Ένα δεύτερο κρίσιμο δημοψήφισμα μοιάζει να είναι στα σκαριά στην Ευρώπη, μετά απ’ αυτό της Κριμαίας.

Ένα δεύτερο κρίσιμο δημοψήφισμα μοιάζει να είναι στα σκαριά στην Ευρώπη, μετά απ’ αυτό της Κριμαίας. Ο πρόεδρος της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας Μίλοραντ Ντόντικ σκέφτεται πια πολύ σοβαρά το διαζύγιο, ως επικεφαλής της μίας από τις δύο οντότητες που απαρτίζουν τη Βοσνία – Ερζεγοβίνη. Αντλώντας έμπνευση από την Κριμαία, αλλά και από τις αποσχιστικές τάσεις σε Σκωτία και Καταλονία, ο Ντόντικ επιθυμεί ξεχωριστό κράτος και θέλει να διοργανώσει σχετικό δημοψήφισμα.

Αν όντως γίνει ένα τέτοιο δημοψήφισμα και περάσει, όπως όλα δείχνουν, τότε η Δημοκρατία των Σέρβων της Βοσνίας θα διαχωριστεί από τους μουσουλμάνους του Σαράγιεβο δημιουργώντας εκ νέου εστίες έντασης και περαιτέρω κατακερματισμό στην περιοχή. Άποψη που, πάντως, δεν ενστερνίζεται ο Ντόντικ, ο οποίος θεωρεί πως η ένωση της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης με τη Σερβική Δημοκρατία ήταν τεχνητή, επιβεβλημένη από το εξωτερικό και καταδικασμένη να αποτύχει. Θεωρεί, μάλιστα, πως μόνη της η Σερβική Δημοκρατία θα λειτουργήσει καλύτερα οικονομικά και θα καταφέρει να ενσωματωθεί στην Ευρώπη γρηγορότερα.

Ο Ντόντικ, πρώην παίκτης του μπάσκετ, αναγνωρίζει τις ανησυχίες της Δύσης και αποφεύγει διπλωματικά, μέχρι στιγμής, να ορίσει συγκεκριμένη ημερομηνία για το δημοψήφισμα, το οποίο, όπως λέει, θα συμβεί εντελώς ξαφνικά. Προσπαθεί, δηλαδή, να τους πιάσει όλους στον ύπνο, επιλέγοντας το ιδανικό τάιμινγκ.

Αρκετοί αναλυτές θεωρούν ότι η φιλολογία του προέδρου περί δημοψηφίσματος είναι απλώς μια τακτική που στόχο έχει να ενδυναμώσει το εθνικό του προφίλ για τις προεδρικές εκλογές του Οκτωβρίου. Ο ίδιος, όμως, δηλώνει πως το εννοεί. Προσθέτει, μάλιστα, ότι η Σερβική Δημοκρατία διαθέτει όλα τα σημαντικά στοιχεία για την ίδρυση ενός ανεξάρτητου κράτους κι ότι το μόνο που της λείπει είναι η διεθνής αναγνώριση.

Από την πλευρά της η Ουάσιγκτον διαμηνύει σε αυστηρό τόνο ότι ούτε το Σύνταγμα της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης ούτε η συμφωνία του Ντέιτον του 1995, που έβαλε τέλος στις αιματηρές διαμάχες στην περιοχή, προβλέπουν το δικαίωμα απόσχισης. Συνεπώς οποιαδήποτε κίνηση της Σερβικής Δημοκρατίας για διάλυση της Βοσνίας – Ερζεγοβίνης θα συνιστούσε παραβίαση της συμφωνίας του Ντέιτον.

Όλα δείχνουν, πάντως, ότι η περίοδος μεταψυχροπολεμικής ηρεμίας στην Ευρώπη έχει πια παρέλθει για τα καλά, ειδικά στα Βαλκάνια, μια περιοχή ιδιαίτερα ηλεκτρισμένη και διαχρονικά εύφλεκτη.