Με μια σκληρή μάχη εγχώριων ισχυρών επιχειρηματικών ομίλων φαίνεται πως θα κλείσει το 2014 για τις αποκρατικοποιήσεις.

Οι προσφορές που έχουν υποβληθεί από ντόπιους και ξένους παίκτες

Με μια σκληρή μάχη εγχώριων ισχυρών επιχειρηματικών ομίλων φαίνεται πως θα κλείσει το 2014 για τις αποκρατικοποιήσεις.

Το πρόγραμμα για την παραχώρηση και αξιοποίηση των περιφερειακών αεροδρομίων ήταν το μόνο από τα σχέδια του ΤΑΙΠΕΔ που – εύλογα – συγκέντρωσε πραγματικό επενδυτικό ενδιαφέρον, κι απ’ ό,τι φαίνεται το μόνο που θα προχωρήσει. Και αυτό καθώς στα υπόλοιπα μέτωπα οι αποτυχίες και οι αστοχίες διαδέχονται η μία την άλλη. Και από τα 3,26 δισ. ευρώ που κάποτε υπολόγιζαν στο Ταμείο είναι αμφίβολο αν θα εισπράξουν έστω το 10%. Αν μη τι άλλο, το 2014 αποδεικνύεται η χρονιά που μπήκε φρένο στο άστοχο και άσκοπο ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας.

Το πρόγραμμα των αεροδρομίων, παρά τις δυσκολίες του, ήταν το μόνο που είχε επιχειρηματική λογική. Ο κρατικός προϋπολογισμός δεν αντέχει τη στιγμή αυτή να «σηκώσει» το βάρος των έργων που πρέπει να γίνουν για τον εκσυγχρονισμό των αεροδρομίων, ενώ την ίδια στιγμή τα αεροδρόμια της περιφέρειας – πολλά από τα οποία είναι ή και γίνονται πύλες εισόδου τουρισμού – χρειάζονται άμεση αναβάθμιση για να σηκώσουν το τουριστικό ρεύμα. Έτσι, η «ιδιωτικοποίηση» (μια και στην πράξη πρόκειται για παραχώρηση για διάστημα 30 + 10 ετών) είναι μία λύση που δείχνει να «βολεύει» όλους…

Η δουλειά

Πριν μπούμε στους «παίκτες», ας δούμε για ποιους λόγους η «μπίζνα» έχει… ζουμί. Η ενίσχυση του τουριστικού ρεύματος έχει εκτινάξει τα στατιστικά των περιφερειακών αεροδρομίων, που σημειώνουν αλλεπάλληλα ρεκόρ αφίξεων. Το πρώτο τετράμηνο η Σαντορίνη είχε αύξηση 141% σε σχέση με το 2013. Γνωστά και άγνωστα αεροδρόμια της περιφέρειας… συναγωνίζονται για την πρωτιά. Τις αμέσως επόμενες θέσεις κατέλαβαν η Μύκονος (96,6%) και το Άκτιο (Πρέβεζα) με 97%, ενώ εντυπωσιακή ήταν η αύξηση της κίνησης και στα αεροδρόμια των Χανίων (71,3%) και της Καλαμάτας, λόγω των απευθείας δρομολογίων της Aegean (με 49,5%). Η Θεσσαλονίκη είχε αύξηση διεθνών αφίξεων 19,5%, η Σάμος 22,3%, όπως και η Ρόδος.

Με βάση τα στοιχεία του πενταμήνου, το αεροδρόμιο με τη μεγαλύτερη αύξηση επιβατών ήταν της Ζακύνθου (121%) και ακολούθησε η Σκιάθος με 111%. Τα Χανιά ανέβηκαν ακόμη περισσότερο (89%), όπως και η Καλαμάτα (84%). Η Μύκονος είχε αύξηση 81,10%, η Σαντορίνη 87,33%, η Ρόδος 67,66%, η Κως 78,84% και η Κέρκυρα 74%.

Από τα στοιχεία του ΣΕΤΕ συνολικά για το 2014 προβλέπεται αύξηση των προγραμματισμένων θέσεων και πτήσεων της τάξης του 25% για τα 16 κύρια περιφερειακά αεροδρόμια.

Σε πραγματικούς αριθμούς, αυτό σημαίνει 3 εκατομμύρια (και πλέον) περισσότερες αεροπορικές θέσεις σε σύγκριση με πέρυσι (15,8 εκατ. έναντι 12,7 εκατ.). Κατά τον ΣΕΤΕ προκύπτει άνοδος κατά 122% των αφίξεων στο αεροδρόμιο της Καλαμάτας (στις 173.000 θέσεις φέτος από 78.000 πέρυσι), κατά 85% σ’ αυτό της Μυκόνου (406.000 από 220.000 πέρυσι) και κατά 84% στης Σκιάθου (193.000 από 105.000 πέρυσι). Πρωταθλητής στις αφίξεις αναδεικνύεται το αεροδρόμιο του Ηρακλείου με 3,82 εκατ. αφίξεις (αύξηση 17%) και ακολουθούν η Ρόδος με 3 εκατ. αφίξεις (+14%) και η Θεσσαλονίκη με 1,73 εκατ. (+40%). Στην Κω θα αποβιβαστούν 1,58 εκατ. τουρίστες, στην Κέρκυρα 1,46 εκατ. επισκέπτες και στα Χανιά περισσότεροι από 1,25 εκατ. τουρίστες.

Μεγάλη πελατεία

Πολύ λογικό λοιπόν να υπάρχει ενδιαφέρον, αφού και η πελατεία είναι εξασφαλισμένη. Μάλιστα όταν τα αεροδρόμια της περιφέρειας εκσυγχρονιστούν, θα μπορούν να δέχονται πολύ περισσότερες απευθείας πτήσεις, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο τα μερίδιά τους.

Τα περιφερειακά αεροδρόμια θα παραχωρηθούν για 30 χρόνια (με δυνατότητα επέκτασης της σύμβασης για άλλα δέκα χρόνια) και έχουν χωριστεί σε δύο ομάδες. Η λογική του διαχωρισμού περιλαμβάνει αεροδρόμια – «φιλέτα» ως προς την κίνηση, αλλά και σταθμούς χωρίς πολλές αφίξεις, διαμορφώνοντας ένα οικονομικά ισορροπημένο και επενδυτικά ελκυστικό μείγμα.

H πρώτη ομάδα περιλαμβάνει τα αεροδρόμια Θεσσαλονίκης, Kέρκυρας, Xανίων, Kεφαλονιάς, Zακύνθου, Aκτίου, Kαβάλας. Η δεύτερη ομάδα περιλαμβάνει τα αεροδρόμια Pόδου, Kω, Σάμου, Mυτιλήνης, Mυκόνου, Σαντορίνης και Σκιάθου. Ανάλογα με το ενδιαφέρον που θα υπάρξει από την πλευρά των επενδυτών, το TAIΠEΔ μπορεί να συμπεριλάβει μέχρι τρία από τα αεροδρόμια Αλεξανδρούπολης, Αράξου, Καλαμάτας και Nέας Aγχιάλου για την πρώτη ομάδα και αντίστοιχα τρία από τα αεροδρόμια Xίου, Καρπάθου, Nέας Aγχιάλου και Λήμνου για τη δεύτερη.

Πελάτες και χρεώσεις

Με βάση τους υπολογισμούς, για το 2014 η επιβατική κίνηση για κάθε μία από τις δύο ομάδες θα ξεπεράσει τις 9.200.000 επισκέψεις, διαμορφώνοντας ελκυστικές προοπτικές, που – όπως είπαμε – με τον εκσυγχρονισμό θα ενισχυθούν περισσότερο. Εάν η αύξηση του τουρισμού στη χώρα μας διατηρηθεί λόγω και των γενικότερων γεωπολιτικών συνθηκών, η κίνηση στα περιφερειακά αεροδρόμια μπορεί να ξεπεράσει και τα 20 εκατ. επιβάτες τον χρόνο.

Κλειδί για το πόσους επιβάτες θα πάρουν τα περιφερειακά αεροδρόμια (ιδιαίτερα σε απευθείας πτήσεις που θα «κλέψουν» έργο από το «Ελ. Βενιζέλος») είναι τα τέλη χρήσης.

Το πρόγραμμα των αεροδρομίων «ταλαιπωρήθηκε» αρκετούς μήνες από το γεγονός ότι δεν υπήρχε προσδιορισμός του τέλους, κάτι που σήμαινε ότι και οι ενδιαφερόμενοι δεν μπορούσαν να φτιάξουν επιχειρηματικά πλάνα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το ζήτημα τελικά λύθηκε και οι συμβάσεις που θα υπογράψουν οι ανάδοχοι θα προσδιορίζουν τη χρέωση ανά επιβάτη στα 14,5 ευρώ μέχρι την ολοκλήρωση των επενδύσεων και έως 20 ευρώ μετά το τέλος των έργων. Σήμερα η χρέωση των περιφερειακών αεροδρομίων για ένα ταξίδι προς Αθήνα ή το εξωτερικό είναι 12 ευρώ ανά επιβάτη. Προκύπτει λοιπόν μια διαφορά ασήμαντη στην αρχή και λίγο σημαντικότερη στη συνέχεια. Η επιβάρυνση όμως δεν μπορεί να χαρακτηριστεί μεγάλη. Και εάν επιβεβαιωθούν οι αριθμοί, θα αποτελέσουν ένα τεράστιο «αντίπαλο δέος» για το «Ελ. Βενιζέλος», που χρεώνει 30 ευρώ ανά επιβάτη στα δρομολόγια εσωτερικού (18 στις άγονες γραμμές) και περισσότερο στα δρομολόγια εξωτερικού, με χαρακτηριστικότερο τα 42 ευρώ για μια πτήση στην Κωνσταντινούπολη…

Οι παίκτες

Για όλο αυτό το «φιλέτο» υποβλήθηκαν τρεις προσφορές (από τους 14 αρχικά ενδιαφερόμενους της πρώτης φάσης και επτά της δεύτερης), οι οποίες ήταν όμως αυτές που εξ αρχής ξεχώριζαν για το γεγονός ότι ήταν κοινοπραξίες μεγάλων ελληνικών ομίλων με σημαντικούς ξένους. Πρόκειται για τη ΜΕΤΚΑ του ομίλου Μυτιληναίου με την αργεντίνικη Corporacion America (CASA), τον Άκτωρα με τη γαλλική Vinci και τη Fraport με τη Slentel του ομίλου Κοπελούζου. Οι τρεις κοινοπραξίες μέσα από τη σύμβαση δεσμεύονται να υλοποιήσουν επενδύσεις 200-250 εκατ. ευρώ τα πρώτα τέσσερα χρόνια, ενώ οι προσφορές τους θα γίνουν γνωστές σύντομα – μόλις αποσφραγιστούν οι σχετικοί φάκελοι – με τον διαγωνισμό να ολοκληρώνεται μέσα στον Νοέμβριο.

Οι τρεις ξένοι

Η Fraport, λόγω της διαχείρισης του αεροδρομίου της Φρανκφούρτης, είναι ένα ισχυρό όνομα στη διεθνή αγορά με βαθιά γνώση του αντικειμένου σε μεγάλα διεθνή αεροδρόμια. Ελέγχει ακόμη τα αεροδρόμια στις πόλεις Μπουργκάς (Βουλγαρία), Ανόβερο (Γερμανία), Pulkovo (Ρωσία), Βάρνα (Βουλγαρία), Αττάλεια (Τουρκία), Ίντιρα Γκάντι (Ινδία), Xian Xianyang (Κίνα), Ντακάρ (Δυτ. Αφρική) και Λίμα (Περού).

Η γαλλική Vinci, παραδοσιακός συνεργάτης του ομίλου Μπόμπολα, έγινε γνωστή στην Ελλάδα από τη γέφυρα του Ρίου, ενώ θα υποβάλει πρόταση και για το έργο του αεροδρομίου στο Καστέλλι. Η εμπειρία της σε αεροπορικά έργα ενισχύθηκε πρόσφατα όταν πήρε σε αντίστοιχο διαγωνισμό τα περιφερειακά αεροδρόμια της Πορτογαλίας (Πόρτο, Φάρο, Χόρτα, Μαδέιρα, Πόντα Δελγκάντα, Πόρτο Σάντο, Σάντα Μαρία, Φλόρες, Μπέιζα), αλλά και της Λισσαβώνας. Στη Γαλλία ελέγχει επίσης τα αεροδρόμια της Ναντ, της Βρετάννης, του Κλερμόν-Φεράν, του Σαμπερί, του Πουατιέ, του Σεν Ναζέρ και του Πεί ντ’ Ανσενί. Επιπλέον ελέγχει το αεροδρόμιο της Πνομ Πενχ στην Καμπότζη και άλλα δύο αεροδρόμια της χώρας αυτής.

Η Corporacion America έχει το μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο αεροδρομίων, αφού διαχειρίζεται 53 σε εννέα χώρες (της Ευρώπης και της Λατινικής Αμερικής) και είναι ο μεγαλύτερος ιδιώτης διαχειριστής ανά τον κόσμο από άποψη αριθμού αεροδρομίων. Το πιο ενδιαφέρον όμως είναι ότι τα αεροδρόμια αυτά είναι μεσαίου μεγέθους με περίπλοκη δικτύωση και ζητήματα διαχείρισης και υποδομών, ακριβώς όπως συμβαίνει και με τα ελληνικά αεροδρόμια. Το 2012 από τα αεροδρόμια της CASA πέρασαν 56.000.000 επιβάτες, κάτι που κατατάσσει την αργεντίνικη εταιρεία έβδομη στον κόσμο. Την περίοδο αυτή, έχοντας κερδίσει τους διαγωνισμούς αποκρατικοποίησης αεροδρομίων στη Βραζιλία και το Περού, θεωρείται ίσως η ταχύτερα αναπτυσσόμενη εταιρεία διαχείρισης αεροδρομίων στον κόσμο. Και στην περίπτωση της CASA θεωρείται ότι «ήρθε για να μείνει» και θα υποβάλει προσφορά και για το Καστέλλι.

Στο ερώτημα τι σημαίνουν οι προσφορές για τα εσωτερικά μέτωπα, οι πληροφορίες είναι εξίσου ενδιαφέρουσες:

1 Οι οικογένειες Μπόμπολα – Καλλιτσάντση του Άκτωρα δίνουν το «παρών», όπως κάνουν σε κάθε ευκαιρία που δίδεται για να διατηρήσουν τα πρωτεία στο «μέτωπο» των εργολάβων.

2 Η προσφορά της ΜΕΤΚΑ δείχνει ότι ο Μυτιληναίος έπειτα από ένα μεγάλο διάστημα έργων ενέργειας EPC στο εξωτερικό επιστρέφει στην Ελλάδα και οι σχεδιασμοί δείχνουν ότι σκοπεύει να διεκδικήσει και αντίστοιχα άλλα έργα, μπαίνοντας «σφήνα» στους παραδοσιακούς εργολάβους.

Για όσους δεν το πρόσεξαν, η ΜΕΤΚΑ έχει ήδη χτυπήσει την κοινοπραξία Άκτωρα – JP ABAΞ – TEPNA στο έργο της ΤΡΑΙΝΟΣΕ Κιάτο – Ροδοδάφνη, κάτι που επανέλαβε πρόσφατα και με το έργο παραχώρησης της υποθαλάσσιας ζεύξης Σαλαμίνας. Κάτι που σημαίνει ότι στην αγορά μπαίνει νέος παίκτης με φόρα…