Οι ελληνικές «εξυπνάδες» σε μια χρονιά – ρεκόρ φέρνουν τα πρώτα αρνητικά δημοσιεύματα

Οι ελληνικές «εξυπνάδες» σε μια χρονιά – ρεκόρ φέρνουν τα πρώτα αρνητικά δημοσιεύματα

Όπου ευημερούν οι αριθμοί… δυσκολεύονται οι περιστάσεις, λέει παραφρασμένο ένα ρητό και ίσως κάπως έτσι να είναι η κατάσταση με τον τουρισμό φέτος. Τα στατιστικά έχουν εκτιναχθεί, καθώς το 2014 αναμένεται να είναι χρονιά ρεκόρ για τον ελληνικό τουρισμό, με τον αριθμό των επισκεπτών να φθάνει σχεδόν το διπλάσιο του ελληνικού πληθυσμού.

Την ίδια στιγμή που οι αναγνώστες του περιοδικού Travel & Leisure ψηφίζουν τη Σαντορίνη ως το πιο όμορφο νησί παγκοσμίως, τα αεροπλάνα σχεδόν δεν σβήνουν τις μηχανές και τα ξενοδοχεία των δημοφιλών προορισμών δεν έχουν πού να βάλουν τους τουρίστες. Κάπου εκεί όμως σταματούν τα θετικά και αρχίζουν τα αρνητικά.
Τα δημοφιλή νησιά μας γίνονται τα πιο ακριβά του κόσμου, η εξυπηρέτηση προβληματίζει, οι διπλοκρατήσεις δίνουν και παίρνουν και η κατάσταση αυτή τουλάχιστον προβληματίζει τους ξένους, φέρνοντας και τα πρώτα αρνητικά δημοσιεύματα.
Είναι λοιπόν δυνατόν όλη αυτή η κοσμοσυρροή να λειτουργήσει αρνητικά; Η απάντηση είναι «ναι». Και εάν η τουριστική βιομηχανία δεν προσέξει το προϊόν της, σύντομα θα αρχίζει να γεύεται και τις επιπτώσεις, όπως ήδη συμβαίνει φέτος με τους Ρώσους, που γύρισαν την πλάτη στην Κρήτη…

Άνοδος

Πριν φτάσουμε στα καμπανάκια, ας δούμε τη συνολική εικόνα.
Η συνολική αύξηση του τουριστικού κύματος προς τη χώρα το πρώτο πεντάμηνο φτάνει το 20%, κάτι που σημαίνει σχεδόν 500.000 περισσότερους τουρίστες. Και από αυτούς οι 200.000 (περισσότεροι) έφτασαν στην Ελλάδα τον Μάιο.
Η Αθήνα βιώνει μια δυναμική επιστροφή των επισκεπτών με άνοδο 30% τον Μάιο του 2014 σε σχέση με το 2013 και 34% για το πρώτο πεντάμηνο.
Στην περιφέρεια γίνεται πάρτι από την άνοιξη. Το πρώτο τετράμηνο «είδε» τη Σαντορίνη να κρατά τα σκήπτρα με αύξηση 141% σε σχέση με το 2013, ενώ γνωστά και άγνωστα αεροδρόμια της περιφέρειας… συναγωνίζονται για την πρωτιά. Τις αμέσως επόμενες θέσεις κατέλαβαν η Μύκονος (96,6%) και το Άκτιο (Πρέβεζα) με 97%, ενώ εντυπωσιακή ήταν η αύξηση της κίνησης και στο αεροδρόμιο των Χανίων (71,3%) και της Καλαμάτας, λόγω των απευθείας δρομολογίων της Aegean (με 49,5%). Η Θεσσαλονίκη είχε αύξηση διεθνών αφίξεων 19,5%, και η Σάμος 22,3% .
Με βάση τα στοιχεία του πενταμήνου το αεροδρόμιο με τη μεγαλύτερη αύξηση επιβατών ήταν της Ζακύνθου (121%) και ακολούθησε η Σκιάθος με 111%. Τα Χανιά ανέβηκαν ακόμη περισσότερο (89%) όπως και η Καλαμάτα (84%). Η Μύκονος είχε αύξηση 81,10%, η Σαντορίνη 87,33%, η Ρόδος 67,66%, η Κως 78,84% και η Κέρκυρα είχε αύξηση 74%.
Μεγάλη συνεισφορά στην εικόνα αυτή έχει ο ελληνικός αερομεταφορέας, η Aegean, που από τον Μάρτιο σταδιακά έχει ενεργοποιήσει τα απευθείας δρομολόγια εξωτερικού, όχι μόνο από την Αθήνα, αλλά και από τις επτά περιφερειακές βάσεις αεροσκαφών της εταιρείας (μεταξύ τους Ηράκλειο, Ρόδος, Καλαμάτα, Χανιά). Για φέτος οι περιφερειακές βάσεις θα λειτουργήσουν για μεγαλύτερη περίοδο με στόχο την επέκταση της τουριστικής περιόδου.
Στην κρίσιμη για τον τουρισμό χρονιά, η Aegean προσφέρει 1.150.000 περισσότερες θέσεις από πέρυσι (συνολικά 13.000.000 διαθέσιμες θέσεις), ενώ ενισχύει τον στόλο της με 5 επιπλέον Airbus Α320 & A321 φτάνοντας ένα σύνολο 50 αεροσκαφών. Και πλέον πολλές από τις πτήσεις προς τους 87 προορισμούς εξωτερικού γίνονται από βάσεις στην περιφέρεια.
Μαζί με τις ξένες εταιρείες που πετούν απευθείας στην περιφέρεια (όπως η Αirberlin και η Condor, η αεροπορική του πρακτορείου Thomas Cook) η εικόνα στα «μικρά» αεροδρόμια είναι εντυπωσιακή. Στη Σαντορίνη έχουν δύο πτήσεις την ώρα (κατά μέσο όρο) όπως και στη Μύκονο, ενώ στα μεγαλύτερα αεροδρόμια, όπως της Ρόδου και της Κέρκυρας οι αποπροσγειώσεις ξεπερνούν τις πέντε την ώρα και φτάνουν μέχρι και τις 10.
Πρωταθλητής στις αφίξεις αναδεικνύεται το αεροδρόμιο του Ηρακλείου με 3,82 εκατ. αφίξεις (αύξηση 17%) και ακολουθεί η Ρόδος με 3 εκατ. αφίξεις (+14%) και η Θεσσαλονίκη με 1,73 εκατ. (+40%). Στην Κω θα αποβιβαστούν 1,58 εκατ. τουρίστες, στην Κέρκυρα 1,46 εκατ. επισκέπτες και στα Χανιά περισσότεροι από 1,25 εκατ. τουρίστες.
Με τα δεδομένα αυτά πριν από λίγες ημέρες ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ και της Marketing Greece Ανδρέας Ανδρεάδης αναθεώρησε τα νούμερα των αφίξεων στα 19.000.000 επισκέπτες, κάτι που αποτελεί νέο ρεκόρ για τη χώρα μας. Και αυτό την ώρα που η Ελλάδα είχε φέτος σημαντικές απώλειες από τις μαζικές ακυρώσεις Ουκρανών τουριστών (λόγω της κρίσης στη χώρα τους) αλλά και Ρώσων.
Αυτές, όπως ανακοίνωσε ο ΣΕΤΕ αντισταθμίστηκαν από Βρετανούς, Γάλλους και Γερμανούς (μάλιστα υπερκαλύφθηκαν), αλλά για έναν λόγο που δεν προβάλλεται στους Έλληνες: ότι οι τουριστικές αγορές της Αιγύπτου (κυρίως) και της Τουρκίας ήταν και φέτος λίγο-πολύ «κλειστές».
Τι σημαίνει αυτό; Απλά ότι μπορεί να… ξανανοίξουν. Και τότε, εάν οι επισκέπτες στη χώρα μας δεν έχουν ικανοποιηθεί από το προϊόν που τους δόθηκε, μπορεί να φύγουν και να μην ξαναέρθουν. Και δυστυχώς τότε το πρόβλημα δεν θα είναι μόνο τα άδεια δωμάτια, αλλά και οι χαμένες επενδύσεις.
Κάτι τέτοιο συνέβη ήδη φέτος το καλοκαίρι στην Κρήτη. Οι μαζικές αφίξεις Ρώσων την τελευταία τετραετία οδήγησε πολλούς επιχειρηματίες σε μεγάλες επενδύσεις – επεκτάσεις για αύξηση του αριθμούν των κλινών, αλλά και των τιμών, καθώς τα ξενοδοχεία αναβαθμίστηκαν. Όμως οι Ρώσοι γύρισαν την πλάτη στην Κρήτη και πολλά ξενοδοχεία έμειναν άδεια και μάλιστα την τελευταία στιγμή… Και βέβαια αναγκάστηκαν να πουλήσουν στα μεγάλα γραφεία κάτω του κόστους.

Ανθεί η κερδοσκοπία

Το πρόβλημα ωστόσο δεν είναι τόσο οι ρωσικές ακυρώσεις, αλλά το τι συμβαίνει με τους τουρίστες που φτάνουν στη χώρα μας. Τα μηνύματα από αρκετά μέτωπα δεν είναι ευχάριστα.
Καταρχάς το γεγονός ότι μια τουριστική βιομηχανία «αναγκάζεται» να υποδεχθεί σχεδόν 25% περισσότερους πελάτες απ’ ό,τι είχε σχεδιάσει (5.000.000 σε ακριβείς αριθμούς) δημιουργεί εκ των πραγμάτων ένα ζήτημα διαχείρισης. Από τις επιλογές των τουριστικών επιχειρηματιών εξαρτάται και η τελική εικόνα που δίνει η χώρα.
Και δυστυχώς τα συμπτώματα… «επιθετικής κερδοφορίας» που έχουν οι επιχειρηματίες (ολόκληρου του τουριστικού φάσματος) ιδιαίτερα στις δημοφιλείς περιοχές της χώρας δείχνουν πως ακόμη μια φορά ένα μεγάλο κομμάτι της «βιομηχανίας» προτιμά το γρήγορο χρήμα από τη διαμόρφωση συνθηκών που θα κρατήσουν για χρόνια τους τουρίστες στη χώρα μας.
Τι συμβαίνει λοιπόν στους δημοφιλείς προορισμούς;
1 Αυξάνονται τα κρούσματα υπερβολικών τιμών σε όλες τις υπηρεσίες, από τα δωμάτια και τις ενοικιάσεις οχημάτων μέχρι τις οργανωμένες εκδρομές και την εστίαση. Ήδη υπάρχει μπαράζ δημοσιευμάτων στον διεθνή Τύπο για τις υψηλές τιμές ή για μεγάλη αύξηση τιμών στα ελληνικά ξενοδοχεία, με τη Σαντορίνη να χαρακτηρίζεται ακριβότερη της Νέας Υόρκης και τη Μύκονο να ακολουθεί. Και βέβαια τα δημοσιεύματα αυτά δεν θα κάνουν καθόλου καλό στις κρατήσεις του 2015.
2 Μαζί με τις τιμές αυξάνονται και οι λεγόμενες κακές πρακτικές, δηλαδή τα overbookings. Πρόκειται για την πρακτική κατά την οποία ένα ξενοδοχείο, προκειμένου να μη χάσει τον πελάτη, τον κρατάει δεσμευόμενο πως θα του διαθέσει το δωμάτιο που αυτός (συνήθως) έχει ήδη προπληρώσει. Ο επιχειρηματίας συνήθως διοχετεύει τους πελάτες – θύματα των διπλοκρατήσεων σε άλλα ξενοδοχεία, που θεωρητικά είναι της ίδιας κατηγορίας, αλλά… μπορεί και να μην είναι. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα αρνητική ταξιδιωτική εμπειρία, που, όπως αναφέρουν πληροφορίες από τα τουριστικά νησιά, δίνει και παίρνει.
3 Μια άλλη παράπλευρη αρνητική διάσταση είναι η μαύρη οικονομία. Η αδυναμία των ελεγκτικών μηχανισμών στη συμμόρφωση των επιχειρήσεων, τόσο με την έκδοση αποδείξεων όσο και με τις αγορανομικές διατάξεις στη διαμόρφωση των τιμοκαταλόγων (εξαιρετικό το παράδειγμα με τη μερίδα φέτα με σουσάμι και μέλι αξίας 28,5 ευρώ (!) την οποία συνεργάτης μας είδε ιδίοις όμμασι σε μυκονιάτικο κατάλογο) δείχνει ότι η ασυδοσία συνεχίζεται.
4 Την ίδια στιγμή οι ξενοδόχοι γκρινιάζουν για την εξάπλωση του φαινομένου των παράνομων μισθώσεων κατοικιών (ένα φαινόμενο αρκετά ανεπτυγμένο στο εξωτερικό) που κερδίζει έδαφος και στην Ελλάδα με χιλιάδες δωμάτια και σπίτια να διαφημίζονται πλέον σε ιστοσελίδες.

Σύγκρουση στο διαδίκτυο για τα δωμάτια
 
Μέσα σε αυτό το κλίμα εξελίσσεται και η σύγκρουση των ξενοδόχων με τους μεγάλους οργανισμούς κράτησης μέσω διαδικτύου, όπως η Booking.com και η Expedia, με αφορμή τις εξωπραγματικές τιμές που εμφανίζονται σε δωμάτια, τα οποία, σε κάποιες περιπτώσεις, δεν ήταν καν διαθέσιμα…
Εδώ οι ξενοδόχοι υποστηρίζουν πως δεν φταίνε και πως στα συμβόλαια που υπογράφουν με τα μεγάλα ιντερνετικά δίκτυα περιλαμβάνεται δέσμευση που δεν τους επιτρέπει να κατεβάσουν από το σύστημα δωμάτια τα οποία έχουν ήδη διατεθεί. Κι αυτό γιατί, όπως υποστηρίζουν, οι οργανισμοί ζητούν να εμφανίζεται τουλάχιστον ένα δωμάτιο ανά τουριστική επιχείρηση, ακόμα κι αν αυτό είναι ήδη κρατημένο, ώστε το ξενοδοχείο να δείχνει «διαθέσιμο».
Αναμφίβολα τα προβλήματα είναι πολλά. Και θα πρέπει να δοθεί μεγάλη προσοχή εάν η Ελλάδα δεν θέλει η καλύτερη τουριστική της χρονιά να γυρίσει μπούμερανγκ.
Ίσως γι’ αυτό και η ανακοίνωση για το ρεκόρ των 19.000.000 τουριστών να συνοδεύθηκε με την επισήμανση του γενικού διευθυντή της Marketing Greece Ιωσήφ Πάρσαλη για ένα άλλο πρόβλημα: την απώλεια των τουριστών υψηλής εισοδηματικής στάθμης. «Προτεραιότητά μας είναι η προσέλκυση επισκεπτών υψηλών απαιτήσεων, αλλά, για να γίνει αυτό, πρέπει να αλλάξουμε αντιλήψεις και να αναβαθμίσουμε ουσιαστικά την ποιότητα (του τουριστικού προϊόντος) που προσφέρει η Ελλάδα».
Να ήταν τυχαίο; Μάλλον όχι, αφού η δήλωση έγινε μόλις πριν από μερικές ημέρες σε ξένο μεγάλο ΜΜΕ…