Με υπογραφή Χέμινγουεϊ / Βενετία / Στοχασμοί / Συναντήσεις με τον Λακάν / Αγάπης Γράμματα

Έρνεστ Χέμινγουεϊ

Με υπογραφή Χέμινγουεϊ

1920-1922 Ιταλία, Βαλκάνια, Μικρασιατική Καταστροφή

Μετάφραση: Κωστής Καλογρούλης, Ηλίας Μαγκλίνης

Εκδόσεις: Καστανιώτη

Σελ.: 380

Η αυστηρή μητέρα του Χέμινγουεϊ δεν μάσησε τα λόγια της: ο προκομμένος της έπρεπε να βρει μια δουλειά για να βγάζει το ψωμί του και να μη ζει σε βάρος της οικογένειάς του. Το γράψιμο, στις προηγμένες χώρες δεν αντιμετωπιζόταν με προκατάληψη και σαν ένας ασφαλής τρόπος εξαθλίωσης. Αντίθετα, λογιζόταν σαν μια εργασία, προφανώς επ’ αμοιβή, (πράγμα που στην Ελλάδα του 2010 και στα λογοτεχνικά μας καθέκαστα σπανίζει, ενώ αντιμετωπίζεται με δυσφορία κάθε παρόμοια «απαίτηση». Εδώ γράφουμε «τιμής ένεκεν», σε πολλές περιπτώσεις…). Ο νεαρός Έρνεστ επιχειρεί τα πρώτα συγγραφικά του βήματα μέσω της δημοσιογραφίας. Τα πρώτα του επαγγελματικά κείμενα δημοσιεύονται στην καναδική εφημερίδα The Toronto Star Weekly. Η συλλογή αυτών των δημοσιογραφικών κειμένων του μεγάλου Αμερικανού συγγραφέα που δημοσιεύονται στην παρούσα έκδοση, καλύπτει τη χρονική περίοδο 1920 με 1922 και έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον Έλληνα αναγνώστη, μιας και όπως είναι γνωστό, ο διάσημος συγγραφέας, αναφέρεται στη Μικρασιατική Καταστροφή. Χαρακτηριστικό των ανταποκρίσεών του είναι η άποψή του ότι «οι Έλληνες δεν νικήθηκαν από τους Τούρκους – νικήθηκαν από την προδοσία». Υπεύθυνο αυτής της προδοσίας θεωρούσε τον βασιλιά Κωνσταντίνο. Τόσο από τη θεματολογία, όσο και από τον τρόπο και το ύφος με το οποίο έγραφε τις ανταποκρίσεις του από την Ευρώπη, γίνονταν φανεροί οι συγγραφικοί του στόχοι, αλλά και η βαθύτητα της ματιάς του πάνω στα γεγονότα. Επίσης, εύκολα αναγνωρίζει κανείς μέσα από το πλήθος των ανταποκρίσεών του, τις προτιμήσεις του συντάκτη σε πράγματα που θα τον απασχολήσουν αργότερα στη συγγραφή των βιβλίων του: το ψάρεμα, οι ταξιδιωτικές εντυπώσεις, ο πόλεμος…

Jan Morris

Βενετία

Μετάφραση: Άρης Μπερλής

Εκδόσεις: Πάπυρος

Σελ.: 464

Σπάνια πόλη ευτύχησε τέτοιας αίγλης, και όχι άδικα! Η Βενετία μοιάζει περισσότερο με τόπο του ονείρου παρά με πραγματική πόλη. Πλέει πάνω στα νερά σαν ένα οικοδόμημα υπεράνω φαντασίας. Η πόλη αυτή που κυριάρχησε στην Ιστορία με τη μοναδική της λάμψη, δεν προβάλλεται στο βιβλίο αυτό σαν ένα κόσμημα του παρελθόντος, αλλά σαν μια πόλη τυλιγμένη στο μεγαλείο της φθοράς της, μια πόλη που αντί να βουλιάζει στα μουχλιασμένα νερά της, καταδύεται στον εαυτό της με τη σοφία και την καρτερικότητα του χρυσού της πεπρωμένου. Πρόκειται για ένα βιβλίο ταξιδιωτικής λογοτεχνίας που δίνει έμφαση στο βίωμα και στην εμπειρία, κι όχι στην καταγραφή των αρχιτεκτονημάτων. Οι πόλεις, πέρα από τους δρόμους και τα κτίρια, διαθέτουν το δικό τους ψυχισμό, τη δική τους άποψη για τη ζωή, προβάλουν σε κάθε τους γωνιά την ιδεολογία τους. Η συγγραφέας ήρθε στη Βενετία στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ως αξιωματικός του αγγλικού στρατού. Μετά την πάροδο λίγων ετών επανήλθε στην πόλη, αυτή τη φορά ως ανταποκρίτρια μιας αγγλικής εφημερίδας, και παρέμεινε για δυο συνεχόμενα έτη. Η διεισδυτική ματιά της πάνω στην πόλη είναι διαχρονική. Από την ίδρυσή της ώς και τις μέρες μας, η πόλη αναβιώνει ως η κραταιά κυρίαρχος των θαλασσών, περνώντας στην οικονομική της αποδυνάμωση, στην προσάρτησή της στο Βασίλειο της Ιταλίας και τέλος στη μετατροπή της σε μια πόλη μουσείο – προσφιλή τουριστικό προορισμό! Το κείμενό της για τη Βενετία, δίκαια θεωρείται κλασικό έργο, στο οποίο αναδεικνύεται η ιστορία, η κοινωνία και η γεωγραφία της στη μοναδική τους σχέση με τους ανθρώπους της, με τρόπο ώστε όλα μαζί να συνθέτουν το μεγαλείο και τη μελαγχολία αυτής της μοναδικής πόλης. Να σημειώσουμε την πολύ καλή μετάφραση του Άρη Μπερλή, όπως και το επίμετρο της ελληνικής έκδοσης με ποιήματα των Μαλακάση, Καρυωτάκη και Καρβούνη για τη Βενετία.

Emil Cioran

Στοχασμοί

Μετάφραση: Κωστής Παπαγιώργης

Εκδόσεις: Εξάντας

Σελ.: 368

Κυνικός, αρνητής της ζωής, επαγγελματίας της αβεβαιότητας, ο Σιοράν απέκτησε εν ζωή περισσότερες ετικέτες από τους αφορισμούς του… Ο Εξάντας επαναφέρει στο φως μια παλαιά του, πολύτιμη έκδοση ενός αντιφιλόσοφου, την οποία αν δεν κάνω λάθος είχε εισηγηθεί ο Κωστής Παπαγιώργης, που ανέλαβε και τη μετάφραση κάποιων βιβλίων του, μεταξύ άλλων και του παρόντος τόμου. Βασική θέση της φιλοσοφίας του Σιοράν είναι η παθολογική άρνηση όλων των συστημάτων, των φιλοσοφιών, των ιδεολογιών αλλά και της δράσης που βγάζει τον άνθρωπο από τα αδιέξοδα. Θα έλεγε κανείς ότι ο Σιοράν επιτίθεται στην ιδέα της Ύπαρξης, μια ιδέα που του είναι ανυπόφορη! Έχοντας επικηρύξει κάθε μορφή ελπίδας, υπονομεύει σαρκαστικά όλες εκείνες τις ανθρώπινες διεξόδους του βίου θεωρώντας τες τραγικές αυταπάτες. Αυτή η εμμονή του να εναντιώνεται σε κάθε βεβαιότητα, λαμβάνει θεολογικά χαρακτηριστικά. Έτσι, η προσήλωσή του κατά τα χρόνια της νεότητάς του στους βίους των Αγίων, δεν είναι καθόλου τυχαία, μιας και αυτό που σε γοητεύει, είναι πάντα αποκαλυπτικό. Έχοντας στην ουσία του, αναπτύξει μια θρησκευτική συνείδηση που αρνείται το θείο, μοιάζει να τον θέλγει η ιδέα του απόλυτου και να τον συνταράσσει η κενότητα των ανθρώπινων, όπως και η βιβλική ματαιότητα που έχει την αιτία της στη θνητότητα του ανθρώπου. Η ανάγνωση των κειμένων αυτού του αιρετικού της ζωής, ξέρει να κλέβει το ενδιαφέρον όπως κάθε ενδιαφέρουσα-αποκλίνουσα περίπτωση.

Pierre Rey

Συναντήσεις με τον Λακάν

Μετάφραση: Γιώτα Κακαρούκα

Εκδόσεις: Κέδρος

Σελ.: 238

Θέλοντας να υποβάλει σε μια κριτική τα φιλοσοφικά κείμενα του Σαρτρ, ο συγγραφέας του βιβλίου, σ’ αυτή την ψυχαναλυτική εξομολόγηση, διερωτάται για τη διαχρονικότητά τους, θεωρώντας ότι αυτά τα γραπτά ήταν τελικά πιο συμβατά με την πανεπιστημιακή κουλτούρα. « Η κουλτούρα είναι η μνήμη της ευφυΐας των άλλων». Οι σκέψεις του συγγραφέα είναι αναλυτικές και γίνονται, όχι στη Γαλλία, απ’ όπου κατάγεται, αλλά μπροστά σε μια παραλία του Ειρηνικού, σ’ ένα μέρος που ονομάζεται Βένις Μπιτς. Γεννημένος στην Προβηγκία, ο Pierre Rey σπούδασε Καλές Τέχνες και δημοσιογραφία, την οποία άσκησε ως αρθρογράφος και διευθυντής του Marie Claire. Η ευρύτητα και η ποιότητα της παιδείας του γίνονται αντιληπτές από τις πρώτες κιόλας σελίδες του βιβλίου, και μοιραία επιχειρεί κανείς ανάλογες συγκρίσεις, δηλαδή με την ποιότητα των γνώσεων των εδώ διευθυντών αντίστοιχων ή και άλλων εντύπων. Έχοντας ζήσει ώς τα 33 του χρόνια μια κοσμοπολίτικη ζωή κι έχοντας γνωρίσει μια σειρά από διασημότητες της εποχής του (ο Rey έχει γράψει ανάμεσα σε άλλα και τη βιογραφία του Ωνάση, με τίτλο «Ο Έλληνας»), αποφασίζει να ανακαλύψει ποια είναι η βασική του επιθυμία, πράγμα διόλου εύκολο. Ακόμα προσπαθεί να βρει έναν τόπο που θα τον βοηθήσει να απεγκλωβιστεί από τις φοβίες του. Μοιάζει αποφασισμένος να μάθει τι επιτέλους δεν θέλει από τη ζωή του. Η προσφυγή για βοήθεια στον Λακάν, τον διασημότερο και ακριβότερο (όπως δεν παραλείπει να σημειώσει…) ψυχαναλυτή, είναι περισσότερο από επιβεβλημένη. Δέκα χρόνια θα κρατήσει αυτό το ταξίδι του συγγραφέα που τόσο γοητευτικά μας περιγράφει στις σελίδες του βιβλίου του.

Αγάπης Γράμματα

Επιμέλεια: Τζόσουα Νέλμαν & Ροζαλίντ Πόρτερ

Μετάφραση: ΕΚΕΜΕΛ

Εκδόσεις: Ελληνικά Γράμματα

Σελ.: 332

Ζούμε σε μιαν εποχή όπου η παραδοσιακή αλληλογραφία, όπως αυτή υπήρχε μέχρι και τα τέλη του περασμένου αιώνα, αποτελεί παρελθόν. Οι απίθανες πλέον δυνατότητες επικοινωνίας, κυρίως δε τα e- mail, που έδωσαν τη χαριστική βολή, είναι τέτοιες που δεν αφήνουν κανένα περιθώριο ελπίδας για αναβίωσή της. Ωστόσο, μαζί με την ευγενική τέχνη της παραδοσιακής αλληλογραφίας, παίρνουν τέλος και οι απείρου κάλλους επιστολές αγάπης! Βεβαίως, επειδή η αγάπη… δεν τελείωσε και συνεχίζει να εκφράζεται μέσα από τις σύγχρονες μορφές αλληλογραφίας, οι επιμελητές αυτής της πρωτότυπης έκδοσης, σκέφτηκαν να αναβιώσουν την παρελθούσα συνήθεια των ερωτικών επιστολών, μια παράδοση με ξεχωριστή θέση στην ιστορία της λογοτεχνίας. Άνοιξαν -φαντάζομαι- τους υπολογιστές τους, κι άρχισαν να στέλνουν επιστολές στους πιο αγαπημένους τους συγγραφείς, αυτούς που θαύμαζαν, και τους ζήτησαν να αναβιώσουν, μέσα από ένα ερωτικό e- mail, την παρελθούσα τέχνη που έκανε εκατομμύρια ρομαντικές καρδιές να ριγούν καθώς άνοιγαν τους αρωματισμένους φακέλους και διάβαζαν τα ερωτικά παραληρήματα και τους γραπτούς όρκους αιώνιας πίστης, αγάπης και αφοσίωσης. Ο όρος προς τους συγγραφείς ήταν ότι κάθε γράμμα έπρεπε να απευθύνεται σε κάποιον και να εκφράζει έντονα συναισθηματική φόρτιση. Το αποτέλεσμα, που είναι αποτυπωμένο στις σελίδες αυτής της πρωτότυπης ανθολογίας αγάπης, εκφράζει τις σύγχρονες μορφές του έρωτα. Στη θέση των παλιών ρομαντικών εξομολογήσεων υπάρχουν ευγενείς, επίσης, προθέσεις, ωστόσο διατυπωμένες με χιούμορ, σαρκασμό και… δόσεις θλίψης. Υποτίθεται ότι όλες οι επιστολές είναι αποτέλεσμα μυθοπλασίας, ωστόσο οι τρόποι που βρίσκει το προσωπικό βίωμα να εκφραστεί, είναι… ασύλληπτοι! Άρα, πίσω από κάθε φράση -πιστεύουμε- εκφράζεται και μια προσωπική αλήθεια των συγγραφέων!

Ξενοφών Μπρουντζάκης [[email protected]]