Λίγες ημέρες απομένουν μέχρι να ολοκληρωθεί η ανασκαφή στο λόφο Καστά, στην Αμφίπολη.

(Αναδημοσίευση από Ελεύθερο Τύπο)
 
Λίγες ημέρες απομένουν μέχρι να ολοκληρωθεί η ανασκαφή στο λόφο Καστά, στην Αμφίπολη. Η εξέλιξή της, στους περίπου τρεις μήνες που κύλησαν από την ημέρα που η σκαπάνη έπιασε και πάλι δουλειά, έκανε τον κόσμο ολόκληρο να παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα. Τα μοναδικά ευρήματα που ήλθαν μέχρι σήμερα στο φως -οι Σφίγγες, οι Καρυάτιδες και το ψηφιδωτό- συνθέτουν τη μυθολογία του ξεχωριστού, από κάθε άποψη, μνημείου. Η μελέτη του αναμένεται να απασχολήσει για πολλά χρόνια την επιστημονική κοινότητα, σύμφωνα με τους ειδικούς.

Τώρα, η ερευνητική ομάδα της Κατερίνας Περιστέρη «μετράει» τα τελευταία μέτρα της ανασκαφής. Στα χώματα του τρίτου και τελευταίου θαλάμου, στο «τεχνητό όρυγμα» που αποκαλύφθηκε μόλις την περασμένη Πέμπτη, οι αρχαιολόγοι αναζητούν κάποια στοιχεία που θα ρίξουν ίσως φως στην ταυτότητα του επιφανούς νεκρού. Χωρίς να αποκλείονται νέες εκπλήξεις, οι οποίες αποτελούν και το «σήμα κατατεθέν» του συγκεκριμένου μνημείου.

Κι ενώ η ανασκαφή ολοκληρώνεται, γεννιούνται προσδοκίες για νέα σημαντικά ευρήματα στην υπόλοιπη έκταση του τύμβου όπου εικάζεται ότι κρύβονται και άλλοι τάφοι. Η καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Γεωργία Κοκκορού-Αλευρά, ήταν σαφής: «Ο τύμβος πιθανόν κάλυπτε και άλλους τάφους. Το περιμένουμε γιατί είναι τεράστιος».
 
Την ίδια στιγμή, πολλά είναι τα ερωτήματα που εξακολουθούν να απασχολούν την αρχαιολογική κοινότητα αλλά και την κοινή γνώμη για το μυστήριο που εξακολουθεί να σκεπάζει το λόφο Καστά. Ας δούμε ορισμένα από αυτά:
 
 
1. Τι δείχνει ότι ο τάφος είναι συλημένος;
 
Η πρώτη ένδειξη είναι η απουσία δόμων από τον πρώτο σφραγιστικό τοίχο, μπροστά από το μνημείο. Αυτό σημαίνει ότι κάποιοι είχαν εισχωρήσει στο εσωτερικό του από την αρχαιότητα. Ισχυρή ένδειξη τυμβωρυχίας αποτελούν και οι οπές στους υπόλοιπους τοίχους του μνημείου. Κάποιος ή κάποιοι έσπασαν τα φτερά των Σφιγγών και αφαίρεσαν από το σώμα των γλυπτών τα κεφάλια τους. Η μία Καρυάτιδα βρέθηκε με σπασμένο το πρόσωπο, ενώ λείπουν τα χέρια των γλυπτών, τα οποία δεν έχουν εντοπιστεί ακόμη. Στον τρίτο θάλαμο οι πωρόλιθοι βρέθηκαν διαταραγμένοι, στοιχείο που δείχνει ότι ενδεχομένως κάποιοι αναζήτησαν θησαυρούς κάτω από το πάτωμα.
 
 
2. Γιατί το κεφάλι και τα φτερά των Σφιγγών βρέθηκαν στον τρίτο θάλαμο;
 
Η θεωρία ότι τα «πέταξαν» εκεί οι τυμβωρύχοι μετά την καταστροφή τους είναι δυσερμήνευτη. Η καθηγήτρια Αρχαιολογίας στο ΑΠΘ Χρυσούλα Παλιαδέλλη κατέθεσε μια δεύτερη εκδοχή. Στον τρίτο θάλαμο είχε δημιουργηθεί ένα είδος αποθέτη, όπου τα κατεστραμμένα αντικείμενα σκεπάστηκαν προκειμένου να εξαγνιστούν. Πότε συνέβη αυτό; Σε μεταγενέστερη φάση, όταν δημιουργήθηκαν οι σφραγιστικοί τοίχοι. Την πιθανότητα αυτή εξετάζει τώρα η ανασκαφική ομάδα του Λόφου Καστά.
 
 
3. Τι σημαίνει ότι «οι σφραγιστικοί τοίχοι έγιναν σε υστερότερο χρόνο»;
 
Κατά μια εκδοχή σημαίνει ότι μέχρι την εποχή που δημιουργήθηκαν οι τοίχοι, το μνημείο ίσως να ήταν επισκέψιμο. Με τους τοίχους, που ύψωσαν αργότερα οι ντόπιοι, ήθελαν να το προστατέψουν από καταστροφές. «Δεν δημιουργείς έναν τέτοιο μεγαλειώδη περίβολο, ούτε διακοσμείς το μνημείο με τόσο σπουδαία έργα, όπως οι Σφίγγες και οι Καρυάτιδες, για να τα σκεπάσεις μετά όλα αυτά με χώματα», λέει αρχαιολόγος με μεγάλη ανασκαφική εμπειρία. «Αν το μνημείο ήταν σκεπασμένο με χώμα», προσθέτει, «τότε γιατί δημιουργήθηκαν τα σκαλοπάτια που οδηγούν στην είσοδό του;».
 
 
4. Γιατί το ψηφιδωτό βρέθηκε κατεστραμμένο;
 
Για τους ίδιους λόγους που βρέθηκαν οι Σφίγγες χωρίς φτερά και κεφάλια και οι Καρυάτιδες χωρίς χέρια και χωρίς πρόσωπο η μία από αυτές. Κάποιοι έσκαψαν για να δουν αν υπάρχει κάτι πολύτιμο από κάτω. Και γιατί οι τυμβωρύχοι έσκαψαν μια σχεδόν ολοστρόγγυλη τρύπα; Στο ερώτημα δεν υπάρχει απάντηση.
Υπάρχει και μια δεύτερη εκδοχή για την καταστροφή του ψηφιδωτού. Μας λέει τα εξής: Σε μεταγενέστερη χρήση του μνημείου είχε τοποθετηθεί επάνω στο ψηφιδωτό μια τράπεζα προσφορών ή ένας βωμός. Οταν κάποια στιγμή το αντικείμενο αυτό απομακρύνθηκε, αποκολλήθηκε και το κομμάτι του ψηφιδωτού πάνω στο οποίο «πατούσε». Αποψη που δικαιολογεί το στρογγυλό αποτύπωμα της καταστροφής.
 
Τμήματα του κατεστραμμένου ψηφιδωτού βρέθηκαν στις επιχώσεις του τρίτου θαλάμου. Αν δεχτούμε την ύπαρξη αποθέτη, τότε «ο χώρος πρέπει να σηματοδοτούσε κάτι ιδιαίτερα ιερό για να μαζέψουν ακόμα και τις ψηφίδες», σημειώνει γνωστός αρχαιολόγος.
 
 
5. Τι σηματοδοτεί για την αρχαιολογική έρευνα η πιθανή αποκάλυψη οστών;
 
Πρώτον, ότι βρισκόμαστε πράγματι σε νεκρικό θάλαμο. Δεύτερον, από την εξέταση του DNA των οστών μπορεί να προκύψει το φύλο του νεκρού, η ηλικία που πέθανε, αν ο θάνατός του επήλθε από φυσικά αίτια ή από αρρώστια. Η ανάλυση του οστεολογικού υλικού μπορεί να δείξει επίσης αν υπήρξε τραυματισμός. Μπορεί ακόμα να συμβάλει στη χρονολόγηση του μνημείου. Στους μακεδονικούς τάφους συναντάμε νεκρικές κλίνες. Θεωρείται παράλογο σε ένα τόσο μεγάλο και πολυτελές μνημείο να μη βρεθεί νεκρική κλίνη.
 
 
6. Κι αν δεν βρεθούν οστά;
 
Η εκδοχή να έχουν αφαιρεθεί ακούγεται παράλογη. Στην περίπτωση που δεν βρεθούν, τότε ενδεχομένως ενισχύεται η άποψη εκείνων που υποστηρίζουν την εκδοχή του κενοταφίου, του Ηρώου και του Ιερού. Στην εκδοχή αυτή υπάρχει ένα «αλλά».
 
 
7. Κρύβονται και άλλες ταφές στο Λόφο Καστά;
 
Ναι, θα μπορούσαν να βρεθούν και άλλες ταφές γιατί ο τύμβος είναι τεράστιος. Οι υποστηρικτές της άποψης επικαλούνται το παράδειγμα της Βεργίνας, «όπου στον ίδιο τύμβο βρέθηκαν και άλλοι τάφοι». Την ίδια άποψη εξέφρασε πρόσφατα και η καθηγήτρια Γεωργία Κοκκορού-Αλευρά: «Ναι, το περιμένουμε γιατί είναι τεράστιος ο τύμβος. Στη Βεργίνα είχαμε τέσσερις τάφους και ένα Ηρώο».
 
 
8. Για ποιον δημιουργήθηκε ο μεγαλοπρεπής τάφος;
 
Πολύ μελάνι χύθηκε τους τελευταίους μήνες προκειμένου να απαντηθεί το ερώτημα που απασχολεί ειδικούς και μη, Ελληνες και ξένους επιστήμονες. Στα ονόματα που ακούστηκαν ως οι πιθανοί «ένοικοι» του τάφου περιλαμβάνεται σχεδόν όλη η γκάμα των προσώπων που πρωταγωνίστησαν στη μακεδονική σκηνή μετά το θάνατο του Αλέξανδρου. Αν δεν υπάρξει επιγραφή -κάτι που δεν συνηθίζεται στους μακεδονικούς τάφους-, το ερώτημα δύσκολα θα απαντηθεί.
 
«Το ποιος είναι θαμμένος δεν μπορούμε να το πούμε πριν ολοκληρωθεί η ανασκαφή και πολύ πιθανόν πριν να ολοκληρωθεί και η μελέτη του μνημείου, η οποία μπορεί να κρατήσει κάποια χρόνια», σημείωσε η γενική γραμματέας Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη.
 
 
9. Αν δεν βρεθεί νεκρός, μειώνεται η αξία του μνημείου;
 
Σε καμία περίπτωση. Η μεγάλη αξία του είναι αδιαμφισβήτητη. Ολος ο κόσμος υποκλίνεται στη μοναδικότητά του. Πρόκειται για μνημείο ξεχωριστό από όλες τις απόψεις. Στον ελλαδικό χώρο δεν υπάρχει παράλληλό του. Ο τύμβος στο Λόφο Καστά, με το μνημειώδη περίβολό του, είναι ο μεγαλύτερος που έχει αποκαλυφθεί μέχρι σήμερα στο δυτικό κόσμο, το δε μνημείο συγκροτεί από μόνο του ένα μοναδικό μουσείο.
 
 
10. Πότε ολοκληρώνεται η ανασκαφή;
 
Σε δέκα περίπου μέρες, εφόσον δεν υπάρξουν νέες εκπλήξεις. Μέχρι χθες η ανασκαφική ομάδα της Κατερίνας Περιστέρη αφαιρούσε χώματα από τον τρίτο θάλαμο του μνημείου. Με την ελπίδα πως σε αυτές, τις τελευταίες επιχώσεις, θα αποκαλυφθούν κάποια από τα κρυμμένα μυστικά.

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.