Έλληνας ευρωβουλευτής), η Σοφία Σακοράφα, ο Δημήτρης Παπαδημούλης, η Κωνσταντίνα Κούνεβα, ο Γιώργος Κατρούγκαλος και ο Κώστας Χρυσόγονος. Σημειώνεται πως την ώρα που έκλεινε αυτό το κείμενο είχε ολοκληρωθεί το 41,5% της καταμέτρησης σταυρών, με τον πρώτο επιλαχόντα Νίκο Χουντή να βρίσκεται πολύ κοντά με τον Κώστα Χρυσόγονο (διαφορά 350 ψήφων περίπου), άρα έως το 100% είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρξει ανατροπή στην τελευταία θέση.
 
Όσον αφορά τα πολιτικά μηνύματα, οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ κατά κανόνα δεν ψήφισαν κομματικά στελέχη του στενού μηχανισμού, αλλά ανέδειξαν πρόσωπα ευρύτερης απήχησης, ενίοτε προερχόμενα από τις διευρύνσεις που έγιναν μετά το 2010, ή συνεργαζόμενα, όπως η Σακοράφα, η Κούνεβα ή ο Κατρούγκαλος, και βέβαια ο Γλέζος. Ψηλά σε σταυρούς έρχονται επίσης ο δημοσιογράφος Στέλιος Κούλογλου, ο καθηγητής και στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Μηλιός, ο πρώην ευρωβουλευτής Κρίτων Αρσένης, ο επιστημονικός διευθυντής του ΙΝΕ – ΓΣΕΕ Σάββας Ρομπόλης και ο δημοσιογράφος Νίκος Ξυδάκης (μέχρι στιγμής καταλαμβάνουν τις θέσεις 8 – 12 διαδοχικά).
 
Από τους συνεργαζόμενους που δεν τα πήγαν καλά είναι ο καθηγητής του Παντείου Δημήτρης Χριστόπουλος, του οποίου οι παρεμβάσεις για το ζήτημα της Θράκης προκάλεσαν δυσαρέσκεια στο ευρύτερο κοινό του ΣΥΡΙΖΑ και σε μερίδα του κόμματος. Επίσης, ο μειονοτικός Μεστάν Οσμάν Ουμίτ, που αντικατέστησε τη Σουλεϊμάν Σαμπιχά διότι, όπως ειπώθηκε επίσημα, κρίθηκε καλύτερη υποψηφιότητα, καταλαμβάνει την 42η θέση.