Η πτώση και η κατάληψη της Βαστίλλης από το επαναστατημένο πλήθος στις 14 Ιουλίου του 1789, πυροδότησαν την αρχή της Γαλλικής Επανάστασης που έμελλε να αλλάξει τον ρου της ιστορίας σε ολόκληρο τον κόσμο…

14 Ιουλίου του 1789

Η πτώση και η κατάληψη της Βαστίλλης από το επαναστατημένο πλήθος στις 14 Ιουλίου του 1789, πυροδότησαν την αρχή της Γαλλικής Επανάστασης που έμελλε να αλλάξει τον ρου της ιστορίας σε ολόκληρο τον κόσμο…

Στη διάρκεια του Εκατονταετούς Πολέμου (1337-1453), συγκεκριμένα το 1370, ο Ούγος Ομπριό έκτισε ένα φρούριο με οκτώ πύργους κοντά στο προάστιο Σεν-Αντουάν, στο Παρίσι. Το φρούριο αυτό ονομάστηκε Βαστίλλη – για την ακρίβεια, Bastille Saint-Antoine, όπως ήταν η επίσημη ονομασία του. Ένα μέρος του φρουρίου χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ως τόπος κράτησης στην περίοδο της βασιλείας του Καρόλου Στ’ (1380-1422). Σε κανονική κρατική φυλακή -μια από τις διασημότερες στην ιστορία- θα τη μετατρέψει πολύ αργότερα ο περίφημος καρδινάλιος Ρισελιέ (1585-1642). Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι με την πολιτική του Ρισελιέ, η φυλακή αυτή έλαβε ένα αριστοκρατικό χαρακτήρα. Και μόνο η δυνατότητά της να στεγάσει 42 κρατουμένους, χάριζε στους έγκλειστους την πολυτέλεια να διαθέτουν προσωπικό κελί. Τον αριστοκρατικό χαρακτήρα της Βαστίλλης, ωστόσο, δεν τον προσέδιδε η άνεση χώρου, αλλά η αριστοκρατική καταγωγή των φυλακισμένων. Στη Βαστίλλη κατά κανόνα κρατούντο ευγενείς και επικίνδυνοι συνωμότες που έθεταν σε αμφισβήτηση και σε κίνδυνο την κρατική και θρησκευτική εξουσία. Κατά καιρούς, η φυλακή αυτή «φιλοξένησε» διάσημες προσωπικότητες της ιστορίας…

Ιστορίες φυλακισμένων

Ο Βολταίρος (1694-1778), ένας από τους κορυφαίους εκπροσώπους του διαφωτισμού, βρέθηκε για πρώτη φορά πίσω από τα κάγκελα της Βαστίλλης εξαιτίας κάποιων τολμηρών κειμένων του, αλλά και της εν γένει τοποθέτησής του κατά των αρχών της Εκκλησίας που τον έκαναν στόχο του θεοκρατικού καθεστώτος. Στις 16 Μαΐου 1717 φυλακίστηκε επί 11 μήνες στη Βαστίλλη ως ο συντάκτης δύο ανώνυμων λίβελων με τίτλους «Puerto regnante» και «J’ai vu». Μέσα στη φυλακή άρχισε να συγγράφει το έργο του «Henriade» («Ενριάδα» ή «Ερρικειάδα») με θέμα τους θρησκευτικούς πολέμους στη Γαλλία και τη θρησκευτική μισαλλοδοξία, ενώ εκεί αποφάσισε να υιοθετήσει εφεξής το λογοτεχνικό ψευδώνυμο «Βολταίρος». Στη διάρκεια της κράτησής του, στις 18 Νοεμβρίου 1717, ανέβηκε με επιτυχία η τραγωδία του «Οιδίπους» στο Théâtre Français και παίχθηκε επί 45 συνεχείς βραδιές, αποφέροντας στον συγγραφέα της χρήματα και φήμη. Αποφυλακίστηκε από τη Βαστίλλη τον Απρίλιο του 1718, μένοντας έγκλειστος λίγο περισσότερο από έναν χρόνο.

Στη Βαστίλλη θα επιστρέψει για μιαν ακόμα φορά, μερικά χρόνια αργότερα και για εκ διαμέτρου αντίθετους από την πρώτη φορά λόγους. Το 1725 ο φιλόσοφος και συγγραφέας προσεβλήθη από έναν ανόητο και δειλό, όπως αποδείχτηκε, αριστοκράτη, τον Chevalier de Rohan – Chabot. Ο Βολταίρος τον κάλεσε σε μονομαχία, με αποτέλεσμα ο δειλός και βλάκας αριστοκράτης να επικαλεστεί ένα από τα περιβόητα «μυστικά εντάλματα», με τα οποία οι αριστοκράτες φυλάκιζαν ή εξόριζαν δίχως δίκη τον όποιον αντίπαλό τους. Την ημέρα της αναμενόμενης μονομαχίας, ο Βολταίρος συνελήφθη για μιαν ακόμη φορά και κλείστηκε στη Βαστίλλη. Αυτή τη φορά, ο Βολταίρος δεν έμεινε πάνω από δυο εβδομάδες, προτιμώντας από το να παραμένει έγκλειστος στις φυλακές της Βαστίλλης να εξοριστεί για τρία χρόνια στην Αγγλία. Στη διάρκεια της εξορίας του, ο λαμπρός αυτός άνθρωπος των γραμμάτων θα έχει την τύχη να γνωριστεί με σημαίνοντες Άγγλους λογοτέχνες της εποχής και να έρθει σε επαφή με τις φιλοσοφικές θέσεις τού Τζον Λοκ και τις ιδέες του μαθηματικού Ισαάκ Νεύτωνος.

Ένας άλλος διάσημος τρόφιμος της Βαστίλλης υπήρξε ο περίφημος Μαρκήσιος Ντε Σαντ ( 1740-1814). Ο Ντε Σαντ, πριν μεταφερθεί στις φυλακές της Βαστίλλης, είχε υπάρξει τρόφιμος και σε άλλα παρόμοια «ιδρύματα», έχοντας ήδη εγγράψει στο ενεργητικό του αρκετές αποδράσεις. Συγγραφέας και φιλόσοφος, ο Ντε Σαντ, λόγω των προκλητικών του απόψεων, των τολμηρότατων γραπτών του και της ιδιαιτερότητας των ιδεών του, πέρασε είκοσι εννέα ολόκληρα χρόνια έγκλειστος σε φυλακές, άσυλα και σωφρονιστικά ιδρύματα!… Στις φυλακές της Βαστίλλης μεταφέρθηκε το 1784 και κρατήθηκε στον «Πύργο της Ελευθερίας» (Tour de la Liberté) έως την 2α Ιουλίου 1789, όταν άρχισε να φωνάζει από το κελί του ότι σκοτώνουν τους φυλακισμένους, καλώντας τον κόσμο να τους απελευθερώσει. Δέκα μέρες πριν την πυρπόληση της Βαστίλλης από τους επαναστάτες, διαμετακομίστηκε με βασιλική εντολή στο άσυλο φρενοβλαβών του Charenton, το οποίο διηύθυνε το Τάγμα των Αδελφών του Ελέους.

Ο Αλεσάντρο Καλιόστρο (1743- 1795) ήταν ένας Ιταλός περιηγητής και τέκτονας που έγινε διάσημος στην Ευρώπη προφασιζόμενος ότι θεραπεύει μέσω του μαγνητισμού… Στη Βαστίλλη βρέθηκε διωκόμενος ποινικά για την υπόθεση του αδαμάντινου περιδέραιου της βασίλισσας Μαρίας Αντουανέτας. Η υπόθεση σχετιζόταν με την ξεπεσμένη Κόμισσα ντε λα Μοτ, η οποία έστησε μιαν απάτη, υποδυόμενη τη Βασίλισσα Μαρία Αντουανέτα προκειμένου να βάλει στο χέρι ένα διαμαντένιο περιδέραιο… Σε αυτήν την αστυνομικού τύπου περιπέτεια εποχής βρέθηκε μπλεγμένος ο μυστηριώδης τυχοδιώκτης Αλεσάντρο Καλιόστρο και κατέληξε στις φύλακες της Βαστίλλης για 9 μήνες με την κατηγορία της απάτης. Τελικά αθωώθηκε, καθώς δεν βρέθηκαν αποδεικτικά στοιχεία για την ενοχή του.

Η πτώση της Βαστίλλης

Στις 14 Ιουλίου του 1789, η Βαστίλλη έγινε το σύμβολο της πιο μεγάλης και σημαντικής επανάστασης στην ιστορία του νεωτέρου κόσμου. Η πτώση και η κατάληψή της από το επαναστατημένο πλήθος πυροδότησαν την αρχή της Γαλλικής Επανάστασης που έμελλε να αλλάξει τον ρου της ιστορίας σε ολόκληρο τον κόσμο σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο. Με την κατάργηση της απόλυτης μοναρχίας και την επαναστατική – ριζοσπαστική μετάβαση από τη φεουδαρχία στη δημοκρατία, ξεκινά η μεγάλη και συγκλονιστική ιστορία της δημιουργίας του σύγχρονου κοινοβουλευτικού αστικού κράτους που άλλαξε εκ θεμελίων τη ζωή και το μέλλον των ανθρώπων…

Με την κατάληψή της να έχει κυρίως συμβολικό χαρακτήρα, αφού στις 14 Ιουλίου υπήρχαν σ’ αυτήν μόλις επτά κρατούμενοι, η Βαστίλλη έμελλε να γίνει το σύμβολο του παλαιού καθεστώτος.