Όποιος παρακολουθεί κάπως τα δημοσιεύματα του ελληνικού Τύπου για τη Γερμανία, ακόμα και των πιο σοβαρών μέσων ανάμεσά του, και γνωρίζει κάπως τη χώρα, εντυπωσιάζεται.

Όποιος παρακολουθεί κάπως τα δημοσιεύματα του ελληνικού Τύπου για τη Γερμανία, ακόμα και των πιο σοβαρών μέσων ανάμεσά του, και γνωρίζει κάπως τη χώρα, εντυπωσιάζεται. Είτε πρόκειται για στοιχεία μετρήσιμα είτε για πάγια γνωρίσματα της γερμανικής νοοτροπίας, οι αναφορές βρίθουν από ανακρίβειες, ανακολουθίες, προκαταλήψεις. Πολλές φορές τα αναγραφόμενα δεν διαστρεβλώνουν απλώς την αλήθεια, την αναποδογυρίζουν κυριολεκτικά. Έτσι, λ.χ.:
– Δεν αληθεύει ότι «ο ευρωπαϊκός Νότος είναι βασικός απορροφητήρας των γερμανικών προϊόντων», όπως διαβάζουμε ενίοτε. Το αντίθετο αληθεύει. Οι χώρες του βαραίνουν όλο και λιγότερο στη ζυγαριά του Βερολίνου. Τη στιγμή που μιλάμε, η Αυστρία είναι μεγαλύτερη αγορά για τα προϊόντα του από την Ιταλία, οι Τσέχοι ως εμπορικοί εταίροι έχουν αφήσει πίσω τους τούς Ισπανούς.
– Δεν αληθεύει ότι λόγω της κρίσης της ευρωζώνης «οι εξαγωγές της Γερμανίας, που αποτελούν τα πνευμόνια της, μειώνονται συνεχώς». Αντιθέτως τον Σεπτέμβριο που μας πέρασε σημείωσαν ρεκόρ όλων των εποχών, πάνω από 102 δισ. ευρώ! Το 2013 η Γερμανία είχε ρεκόρ πλεονάσματος στο εξαγωγικό της εμπόριο της τάξης των 198 δισ. ευρώ. Αυτό που μειώνεται είναι το ποσοστό των γερμανικών εξαγωγών που κατευθύνεται προς την ευρωζώνη: το 2012 ήταν 37,5%, το 2007 43,8%, το 1991 51,6%. Το φαινόμενο αυτό, που δεν σχετίζεται με την κρίση, δείχνει τον δυναμικό αναπροσανατολισμό της γερμανικής οικονομίας προς τις αγορές πέραν της Ευρώπης.
– Δεν αληθεύει ότι οι Γερμανοί με την εμμονή τους στην πολιτική της δημοσιονομικής εξυγίανσης «γίνονται μισητοί» ή «κινδυνεύουν με απομόνωση». Κριτική τούς ασκείται ασφαλώς, ιδίως από την πλευρά των ΗΠΑ και της κυβέρνησης Ομπάμα και των οπαδών μιας χαλαρότερης, κεϋνσιανής εμπνεύσεως, θεώρησης. Ωστόσο, αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι γεωπολιτικά η Γερμανία βρίσκεται σήμερα στο απόγειο της επιρροής της. Ως χώρα ήπιας ισχύος και δίχως στρατιωτικές φιλοδοξίες, αποτελεί τον πλέον περιζήτητο εταίρο για όλες τις πλευρές. Ακόμη και η ελκυστικότητά της στους απλούς πολίτες στο εξωτερικό αυξάνεται διαρκώς. Σε πρόσφατη σχετική έρευνα αναδείχτηκε η δημοφιλέστερη χώρα παγκοσμίως. Με βασικά ατού, εκτός από τις ποδοσφαιρικές της επιτυχίες, ακριβώς «τον ηγετικό της ρόλο στην Ευρώπη, τη ρωμαλέα οικονομία της και τη στιβαρή της πολιτική ηγεσία».
– Εξίσου λίγο αληθεύει ότι η στάση της κυβέρνησης Μέρκελ απέναντι στην Ελλάδα θεωρείται από τους άλλους Ευρωπαίους απαράδεκτα άτεγκτη και αυστηρή. Απεναντίας, η κοινή γνώμη σε πολλά κράτη – μέλη της Ε.Ε. θεωρεί τη γερμανική στάση ιδιαίτερα (κάποτε και υπερβολικά!) γενναιόδωρη. «Με αξιοθαύμαστη προσήλωση στην ευρωπαϊκή ενότητα», έγραφε λ.χ. πρόσφατα ο βρετανικός «Independent», «ο Γερμανός φορολογούμενος καταβάλλει και επιδοτεί τα προγράμματα διάσωσης της Ελλάδας». Και ο Μάριο Βάργκας Λιόσα στην ισπανική «El Pais»: «Η γερμανική κυβέρνηση της κυρίας Μέρκελ είναι ταγμένα φιλοευρωπαϊκή και η καλύτερη απόδειξη αυτού είναι ο γενναιόδωρος και συνεπής τρόπος με τον οποίο στηρίζει, με τους πόρους και τις πρωτοβουλίες της, την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση».
– Δεν αληθεύει ότι οι Γερμανοί επωφελούνται ή και «κερδοσκοπούν από την κρίση» ή ότι πάντως δεν υφίστανται τις συνέπειές της. Εκτός από τα περίπου 80 δισ. ευρώ που έχουν επενδύσει στο πρόγραμμα σωτηρίας της Ελλάδας και είναι αμφίβολο αν και πότε θα αποπληρωθούν, εκτός από τα αρκετά δισ. που οι Γερμανοί επενδυτές έχασαν από το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων, εκτός από την υποχώρηση των εμπορικών τους συναλλαγών με τον Νότο, έχει υπολογιστεί ότι οι Γερμανοί καταθέτες από το 2008 έως σήμερα μετρούν συνολικές απώλειες της τάξεως των 300 δισ. ευρώ. Κι αυτό εξαιτίας των μηδενικών επιτοκίων της ΕΚΤ – μέτρου που αποσκοπεί στη στήριξη ακριβώς των οικονομιών των χωρών που βρίσκονται σε κρίση. Σημειωτέον ότι πρόκειται για χρήματα του μέσου εργαζόμενου Γερμανού, όχι των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων – γεγονός που εξηγεί γιατί η βοήθεια προς τις πληττόμενες χώρες δεν ακούγεται και πολύ ευχάριστα στ’ αφτιά του.
– Τέλος, δεν αληθεύει ότι οι Γερμανοί τα έχουν ειδικά με τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Η θυμηδία με την οποία αντιμετωπίζουν οι πλούσιοι Βαυαροί λ.χ. τους καταχρεωμένους, στο επίπεδο της τοπικής κυβέρνησης, Βερολινέζους δεν διαφέρει σε πολλά από τη στάση τους απέναντι στους Έλληνες ή τους Ιταλούς. Σε τελική ανάλυση, τόσο η Αθήνα όσο και η γερμανική πρωτεύουσα στις μεταβιβάσεις του Μονάχου στηρίζονται, μεταξύ άλλων, για να καλύψουν τα χρόνια ελλείμματά τους.
Στο σημείο αυτό βρίσκεται ίσως και η μεγαλύτερη παρεξήγηση. Καθώς ο ελληνικός Τύπος αποδίδει την επικριτική στάση των Γερμανών απέναντι στον Νότο σε προσωπική πολιτική επιλογή της Μέρκελ ή του Σόιμπλε, παραγνωρίζει ότι έχουμε εδώ να κάνουμε με ένα πάγιο γνώρισμα της γερμανικής νοοτροπίας διαχρονικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη γερμανική γλώσσα οι έννοιες χρέος και ενοχή, οφειλή και υπαιτιότητα, αποδίδονται με την ίδια λέξη: Schuld. Στο ποινικό δίκαιο Schuld είναι το καταλογιστό του δράστη. Σε θρησκευτικά συμφραζόμενα, Schuld είναι η αμαρτία.
Με βάση αυτόν τον πλήρως εσωτερικευμένο και μακραίωνο γλωσσικό και κοινωνικό αυτοματισμό, στα μάτια του μέσου Γερμανού ο χρεώστης, ο οφειλέτης είναι εξ ορισμού «ένοχος» και «αμαρτωλός», συγγνωστέος μόνο στο μέτρο που εκτίει την «ποινή» του, ήτοι «μετανοεί» και εξυπηρετεί το χρέος του. Ο δε χρεοκόπος είναι κάτι παραπάνω από αναξιόπιστος συναλλασσόμενος: είναι ηθικά απορριπτέος και κοινωνικά κολάσιμος.
Η συλλογική αυτή νοοτροπία και στάση των Γερμανών είναι δίχως άλλο ηθικολογική. Και ως τέτοια υπόκειται ασφαλώς σε κριτική. Όποιος διαπραγματεύεται όμως μαζί τους δεν επιτρέπεται ούτε να την παραβλέπει ούτε να την υποτιμά. Όταν δε εξ ιδίας πείρας γνωρίζει πόσο ζόρικη υπόθεση είναι οι αντιδημοφιλείς αποφάσεις, μπορεί ίσως να καταλάβει και τις δυσκολίες της άλλης πλευράς.
* Ο Κώστας Κουτσουρέλης είναι συγγραφέας

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.