Ανησυχία στους επιχειρηματικούς κύκλους προκαλεί η γκεμπελικού τύπου προπαγάνδα που έχει υιοθετήσει το τελευταίο διάστημα στα θέματα της οικονομίας η κυβέρνηση.

Ανησυχία στους επιχειρηματικούς κύκλους προκαλεί η γκεμπελικού τύπου προπαγάνδα που έχει υιοθετήσει το τελευταίο διάστημα στα θέματα της οικονομίας η κυβέρνηση.

Ακόμη και παράγοντες που είχαν ταχθεί αναφανδόν στο στρατόπεδο Σαμαρά βλέπουν τώρα πως τα επικίνδυνα παιχνίδια με τους εκβιασμούς για τις καταθέσεις και τις τράπεζες όχι μόνο δεν μπορούν να προσφέρουν στον κυβερνητικό συνασπισμό πολιτικά οφέλη, αλλά αντίθετα διαμορφώνουν ιδιαίτερα αρνητικές προοπτικές για το σύνολο της οικονομίας.

Με την εμπιστοσύνη να υποχωρεί εξ αιτίας των αλλεπάλληλων άστοχων χειρισμών και το πολιτικό σκηνικό να προετοιμάζεται για πολύμηνη προεκλογική μάχη, η κυβέρνηση κατάφερε απλώς να επαναφέρει στο προσκήνιο το ρίσκο της χώρας.

Η κατάρρευση στο χρηματιστήριο αποδεικνύει του λόγου το αληθές και εμπεδώνει στην αντίληψη του επιχειρηματικού κόσμου ότι μια ενδεχόμενη πολιτική αλλαγή μάλλον δεν πρόκειται να φέρει την… καταστροφή, όπως οι περισσότεροι πίστευαν έως προ μηνών. Αντίθετα, σε ορισμένες περιπτώσεις, θεωρείται ότι μια πολιτική αλλαγή δεν είναι τίποτε περισσότερο από το φυσιολογικό αποτέλεσμα των μέχρι τώρα εξελίξεων.

Γκρέμισαν και το Χ.Α.

Η εικόνα μιας κυβέρνησης που δεν διστάζει να μιλήσει ακόμη και για φυγή καταθέσεων σε περίπτωση επικράτησης του πολιτικού της αντιπάλου προβληματίζει πια και τους πλέον συντηρητικούς επιχειρηματίες, με προεξάρχοντες, όπως σημειώσαμε στο προηγούμενο φύλλο του «Ποντικιού», τους ευαίσθητους σε τέτοια θέματα τραπεζίτες.

Τα όσα κατά καιρούς έχουν καταλογίσει σε στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ περί ανακολουθίας και συχνών αλλαγών τακτικής περνούν σε δεύτερη μοίρα συγκρινόμενα με τη δημόσια εκδήλωση πανικού μιας κυβέρνησης που καταρρέει. Τώρα λοιπόν στον επιχειρηματικό κόσμο διαμορφώνεται η αντίληψη ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ίσως να μην είναι ο μπαμπούλας που κάποτε νόμιζαν – ή, έστω, ότι δεν έχουν λόγους να τον φοβούνται περισσότερο απ’ όσο τους… νυν κυβερνώντες.

Οι περισσότεροι εκτιμούν ότι μια πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερήσεις όσον αφορά τον σχηματισμό κυβέρνησης ή τον συντονισμό μιας κυβέρνησης από εντελώς νέα πρόσωπα, δεν θα έχει όμως αρνητικές επιπτώσεις.

Άλλωστε, η… χρηματιστηριακή φυγή που προκάλεσε το ίδιο το Μαξίμου τον τελευταίο μήνα επιβεβαιώνει ότι ο κυβερνητικός συνασπισμός δεν είναι πλέον μια «εγγυήτρια δύναμη» για την ελληνική οικονομία, όπως υποστήριζε.

Παραδοσιακά αμυντικές μετοχές, όπως τα λεγόμενα κρατικόχαρτα, έχουν δεχτεί το τελευταίο διάστημα σημαντική πίεση. Και βέβαια ο λόγος δεν γίνεται τόσο για τα «νερά» ή τον ΟΛΠ, που δέχθηκαν τις συνέπειες των άστοχων κυβερνητικών χειρισμών στις αποκρατικοποιήσεις, όσο για σοβαρές θεσμικές μετοχές, όπως της ΔΕΗ, η οποία, ενώ είχε αξιοσημείωτη άνοδο, έπεσε σημαντικά την τελευταία εβδομάδα. Αντίστοιχη πορεία ακολούθησαν και άλλες μετοχές «σηματωροί», όπως ο ΟΠΑΠ ή ο Ελλάκτωρ και ο όμιλος Βιοχάλκο.

Η αιτία κοινή: οι πωλήσεις από τους ξένους οίκους, οι οποίοι, μετά την ελληνική χρηματιστηριακή άνοιξη, «είδαν» το ρίσκο που φέρνουν οι κυβερνητικοί χειρισμοί και, προεξοφλώντας μια μακρά προεκλογική μάχη, φεύγουν έχοντας αποκομίσει ακόμη και βραχυπρόθεσμα κέρδη 25% – 30%. Μακροπρόθεσμα δε πολύ περισσότερα. Η έξοδος βέβαια θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί εάν ο πανικός της κυβέρνησης δεν έβαζε στην αγορά τον παράγοντα του ρίσκου.

Οι ίδιοι άνθρωποι (στελέχη και ηγεσία της Ν.Δ.) που κάποτε κατηγορούσαν (απολύτως δίκαια) τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου για τις δηλώσεις περί «Τιτανικού» κάνουν σήμερα τα ίδια και χειρότερα μιλώντας για μαζική φυγή καταθέσεων από τις τράπεζες.

Πιάνουν «πόρτα»

Κάπως έτσι ο κόσμος του επιχειρείν όχι μόνο αντιλαμβάνεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ο «κακός λύκος» της οικονομίας, όπως συστηματικά προβάλλουν τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ, αλλά αρχίζει και τα επίσημα ανοίγματα ενισχύοντας τη γενικότερη «τάση». Ένα τέτοιο άνοιγμα έκανε προ ημερών και ο επικεφαλής του ομίλου Lamda Development Οδυσσέας Αθανασίου από το βήμα του πρακτορείου Bloomberg.

«Όποια κυβέρνηση κι αν έχουμε στην Ελλάδα μετά τόσα χρόνια κρίσης, θα λειτουργήσει προς όφελος της χώρας» ήταν η πρώτη τοποθέτησή του στο ερώτημα εάν βλέπει ρίσκο για την Ελλάδα από τις πολιτικές εξελίξεις. Έσπευσε μάλιστα να «διασκεδάσει» και τυχόν παρερμηνείες διαφόρων δημόσιων τοποθετήσεων στελεχών της αντιπολίτευσης που κατά καιρούς έχουν προκαλέσει ανησυχία στο εξωτερικό: «Ναι! Ο ΣΥΡΙΖΑ κάποιες φορές στέλνει μηνύματα που ερμηνεύονται με διάφορους τρόπους. Εάν όμως έρθει στην εξουσία, ναι, θα εργαστεί προς όφελος της Ελλάδας».

Στην ερώτηση του δημοσιογράφου Γκάι Τζόνσον, οικοδεσπότη της εκπομπής «Pulse», για το ποιες μπορεί να είναι οι επιπτώσεις στην οικονομία από μια κυβερνητική αλλαγή και έλευση του ΣΥΡΙΖΑ, ο CEO της Lamda δεν άφησε περιθώρια αμφιβολιών: «Μπορεί κατά τη γνώμη μου να έχουμε καθυστερήσεις μέχρι να βρούμε τον βηματισμό μας, αλλά ο βηματισμός μας θα είναι στη θετική κατεύθυνση».

Κάποιοι βέβαια έσπευσαν να παρατηρήσουν ότι η επίθεση φιλίας του ομίλου Λάτση έγινε για την περίπτωση που οι πολιτικές εξελίξεις προλάβουν την έγκριση του project του Ελληνικού… Είτε είναι έτσι είτε όχι, οι δηλώσεις του Αθανασίου δεν παύουν να είναι μια δημόσια τοποθέτηση από έναν μεγάλο ελληνικό επιχειρηματικό όμιλο.

Το παράδειγμα του Ελληνικού

Ο χώρος των ακινήτων (στον οποίο εντάσσεται ευρύτερα ως επένδυση και η υπόθεση του Ελληνικού) είναι πάντως ένας από τους τομείς με σημαντικές διαφορές μεταξύ του επιχειρηματικού κόσμου και της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

◆ Η «πιάτσα» επιμένει σε ένα σύστημα φορολόγησης στο οποίο να πληρώνουν πολλοί από λίγο και όχι λίγοι από πολύ. Δηλαδή την ξεχωριστή φορολόγηση κάθε ακίνητου, χωρίς προοδευτικότητα φόρου που να συσχετίζεται με την προσωπική περιουσία του ιδιοκτήτη.

◆ Αντίθετα, ο ΣΥΡΙΖΑ σε πρόσφατη τοποθέτηση διευκρίνισε πως προτίθεται να φορολογήσει μόνο όσους κατέχουν μεγάλη ακίνητη περιουσία και με προοδευτικά αυξανόμενη κλίμακα. Η φορολόγηση της ιδιοκτησίας, ωστόσο, παρατηρούν ακόμη και επιχειρηματίες του χώρου, δεν είναι αντικίνητρο σε επενδύσεις, οι οποίες θα πρέπει να δρομολογούνται και με την ανταποδοτικότητα που «οφείλουν» προς το Δημόσιο.

Αυτός άλλωστε είναι και ο κεντρικός λόγος της κάθετης διαφωνίας του ΣΥΡΙΖΑ με τη σύμβαση για την επένδυση στο Ελληνικό.

Να μην ξεχνάμε ότι στην υπόθεση του Ελληνικού, όπως κατέγραψε και στην απόφασή του το Ελεγκτικό Συνέδριο, υπήρχε τροποποίηση δύο όρων του διαγωνισμού, ενώ η διαδικασία ήταν σε εξέλιξη: η δυνατότητα παροχής άδειας για τη λειτουργία καζίνο και η ρύθμιση για την αποζημίωση του Δημοσίου. Ενώ το αρχικό σχέδιο σύμβασης προέβλεπε ότι το κράτος θα είχε μερίδιο στα κέρδη από το πρώτο ευρώ της επένδυσης, ακολούθως το ΤΑΙΠΕΔ «αποφάσισε» να παίρνει το 30% από τα κέρδη μόνο εφόσον η ίδια η επένδυση έχει ξεπεράσει σε απόδοση το 15%.

Αυτή βέβαια δεν είναι μέθοδος στήριξης των επενδύσεων, αλλά σκάνδαλο, που συνδυάστηκε με την υπόθεση του τιμήματος για την απόκτηση της έκτασης του πρώην αεροδρομίου από τη Lamda Development: μόλις 915 εκατ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας. Δηλαδή ποσό που σε σημερινές τιμές δεν ξεπερνά τα 580 εκατ. ευρώ, ενώ η αποτίμηση της ίδιας της Ελληνικό Α.Ε. πριν από μερικούς μήνες όριζε το ελάχιστο τίμημα στα 1,29 δισ. ευρώ.

Φόροι και τράπεζες

Ένας κεντρικός λόγος της αλλαγής του κλίματος μεταξύ των επιχειρηματιών είναι και οι τελευταίες τοποθετήσεις του Αλέξη Τσίπρα αναφορικά με τη φορολόγηση των επιχειρήσεων.

Μπορεί να μίλησε για μεγάλη φορολόγηση στα κέρδη, άλλα έκανε τη διαφοροποίηση επισημαίνοντας ότι αυτή – αντίθετα – δεν θα αφορά την παραγωγή. Αγγίζοντας δε το βαθύτερο πρόβλημα της ελληνικής μεταποίησης, είπε ότι ένας Έλληνας επιχειρηματίας δεν μπορεί να ανταγωνιστεί έναν ξένο διότι η φορολόγηση στην παραγωγή τον τσακίζει, όπως επίσης και το κόστος του χρήματος.

Μπορεί για πολλούς αυτό να πέρασε στα ψιλά, αλλά για τους άμεσα ενδιαφερόμενους η ελάφρυνση της παράλογης φορολόγησης στην παραγωγή είναι από τους βασικούς παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν στη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη των επιχειρήσεων.

Κεντρικό ρόλο σε αυτό, βέβαια, συνεχίζουν να διαδραματίζουν οι τράπεζες. Στον τομέα αυτόν το πόκερ του Τσίπρα με τους τραπεζίτες δεν ξέρει κανείς πώς θα καταλήξει, αλλά δημοσίως παραμένει σκληρό. Με κεντρική θέση πως σε όλες τις τράπεζες, στις οποίες έχει βάλει χρήματα το Δημόσιο, θα πρέπει να έχει λόγο το κράτος σε μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, ο Τσίπρας χαράζει μια «κόκκινη γραμμή» με τους τραπεζίτες, η οποία όμως δεν βρίσκει «απέναντι» τους υπόλοιπους επιχειρηματίες.

Οι περισσότεροι δεν έχουν δει «φως» από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και στους επιχειρηματικούς κύκλους είναι κοινός τόπος ότι οι τράπεζες πήραν σχεδόν 50 δισ. για να τακτοποιήσουν τα των οίκων τους, αλλά η αγορά δεν είδε ρευστό ούτε για δείγμα. Απεναντίας, η ρύθμιση των οφειλών ακόμη και μεγάλων επιχειρήσεων γίνεται ουσιαστικά με την… τραπεζοποίησή τους, δηλαδή την ανάληψη των οφειλών τους από τις τράπεζες, οι οποίες στη συνέχεια αναλαμβάνουν τον έλεγχό τους, εξωραΐζουν τα οικονομικά τους και τις πωλούν σε πολύ καλύτερες τιμές βγάζοντας τεράστια κέρδη.

Εύλογα λοιπόν ο Τσίπρας δήλωσε ότι όσοι εμπλέκονται, φροντίζουν ταυτόχρονα και για την αμνήστευσή τους και έκανε λόγο για πράξη που είναι ποινικά ελέγξιμη και κολάσιμη, για κακουργηματική απιστία εις βάρος του ελληνικού Δημοσίου, ενώ προειδοποίησε ότι «αυτοί οι οποίοι θα υπογράψουν, θα έχουν τις συνέπειες του νόμου, έτσι όπως ορίζει το Σύνταγμα».

Οι επιμέρους κλάδοι

Ο κατασκευαστικός κλάδος (το έτερο σκέλος των μεγάλων επενδυτικών προγραμμάτων) είναι ένας χώρος με ήδη θετικό πρόσημο για τον ΣΥΡΙΖΑ. Οι επιχειρηματίες του κλάδου έχουν υποδεχτεί με χαμόγελα την πρόθεση του κόμματος να ενισχύσεις τις (παγωμένες) δημόσιες επενδύσεις, κάτι που θα βοηθήσει τις κατασκευαστικές και θα ενισχύσει την ανάπτυξη.

Στο πλαίσιο αυτό υπάρχει αισιοδοξία μεταξύ των κατασκευαστών ότι θα βρεθεί λύση και στη διαφωνία της Περιφέρειας Αττικής και της Ρένας Δούρου στην προώθηση των έργων διαχείρισης αποβλήτων.

Ο χώρος της ιδιωτικής υγείας ήταν έως και πρόσφατα ένας κλάδος με αρκετή ένταση μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και των επιχειρήσεων και τόσο οι τέσσερις μεγάλες εισηγμένες (Υγεία, Ιασώ, Euromedica, Ιατρικό) όσο και πολλοί μικρότεροι κλινικάρχες έβλεπαν με πολύ αρνητικό μάτι την προοπτική μιας διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ή έστω με τον ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα, με τους επιχειρηματίες του χώρου να έχουν υποστεί μεγάλες ζημιές από την κυβέρνηση Σαμαρά (περικοπές στα νοσήλια, απλήρωτες οφειλές των δημόσιων Ταμείων, rebate, clawback), αλλά και τον Μάκη Βορίδη να τους απειλεί δημοσίως με «αποκαλύψεις» για απάτες, η κατάσταση έχει αλλάξει…

Από «απόσταση ασφαλείας» βλέπουν τον ΣΥΡΙΖΑ και άλλοι κλάδοι της οικονομίας με «μεγάλα νούμερα», όπως ο ενεργειακός και ο τηλεπικοινωνιακός.

Στην ενέργεια μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να είναι κάθετα αρνητικός στην εκποίηση της ΔΕΗ, αλλά δεν δείχνει να διαφωνεί με την ευρωπαϊκή επιταγή για την απελευθέρωση της αγοράς, η οποία θεωρείται από την Κομισιόν ως η σημαντικότερη προϋπόθεση για την πρόσβαση των καταναλωτών σε φθηνότερη ενέργεια.

Άλλωστε, όπως έχει επισημανθεί πολλές φορές από το «Π», η Οδηγία της Κομισιόν για την απελευθέρωση ερμηνεύθηκε ως… απαίτηση για κατάτμηση και ξεπούλημα της ΔΕΗ μόνο από τους ενοίκους του Μαξίμου και του ΤΑΙΠΕΔ.