Σαν τους μαθητές και οι καλλιτέχνες: ύστερα από το καλοκαίρι, το κοινό περιμένει να τους συναντήσει με φρέσκιες ιδέες και ορατή πρόοδο. Ποια είναι η αλήθεια; Άδραξαν την ευκαιρία να οραματιστούν καινούργιους δρόμους μέσα στη γόνιμη «ακινησία» του θέρους ή προτίμησαν να ζήσουν τη στιγμή;

Σαν τους μαθητές και οι καλλιτέχνες: ύστερα από το καλοκαίρι, το κοινό περιμένει να τους συναντήσει με φρέσκιες ιδέες και ορατή πρόοδο. Ποια είναι η αλήθεια; Άδραξαν την ευκαιρία να οραματιστούν καινούργιους δρόμους μέσα στη γόνιμη «ακινησία» του θέρους ή προτίμησαν να ζήσουν τη στιγμή;

Ανάμεσα σε δύο διαδοχικές αναπνοές του ανθρώπου, παρεμβάλλεται πάντα μία παύση. Ένα τέτοιο κενό αποτελεί και το καλοκαίρι, μία αιώρηση ανάμεσα σε δύο καταστάσεις. Ευεργετικό, αφού το μυαλό και το σώμα αδειάζουν για να ξαναγεμίσουν. Να υποδεχτούν εκ νέου ερεθίσματα και προκλήσεις κατά την επιστροφή στις ευθύνες τον Σεπτέμβριο. Για πολλούς αυτός είναι ο μήνας που συνιστά πράγματι μία καινούργια ανάσα και αρχή. Άνοιγμα για νέες προοπτικές. Αφορμή για επαναπροσδιορισμούς, αναθεωρήσεις και –γιατί όχι; – μία απόλυτη αλλαγή πλεύσης. Ισχύει κάτι τέτοιο; Σε αυτή την ερώτηση, οι αντιδράσεις καλλιτεχνών παρουσίασαν απρόσμενες αποκλίσεις. Και η απάντηση ενδιαφέρει το κοινό τους, στο βαθμό που ενδιαφέρει το έργο τους. Το καλλιτεχνικό στερέωμα πιάνει ξανά καινούργια ρότα και ίδωμεν. Θα μπει λοιπόν με το δεξί η νέα σεζόν;

Λένα Κιτσοπούλου: «Με το δεξί χέρι ανοιχτό σε χορταστική μούντζα…»

«Μόνο για τα παιδιά του σχολείου, ο Σεπτέμβρης σηματοδοτεί την αρχή μίας περιόδου (της σχολικής). Για μένα προσωπικά, κάθε μέρα είναι αρχή και τέλος, κάθε στιγμή, δεν θέλω να μετριέται η ζωή μου ούτε με σεζόν, ούτε με περιόδους, ούτε με διακοπές, ούτε με Σαββατοκύριακα, ούτε με θεατρικά έργα, ούτε με άδειες. Θέλω να ξυπνάω κάθε μέρα και να ζω άσκοπα, να μην ξέρω ούτε τι μέρα είναι, ούτε ποιος χρόνος είναι. Αυτό είναι για μένα ιδανική ζωή. Οπότε ο φετινός Σεπτέμβρης γιατί θα πρέπει να διαφέρει από οποιονδήποτε άλλον; Μήπως λόγω της περιβόητης κρίσης; Η ώρα αναστοχασμού και αναπροσαρμογής είναι η κάθε ώρα της ζωής μας. Μόνοι μας θα έπρεπε να προκαλούμε «κρίσεις» στους εαυτούς μας και όχι να περιμένουμε τις κρίσεις αυτές που παίζουν τα κανάλια, για να φιλοσοφήσουμε και να νιώσουμε έξυπνοι ή θύματα ή μαλάκες. Η συγκεκριμένη, πάντως, κρίση στην οποία έχει βουλιάξει αυτή τη στιγμή η χώρα μας, δεν είναι ούτε κάτι το απαισιόδοξο ούτε κάτι το άδικο. Είναι κάτι το φυσικό. Ας μην μας πιάνει λοιπόν ξαφνικά το σύνδρομο του παραπονούμενου• ας διαβάσουμε λίγη ιστορία για να δούμε ότι πάντα μέσα στον χρόνο τα πολιτικά συστήματα καταρρέουν, η εξουσία είναι τέρας και πάντα, αν κάνει κανείς το λάθος και αισθάνεται «λαός», ότι δηλαδή έχει δικαιώματα και του χρωστάνε μία ποιότητα ζωής και ότι δήθεν αποφασίζει εκείνος για το ποιος τον κυβερνά, τότε είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα απογοητευτεί• ότι αυτός θα πάθει εμφράγματα, εγκεφαλικά, πανούκλες, λέπρες και θα πεθάνει από ασιτία κάποια στιγμή. Μόνο αν κανείς αισθάνεται μόνος και δεν πιστεύει σε τίποτα, μόνο τότε ίσως κερδίσει μία ποιότητα ζωής. Για όποιον πάντως θέλει τη ζωή του να την καθορίζουν οι ημερομηνίες, προτείνω να μπει στον Σεπτέμβρη με το δεξί. Με το δεξί δάχτυλο στη σκανδάλη και το όπλο στον κρόταφο• έτσι να υποδεχτούμε τον φετινό χειμώνα πάνω στον βράχο της Ακρόπολης και αν πλέον δεν έχουμε χρήματα για όπλα, τότε προτείνω πάλι με το δεξί, με το δεξί χέρι ανοιχτό σε χορταστική μούντζα να μουντζώσουμε προς πάσα κατεύθυνση».

Εύα Στεφανή: «Είναι ο μήνας ο σκληρός»

«Στην τελευταία τάξη του σχολείου, στο μάθημα των αγγλικών, ο κύριος Γουόλτον μάς ανέθεσε μια δύσκολη εργασία: Να αναλύσουμε τους εισαγωγικούς στίχους από την «Έρημη Χώρα» του Έλιοτ: «April is the cruellest month/ breeding / Lilacs out of the dead land, mixing / Memory and desire, stirring / Dull roots with spring rain». Θυμάμαι με φρίκη ότι στο διαγώνισμα πήρα F, δηλαδή κάτω από τη βάση. Αντί για Απρίλιο, αναφερόμουν ανελλιπώς στον Σεπτέμβριο. Ωστόσο, τώρα συνειδητοποιώ ότι πράγματι ο Σεπτέμβριος «είναι ο μήνας ο σκληρός». Διότι παραμένει συνυφασμένος με την επιταγή της ανανέωσης. Την ουτοπική προσδοκία ενός νέου εαυτού. Και με τον Οκτώβριο έρχεται η διάψευση».

Κωνσταντίνος Ρήγος: «Ο Σεπτέμβριος των πράξεων»

«Για μένα ο Σεπτέμβριος ορίζεται ως ο μήνας της επιστροφής. Ο μήνας κατά τον οποίο τα πράγματα αρχίζουν να μπαίνουν στη θέση τους. Ευτυχώς, το κλίμα της Ελλάδας τον καθιστά μια ιδανική συνέχεια για το καλοκαίρι. Επιστρέφω από τη στενή επαφή μου με τη φύση, τη θάλασσα, τη μουσική, τη νύχτα, την ένταση και τη χαλάρωση, την ανάγνωση, την αναπόληση του παρελθόντος και την ενατένιση του μέλλοντος. Ό,τι κι αν έχω αποφασίσει το καλοκαίρι, ο Σεπτέμβριος θα το κωδικοποιήσει και τελικά θα το μετατρέψει σε πράξη. Και έτσι οι ώρες που χαρίζω στον εαυτό μου το καλοκαίρι, παραμένουν μοναδικές: είναι αυτές που με κάνουν να διατηρώ την αισιοδοξία μου όλο τον υπόλοιπο χρόνο».

Δημήτρης Καταλειφός: «Ας μην αποδειχθεί τόσο απειλητικός…»

«Μετά τη χαλάρωση και την αναμελιά του Αυγούστου, ο Σεπτέμβριος είναι σαν να μας προστάζει “τα κεφάλια μέσα”: εκκρεμότητες, λογαριασμοί, υποχρεώσεις και δουλειά. Ο φετινός Σεπτέμβρης φαντάζει πιο δύσκολος από ποτέ αφού συμπυκνώνει όλη την αγωνία των Ελλήνων για τον επερχόμενο χειμώνα. Η οικονομική κρίση και οι συνέπειές της, σίγουρα θα τον επηρεάσουν. Και στο χώρο του θεάτρου υπάρχει ανησυχία. Θα πηγαίνει ο κόσμος στο θέατρο ή θα το θεωρήσει πολυτέλεια; Εγώ θα ξεκινήσω πρόβες στον «Επιστάτη» του Πίντερ, σε σκηνοθεσία Αντώνη Αντύπα με τον Δημοσθένη Παπαδόπουλο και τον Χάρη Φραγκούλη. Είμαι πολύ χαρούμενος που θα δουλέψω για πρώτη φορά σε έργο του Πίντερ και μάλιστα με τους συγκεκριμένους συνεργάτες. Εύχομαι να είναι ένας δημιουργικός Σεπτέμβρης για όλους μας. Ελπίζω να μην αποδειχθεί τόσο απειλητικός όσο κάποιοι προβλέπουν».

Υβόννη Μαλτέζου: «Ίσως η κρίση μάς κάνει πιο υπεύθυνους»

«Ο μήνας των καλοκαιρινών διακοπών σε προετοιμάζει και σε ξεκουράζει. Συζητήσεις στην παραλία με καλούς φίλους για βιβλία, ταινίες, θέατρο αλλά και πολιτική, για την κρίση που ήρθε, την κρίση που έρχεται (ακόμη πιο) βαριά το χειμώνα. “Ο Ήλιος μαζεύει τις ημέρες μου γελώντας” που λέει και ο ποιητής. Και τον Σεπτέμβριο μια καινούργια αρχή με το δεξί, για τη νέα χρονιά που προμηνύεται δύσκολη, με συρρικνωμένες θεατρικές παραγωγές, ελάχιστες ταινίες, που είναι συνήθως χρηματοδοτούμενες σε μεγάλο βαθμό από τους ίδιους τους σκηνοθέτες, σχεδόν καθόλου τηλεοπτικές παραγωγές μυθοπλασίας αλλά πολλά ριάλιτι. Ωστόσο, επιμένω να είμαι αισιόδοξη. Ίσως η κρίση μάς κάνει δυνατότερους, ακριβέστερους και πιο υπεύθυνους».

Άγγελος Φραντζής: «Φορέας νέων εμπειριών»

«Για εμένα οπωσδήποτε αυτός ο μήνας αποτελεί φορέα νέων εμπειριών. Ύστερα από μια μακριά περίοδο όπου η νέα ταινία μου ταξίδεψε στο εξωτερικό (παγκόσμια πρεμιέρα στο Φεστιβάλ του Ρότερνταμ και ύστερα Χονγκ Κονγκ, Πολωνία, Ουρουγουάη κ.α.), ήρθε η στιγμή της Ελλάδας για το “Μέσα στο δάσος”. Στις 30/9 θα προβληθεί στις Νύχτες Πρεμιέρας. Είναι σαφές ότι, παρότι έχει αντιμετωπίσει το κοινό της και θα συνεχίσει να ταξιδεύει στο εξωτερικό, διαφορετικά αισθάνεται κανείς απέναντι στους δικούς του ανθρώπους. Έτσι κλείνει ένας κύκλος. Υπάρχει όμως ταυτόχρονα και ένα ακόμη άνοιγμα: Το γεγονός ότι πρόκειται να παρουσιάσω μία νέα βίντεο εγκατάσταση στο “Μπετόν 7”, την 1η Οκτωβρίου, δηλαδή την ίδια περίοδο με την προβολή της ταινίας μου στην Αθήνα. Ενσωματώνει ανέκδοτο υλικό από την ταινία, σε τελείως άλλη φόρμα και λογική, βεβαίως, χωρίς αφηγηματικότητα. Με το συγκεκριμένο εικαστικό πρότζεκτ θα κλείσει και ο τελευταίος κύκλος για το «Μέσα στο δάσος». Και έχουμε πλέον τρεις διαφορετικές μορφές διανομής του: Σαν περφόρμανς, πέρυσι, στο Φεστιβάλ Αθηνών. Την ίδια την ταινία. Το εικαστικό γεγονός. Έτσι, άγγιξε τα σύνορα διάφορων τεχνών. Πράγμα το οποίο για εμένα συνιστά μεγάλο άνοιγμα, βιωματικό και καλλιτεχνικό. Αποτελεί προσωπικό επαναπροσδιορισμό».

Κατερίνα Δαφέρμου