Γύρω – γύρω οκτώ σκαμνάκια. Στη μέση ένας παράξενος φτωχικός θρόνος από ξύλο. Δίπλα ένα σαμάρι γαϊδάρου. Κάπου δεξιά ένα πιάνο. Ο Σταμάτης φωνάζει «αρχίζουμε»…

«Τα ζώα όσο τρώνε τ’ άλλα, νομίζουν τον εαυτό τους αθάνατο…»
Κ. Βάρναλης

Γύρω – γύρω οκτώ σκαμνάκια. Στη μέση ένας παράξενος φτωχικός θρόνος από ξύλο. Δίπλα ένα σαμάρι γαϊδάρου. Κάπου δεξιά ένα πιάνο. Ο Σταμάτης φωνάζει «αρχίζουμε», ο Ένκε Φεζολάρι κάθεται στο γραφειάκι του σκηνοθέτη, ο συνθέτης Άρης Βλάχος πάει στο πιάνο, η μουσική αρχίζει. Οι μαθητές – κατήγοροι γεμίζουν τη σκηνή, αντί για χλαμύδες φορούν μαύρα πουκάμισα και μπεζ βερμούδες και αντί για σανδάλια αθλητικά παπούτσια οι άνδρες, λευκά φορέματα οι γυναίκες. Ο Σωκράτης – Κραουνάκης με σκεπασμένο το κεφάλι πάει προς το κέντρο της σκηνής, οδηγούμενος από ένα κορίτσι. «Θάνατος» φωνάζει ο χορός. Τα φώτα σβήνουν, ένας προβολέας ανάβει, η παράσταση αρχίζει. Απολαύστε τη!

Είπα να μείνω για μερικά λεπτά, αλλά έμεινα δυο ώρες καρφωμένος στην καρέκλα του μοναδικού θεατή στο θέατρο του Ιδρύματος Κακογιάννη. Ο κοφτερός λόγος του Βάρναλη, η υποκριτική του Κραουνάκη, η μουσική και τα τραγούδια με καθήλωσαν.

Ο Σταμάτης Κραουνάκης ερμηνεύει τον βαρναλικό Σωκράτη. Οι καλλιτέχνες της Σπείρας, αυτή η υπέροχη ομάδα ηθοποιών και τραγουδιστών, μοιράζονται μαζί του τα λόγια του Βάρναλη, άλλοτε ως μαθητές, άλλοτε ως κλέφτες, άλλοτε ως οι επόμενες γενιές, κατήγοροι και λαός μαζί, μικροί Σωκράτηδες. Όλοι τους τραγουδούν τα λυρικά και επικά στάσιμα σ’ ένα έργο που αποτελεί καίριο κορμό της επαναστατικής τέχνης και θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα ελληνικά ποιητικά κείμενα.

«Τι είναι για σένα αυτό το έργο;» ρωτάω μετά την πρόβα τον κάθιδρο από τη δίωρη προσπάθεια Κραουνάκη.
«Η “Απολογία του Σωκράτη” είναι ένα λυσσαλέο έργο γεμάτο κυνισμό, κέφι και γλύκα, ένα κράμα λυρισμού και σαρκασμού» μου απαντά και πίνει μονορούφι ένα μπουκάλι νερό.
Ο Κραουνάκης – Σωκράτης τη μια είναι οργισμένος, την άλλη είρων, τη μια τραγικός, την άλλη κωμικός. Πρώτη φορά τον βλέπω σε μια τέτοια υποκριτική δοκιμασία και του το λέω.
«Είμαι ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα κι αυτό είναι το πιο σημαντικό» μου λέει. «Ήθελα να κάνω ένα μουσικό θέατρο δρόμου, ένα μιούζικαλ για μια πολιτική μουσική πράξη παντός καιρού. Το εμβληματικό κείμενο του ποιητή Κώστα Βάρναλη έρχεται σ’ αυτήν την ώρα να θυμίσει, να κωμωδήσει και να βάλει βαθιά το δάχτυλο στην πληγή…».

Τι πιστεύει ο Κραουνάκης για την πρόθεση του Βάρναλη;
«Μέσα από την “Απολογία” επιχειρείται η ηθική αποκατάσταση του Σωκράτη. Ο καθένας από εμάς κρύβει έναν Σωκράτη που θα αποφασίσει να κάνει έναν πόλεμο και θα ριχτεί, ανεπιστρεπτί, στη μάχη» μου λέει, και φεύγει να πάει να πει δυο λόγια με τον συνθέτη Άρη Βλάχο που έγραψε τη μουσική.
«Μέσα σε κάθε τρελό μπαίνει ένας θεός» λέει ο Βάρναλης σ’ ένα σημείο της «Απολογίας». «Τι σας έφταιξε, μωρέ, το δικό μου δαιμόνιο;» φωνάζει ο Σταμάτης – Σωκράτης και σε καθηλώνει.

«Φοβήθηκες αυτήν τη σκηνοθεσία;» ρωτάω τον ταλαντούχο Ένκε Φεζολάρι. «Πολύ!» μου απαντάει και βάζουμε τα γέλια με τον αυθορμητισμό του.
«Ο Σταμάτης είναι στιγμές που σε κάνει να νιώθεις μαθητής του κι άλλες στιγμές υπακούει σαν παιδί, παραδίνεται. Σ’ αυτήν την παράσταση δεν θέλουμε ο κόσμος να έρθει να δει τον Κραουνάκη να υποδύεται τον Σωκράτη, αλλά έναν άνθρωπο να είναι Σωκράτης».

Του ζητάω να μου πει ένα σχόλιο για τους τρεις πυλώνες αυτής της παράστασης. «Ο Σωκράτης είναι για μένα η Ελλάδα, ο Βάρναλης η διανόηση κι ο έρωτας μαζί κι ο Κραουνάκης ένας Πάνας της τέχνης» μου απαντά χωρίς να το σκεφτεί πολύ.

INFO Από σήμερα έως το Σάββατο 19 Ιουλίου, εκτός της Κυριακής 13 Ιουλίου Σκηνοθεσία: Ένκε Φεζολάρι, Πρωτότυπη μουσική σύνθεση, πιάνο: Άρης Βλάχος. Σύμβουλος δραματουργίας: Ναταλί Μινιώτη. Βοηθός σκηνοθέτη: Μαρίνα Κανελλοπούλου. Επιμέλεια σκηνικού χώρου και κοστουμιών: Ένκε Φεζολάρι, Σταμάτης Κραουνάκης. Ήχος: Δημήτρης Μουρλάς. Φωτισμοί: Ένκε Φεζολάρι, χειρισμός φωτισμών: Δημήτρης Στίγκας. Φωτογραφίες: Γιάννης Πρίφτης Διανομή: Σταμάτης Κραουνάκης, Σπείρα Σπείρα: Μαθητές – Κατήγοροι Αθηνά Αφαλίδου, Χρήστος Γεροντίδης ,Αναστασία Έδεν, Τζέρομ Καλούτα, Σάκης Καραθανάσης, Χρήστος Μουστάκας, Κώστας Μπουγιώτης, Ελευθερία Σικινιώτη, Γιώργος Στιβανάκης