Η Συνθήκη του Βουκουρεστίου, χωρίς να εκφράζει την ολοκληρωτική δικαίωση, αποτέλεσε γενναίο βήμα στην οδό της εκπληρώσεως των εθνικών μας διεκδικήσεων.  

28 Ιουλίου (10 Αυγούστου, με το καινούργιο ημερολόγιο) του 1913

Η Συνθήκη του Βουκουρεστίου, χωρίς να εκφράζει την ολοκληρωτική δικαίωση, αποτέλεσε γενναίο βήμα στην οδό της εκπληρώσεως των εθνικών μας διεκδικήσεων.  

Ο Δεύτερος Βαλκανικός Πόλεμος έγινε εξαιτίας της λανθασμένης, όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων, εκτιμήσεως από πλευράς της Βουλγαρίας ότι θα μπορούσε διά των όπλων να επιβάλει στη Βαλκανική τις βλέψεις της. Μετά τη λήξη, ωστόσο, των πολεμικών επιχειρήσεων και την ήττα της Βουλγαρίας δόθηκε και τυπικά τέλος στον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου.

Η Συνθήκη Ειρήνης, που έλαβε το όνομά της από την πόλη του Βουκουρεστίου όπου συνήλθαν οι αντιπροσωπείες των κρατών που ενέχονταν, συνομολογήθηκε στις 28 Ιουλίου με το παλαιό ημερολόγιο (10 Αυγούστου με το νέο ημερολόγιο) του 1913 μεταξύ των βασιλείων της Ελλάδας, της Ρουμανίας, της Σερβίας και του Μαυροβουνίου αφενός, και της Βουλγαρίας αφετέρου.

Η στάση των Μεγάλων Δυνάμεων

Η οριστική κάμψη του βουλγαρικού στρατιωτικού μετώπου κάτω από τα αποφασιστικά πλήγματα των ελληνικών και των σερβικών στρατευμάτων, σε συνδυασμό με την πιθανολογούμενη πολεμική ανάμειξη της Τουρκίας και της Ρουμανίας, ήταν επόμενο να κινητοποιήσουν τις Μεγάλες Δυνάμεις -και ιδίως τη Ρωσία και την Αυστρία- οι οποίες προέβησαν σε έντονες διπλωματικές παρεμβάσεις.

Εν συντομία, τις ελληνικές θέσεις από πλευράς Μεγάλων Δυνάμεων υποστήριξαν θερμά η Γερμανία και η Γαλλία. Μάλιστα, η Γαλλία λόγω της στάσης της αυτής ψύχρανε τις σχέσεις της με τη σύμμαχό της Ρωσία, η οποία από τη μεριά της υποστήριξε με όλες της τις δυνάμεις τις βουλγάρικες θέσεις που αξίωναν την παραχώρηση της Καβάλας και άλλων σημαντικών ελληνικών εδαφών.

Παραδοσιακά ανθέλληνες, οι Αυστριακοί -τότε ως Αυστροουγγαρία- υποστήριξαν μέσω του υπουργού Εξωτερικών, κόμη Μπέτερχολντ, τις βουλγαρικές θέσεις φτάνοντας στο σημείο να μιλάνε για μεγάλη αδικία σε βάρος των Βουλγάρων (την οποία μάλιστα στήριζαν προβάλλοντας λόγους τόσο εθνολογικούς όσο και οικονομικούς) με τη διευθέτηση των συνόρων τους με την Ελλάδα και τη Σερβία.

Τέλος, τόσο η Αγγλία όσο και η Ιταλία κράτησαν θα έλεγε κανείς μια στάση αδιάφορη, μιας και δεν τάχθηκαν ούτε υπέρ ούτε κατά των ελληνικών αιτημάτων, κυρίως δε σε ό,τι αφορούσε στην παραχώρηση της Καβάλας στη Βουλγαρία.

Ειδικότερο παράδειγμα της στάσης των Άγγλων είναι η διπλωματική στάση τους όπως εκδηλώθηκε από τον πρέσβη τους στον Ρουμάνο πρωθυπουργό και υπουργό των Εξωτερικών Μαγιορέσκου: «Οποιαδήποτε κι αν είναι η απόφαση της Συνδιάσκεψης αυτής του Βουκουρεστίου, η αγγλική κυβέρνηση επιφυλάσσει στον εαυτόν της το δικαίωμα της αναθεώρησής της, προς υπεράσπιση των βρετανικών συμφερόντων»… Στην αγγλική αυτή ανατροπή αντέδρασαν άμεσα οι πρέσβεις της Γερμανίας, Γαλλίας και Ιταλίας, ώστε να αναγκαστεί ο Άγγλος πρέσβης να σπεύσει και να αποσύρει έγκαιρα την παραπάνω δήλωσή του.

Η Συνθήκη

Το δίχως άλλο, η Συνθήκη του Βουκουρεστίου υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική για την Ελλάδα, τη Σερβία και τη Ρουμανία: εκτός του ότι ορίσθηκαν τα σύνορα της ηττημένης Βουλγαρίας με τις όμορες σύμμαχους και νικήτριες χώρες, ταυτόχρονα απετράπη και η όποια ανάμειξη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε βαλκανικά πλέον ζητήματα, εκτός από της εκ μέρους της τελευταίας ανακατάληψης της Αδριανούπολης, καθώς και τμημάτων της Ανατολικής Θράκης μέχρι τον ποταμό Έβρο. Επιπλέον, για την Ελλάδα με τη συνθήκη αυτή άρχισε και να οριστικοποιείται και η ποθητή λύση ενός μεγάλου επίσης ζητήματος, του Κρητικού, που ακόμα χρονοτριβούσε.

Κύριες συνέπειες αυτής της συνθήκης ήταν να παραχωρηθεί στη Σερβία όλη η Βόρεια Μακεδονία μέχρι τη Ραντοβίτσα και τη Στρώμνιτσα περιλαμβάνοντας το Μοναστήρι και το μεγαλύτερο τμήμα του Βαρδάρη (Βαρντάσκας). Να σημειώσουμε ότι σε ό,τι αφορούσε στα ελληνοσερβικά σύνορα αυτά προκαθορίστηκαν από συνελθούσα ειδική διμερή επιτροπή που συνέταξε ιδιαίτερο πρακτικό το οποίο και είχαν προσυπογράψει, επτά ημέρες πριν, στις 3 Αυγούστου 1913, οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Σερβίας, Ελευθέριος Βενιζέλος και Νικόλα Πάσιτς αντίστοιχα.

Τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα (οριοθετική γραμμή), σύμφωνα με το άρθρο 5 της Συνθήκης και του προσαρτημένου στη συνθήκη Πρωτοκόλλου της 17ης Αυγούστου (1913), καθορίζονται ανατολικά μεν μεταξύ του όρους Μπέλες και των εκβολών του ποταμού Νέστου στο Αιγαίο, και βόρεια από εγγύς Στρωμνίτσας μέχρι όρους Μπέλες.

Η δε Ρουμανία, μετά την επίθεση που ξεκίνησε η Βουλγαρία, παρασυρόμενη από το πάθος για μια πολεμική λύση, είχε εισβάλει στη Βουλγαρία, από την οποία και προσάρτησε τη βουλγαρική Δομβρουτσά.

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία επανέκτησε την Αδριανούπολη και τμήματα της Αν. Θράκης.

Ωστόσο, και η Βουλγαρία -αν και ηττημένη- διατήρησε το Μελένοικο και το Νευροκόπι στη Βόρεια Μακεδονία καθώς και τη Δυτική Θράκη, εκτός της Καβάλας. Συνεπώς η Βουλγαρία, από τη συνθήκη αυτή, εξήλθε πολλαπλά κερδισμένη τόσο σε έκταση όσο και σε πληθυσμό. Συγκεκριμένα, έστω και με τα εδάφη που της απέμειναν από εκείνα που είχε προσαρτήσει στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, έφθανε σε έκταση και πληθυσμό την Ελλάδα, υπερβαίνοντας τη Σερβία.

Η Συνθήκη σε αριθμούς

Μπορεί στη Συνθήκη να μην καθορίστηκε η τύχη της Βόρειας Ηπείρου και των νησιών του ανατολικού αρχιπελάγους, όπως επίσης και να έμεναν ζωτικά τμήματα του ελληνισμού κάτω από βουλγαρική ή τουρκική κυριαρχία , ωστόσο κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει ότι στο διάστημα των λίγων μηνών που ακολούθησαν την απόφαση της Ελλάδας για τη συμμετοχή της στο πολεμικό μέτωπο, τα σύνορα του βασιλείου επεκτάθηκαν εντυπωσιακά. Συγκεκριμένα, από τη Μελούνα ως τον Νέστο, το Μπέλες και την Πρέσπα. Η επιφάνεια του ελληνικού κράτους από τα 63.211 έφτασε τα 120.308 τετραγωνικά χιλιόμετρα και οι κάτοικοι της ελληνικής επικράτειας από 2.631. 952 έφτασαν στα 4.718.221 !