Σε 177 δισεκατομμύρια ανέρχεται το έλλειμμα ΦΠΑ στα κράτη μέλη
Απώλεια εσόδων ύψους 177 δισ. ευρώ περίπου στα 26 κράτη μέλη, λόγω μη συμμόρφωσης με τους κανόνες ή μη είσπραξης του φόρου το 2012, έδειξε η τελευταία μελέτη για το έλλειμμα ΦΠΑ που δημοσίευσε η Επιτροπή.

Σε 177 δισεκατομμύρια ανέρχεται το έλλειμμα ΦΠΑ στα κράτη μέλη
Απώλεια εσόδων ύψους 177 δισ. ευρώ περίπου στα 26 κράτη μέλη, λόγω μη συμμόρφωσης με τους κανόνες ή μη είσπραξης του φόρου το 2012, έδειξε η τελευταία μελέτη για το έλλειμμα ΦΠΑ που δημοσίευσε η Επιτροπή.

Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 16% των συνολικών αναμενόμενων εσόδων ΦΠΑ 26 κρατών  μελών.  «Το έλλειμμα ΦΠΑ είναι στην ουσία ένας δείκτης για το αν είναι αποτελεσματικά – ή όχι – τα μέτρα επιβολής και συμμόρφωσης σχετικά με τον ΦΠΑ σε όλες τις χώρες της ΕΕ» τονίζει ο  αρμόδιος για τη φορολογία επίτροπος Άλγκιρντας Σεμετά. «Τα σημερινά στοιχεία δείχνουν ότι απομένουν ακόμη να γίνουν πολλά. Τα κράτη μέλη δεν μπορούν να αντέξουν απώλειες εσόδων αυτής της κλίμακας. Θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους και να λάβουν αποφασιστικά μέτρα για την ανάκτηση αυτών των δημόσιων εσόδων. Η Επιτροπή, από την πλευρά της, παραμένει προσηλωμένη στη ριζική μεταρρύθμιση του συστήματος ΦΠΑ, ώστε αυτό να καταστεί πιο ισχυρό, πιο αποτελεσματικό και λιγότερο ευάλωτο στην απάτη.»

Το έλλειμμα ΦΠΑ είναι η διαφορά ανάμεσα στα αναμενόμενα έσοδα ΦΠΑ και τα ποσά ΦΠΑ που εισπράττουν πραγματικά οι εθνικές αρχές. Παρόλο που η μη συμμόρφωση με τους κανόνες αποτελεί σίγουρα σημαντική αιτία γι' αυτή την υστέρηση εσόδων, το έλλειμμα ΦΠΑ δεν οφείλεται μόνο στην απάτη. Η μη καταβολή του ΦΠΑ οφείλεται επίσης, μεταξύ άλλων, σε πτωχεύσεις, αφερεγγυότητα, στατιστικά σφάλματα, καθυστερημένες πληρωμές και φοροαποφυγή.

Το 2012, τα χαμηλότερα ελλείμματα ΦΠΑ καταγράφηκαν στις Κάτω Χώρες (5% των αναμενόμενων εσόδων), στη Φινλανδία (5%) και στο Λουξεμβούργο (6%). Τα μεγαλύτερα ελλείμματα σημειώθηκαν στη Ρουμανία (44% των αναμενόμενων εσόδων ΦΠΑ), στη Σλοβακία (39%) και στη Λιθουανία (36%). Το διάστημα 2011-2012, σε έντεκα κράτη μέλη το έλλειμμα ΦΠΑ μειώθηκε, ενώ σε 15 αυξήθηκε. Η Ελλάδα παρουσίασε τη μεγαλύτερη βελτίωση μεταξύ του 2011 (9,1 δισ. ευρώ) και του 2012 (6,6 δισ. ευρώ), μολονότι εξακολουθεί να είναι ένα από τα κράτη μέλη με το μεγαλύτερο έλλειμμα ΦΠΑ (33%).

Ιστορικό

Η μελέτη για το έλλειμμα ΦΠΑ χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο των προσπαθειών της για τη μεταρρύθμιση του συστήματος ΦΠΑ στην Ευρώπη και την πάταξη της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής. Η αντιμετώπιση του ελλείμματος ΦΠΑ απαιτεί μια πολύπλευρη προσέγγιση.

Πρώτον, ιδιαίτερα σημαντική είναι η υιοθέτηση μιας αυστηρότερης στάσης απέναντι στη φοροδιαφυγή, καθώς και η αυστηρότερη επιβολή της νομοθεσίας σε εθνικό επίπεδο. Η μεταρρύθμιση του ΦΠΑ, που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2011, έχει ήδη παράσχει σημαντικά εργαλεία για την καλύτερη προστασία από την απάτη στον τομέα του ΦΠΑ (βλ. IP/11/1508). Για παράδειγμα, ο Μηχανισμός Ταχείας Αντίδρασης, ο οποίος εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2013, επιτρέπει στα κράτη μέλη να αντιδρούν πολύ πιο γρήγορα και αποτελεσματικά στις αιφνίδιες και μεγάλης κλίμακας περιπτώσεις απάτης ΦΠΑ (βλ. IP/12/868).

Δεύτερον, όσο απλούστερο είναι το σύστημα τόσο ευκολότερη είναι η συμμόρφωση των φορολογουμένων με τους κανόνες. Συνεπώς, η Επιτροπή εστίασε τις προσπάθειές της στην απλούστευση του συστήματος ΦΠΑ για τις επιχειρήσεις σε όλη την Ευρώπη.

Για παράδειγμα, το 2013 τέθηκαν σε ισχύ νέα μέτρα για τη διευκόλυνση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης και ειδικές διατάξεις για τις μικρές επιχειρήσεις (βλ. IP/12/1377), ενώ η προτεινόμενη τυποποιημένη δήλωση ΦΠΑ (βλ. IP/13/988) θα μειώσει σημαντικά τον διοικητικό φόρτο για τις διασυνοριακές επιχειρήσεις. Την 1η Ιανουαρίου 2015, θα αρχίσει να λειτουργεί υπηρεσία μιας στάσης για τις επιχειρήσεις ηλεκτρονικών υπηρεσιών και τηλεπικοινωνιών.

Έτσι, θα απλουστευθούν σημαντικά οι διαδικασίες απόδοσης ΦΠΑ γι΄αυτές τις επιχειρήσεις, οι οποίες θα μπορούν να υποβάλλουν μια ενιαία δήλωση ΦΠΑ για το σύνολο των δραστηριοτήτων τους σε όλη την ΕΕ, γεγονός που θα συμβάλει στην τήρηση των κανόνων (βλ. IP/12/17).

Τρίτον, τα κράτη μέλη πρέπει να εκσυγχρονίσουν τις διοικητικές υπηρεσίες που είναι αρμόδιες για τον ΦΠΑ προκειμένου να μειωθεί το έλλειμμα ΦΠΑ. Για παράδειγμα, πιθανά μέτρα για τη βελτίωση των διαδικασιών εξετάζονται στην έκθεση σχετικά με τις διαδικασίες είσπραξης και ελέγχου του ΦΠΑ σε όλα τα κράτη μέλη, στο πλαίσιο των ιδίων πόρων της ΕΕ, που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο 2014 (βλ. EXME 14/12.02).

Τέλος, τα κράτη μέλη οφείλουν να αναμορφώσουν τα εθνικά φορολογικά τους συστήματα, έτσι ώστε τα τελευταία να διευκολύνουν τη συμμόρφωση, να αποθαρρύνουν τη φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή, και να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα της είσπραξης φόρων. Η Επιτροπή έχει δώσει σαφείς οδηγίες σχετικά με το θέμα αυτό στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις.