Ας μην πέφτουμε άλλο από τα σύννεφα. Ας δούμε την πραγματικότητα κατάματα: σε αυτήν τη χώρα δεν υπήρξε και δεν υπάρχει πουθενά, σε κανέναν τομέα, ένα σοβαρό σχέδιο για την αντιμετώπιση οιουδήποτε προβλήματος. Όλα έχουν αφεθεί στην τύχη τους. Σωστότερα, όλα έχουν αφεθεί στο παρασκηνιακό μοίρασμα των πραγματικά μεγάλων χρηματοδοτικών «πακέτων» μεταξύ των ολιγαρχικών ελίτ και, εν συνεχεία, στην επικοινωνιακή διαχείριση (ή συγκάλυψη) της τραγικής πραγματικότητας. Κι όλο αυτό συνεπικουρείται από μία ανούσια πολιτική αντιπαράθεση, όπου, όταν γίνεται το κακό, η μεν κυβέρνηση καταφεύγει στις «διαχρονικές παθογένειες» και «στο πρωτοφανές των φαινομένων», η δε αντιπολίτευση την καταγγέλλει με φραστική σφοδρότητα, αλλά με «άσφαιρα πυρά» καθώς η ίδια δεν έχει ελέγξει και δεν έχει αναδείξει έγκαιρα (πριν συμβεί το κακό) την κυβερνητική ανεπάρκεια ή συνειδητή αδιαφορία.

Πάμε κι όπου βγει…

Πάμε στην αντιπλημμυρική θωράκιση. Τι όφειλε να έχει υπάρξει; Ένα Γενικό Σχέδιο Αντιπλημμυρικής Θωράκισης ενόψει της Κλιματικής κρίσης.

Μα, λένε, έχουν γίνει οι Χάρτες Κινδύνου Πλημμύρας από το 2018 και καλύπτουν όλη την Ελλάδα. Όντως, έχουν γίνει, αλλά αυτό λέει ελάχιστα. Γιατί, δεν χρειαζόμαστε τόσο την πληροφορία για το που υπάρχει κίνδυνος να πλημμυρίσουμε (αυτό εμπειρικά το ξέρουμε, οι ίδιοι δε οι «Χάρτες» στηρίζονται στα προηγούμενα πλημμυρικά φαινόμενα). Χρειαζόμαστε, κατ’ αρχήν, το Γενικό Σχέδιο των Έργων Αντιπλημμυρικής Θωράκισης (master plan) και βεβαίως τα ίδια τα έργα. Μα εδώ, ούτε το Γενικό Σχέδιο δεν υπάρχει! Ναι, δεν υπάρχει σε καμία Περιφέρεια της χώρας, παρά μόνο βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης στην Αττική. Τίποτα άλλο. Και βέβαια, μετά το Γενικό Σχέδιο, πρέπει να γίνει μία τεράστια δουλειά: Μελέτες, Εγκρίσεις Περιβαλλοντικών επιπτώσεων (που συνήθως κρατάνε διπλάσιο χρόνο από τις Μελέτες) και μετά η κατασκευή των έργων. Από τη μια ο μεγάλος όγκος της δουλειάς, από την άλλη η γραφειοκρατία οδηγούν σε ένα χάος. Έτσι, τα έργα που έχουν γίνει σε πανελλαδική κλίμακα είναι πολύ λίγα, κυρίως δε είναι σποραδικά, όχι προϊόν ιεράρχησης -πολλές φορές κατά τύχη επιλέγονται. Με άλλα λόγια υπάρχει πλήρης αναλογία με το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη: πάμε κι όπου βγει…

Υπάρχει λύση;

Φυσικά! Είναι εφικτός ο στόχος μέσα σε 5-6 χρόνια να έχει γίνει ένα μεγάλο βήμα, αν όχι η ολοκλήρωση της Αντιπλημμυρικής Θωράκισης. Τρία πράγματα είναι κρίσιμα για να γίνει αυτό.

Πρώτον, η έγκριση των Περιβαλλοντικών Μελετών να γίνεται εντός το πολύ 6 μηνών, αλλιώς να θεωρούνται αυτοδικαίως εγκεκριμένες.

Δεύτερον, να τεθεί ως γενική αρχή, η κατά το δυνατόν συγκράτηση των νερών στους ορεινούς όγκους με μικρά φράγματα, όπως ακριβώς το έλεγε ο (και γεωλόγος) Μανώλης Γλέζος, «να μην θαλασσώνουν τα νερά» (να μην φτάνουν τα νερά στη θάλασσα), πράγμα που θα βοηθήσει και στον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα και στην αναγέννηση των βουνών μας.

Τρίτον, να υπάρξει υγιής ανταγωνισμός στις διαδικασίες ανάθεσης, όχι απ’ ευθείας αναθέσεις, αλλά πολλοί ταυτόχρονοι διαγωνισμοί για να μοιράζεται το αντικείμενο (χωρίς υπερβολικές εκπτώσεις) σε όλο το τεχνικό δυναμικό της χώρας και έτσι να γίνονται οι μελέτες και τα έργα γρήγορα και σοβαρά.

Και η χρηματοδότηση, θα πει κάποιος -έχουμε τα λεφτά για κάτι τόσο μεγαλεπήβολο; Το συνολικό αντικείμενο της Αντιπλημμυρικής Θωράκισης, κατ’ εκτίμηση, είναι τάξεως 15 δισεκατομμυρίων ευρώ. Όμως, το πλέον κρίσιμο τμήμα της είναι περίπου το μισό. Ε, αυτό το ποσό που απαιτείται για το κρίσιμο τμήμα της Αντιπλημμυρικής Θωράκισης είναι μικρότερο από την οικονομική καταστροφή από την κακοκαιρία «Daniel» -και μόνον αυτή να λάβουμε υπόψη. Συνεπώς η χρηματοδότηση μπορεί να βρεθεί. Το ίδιο το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μπορούσε άνετα να χρησιμοποιηθεί -αλλά κάτι τέτοιο δεν έγινε.

Ο σκόπελος

Και τίθεται, τώρα, το κρίσιμο ερώτημα. Μα αν όντως έτσι έχουν τα πράγματα, και αφού όλοι ανεξαρτήτως ιδεολογικής τοποθέτησης θα μπορούσαν να συμφωνήσουν σε μία τέτοια προσέγγιση, τότε γιατί αυτή δεν υλοποιείται; Κατ’ αρχήν, σε μία τέτοια προσέγγιση αντιτίθενται οι ολιγαρχικές ελίτ με τη μεγάλη δύναμη που διαθέτουν. Θέλουν το σύνολο των πόρων υπό τον έλεγχό τους, εχθρεύονται τα πάσης φύσεως Σχέδια και το μοίρασμα των πόρων με υγιή ανταγωνισμό και βολεύονται μια χαρά με το χάος και την καταστροφή, αφού αυτοί οι ίδιοι είναι που αναλαμβάνουν την αποκατάσταση. Ο πρωθυπουργός ήδη το εξήγγειλε αυτό: «θα καλέσουμε όλες τις μεγάλες κατασκευαστικές εταιρίες να αναλάβουν το έργο της αποκατάστασης». Το ίδιο άλλωστε έγινε και με τον ΙΑΝΟ. Απ’ ευθείας ανάθεση έργου 143 εκατ. € με έκπτωση μόλις 6%, αντί του εύλογου 30%. Κάντε τις πράξεις να δείτε την υπερτιμολόγηση και βγάλτε συμπέρασμα. Και μάλιστα, ο τότε Υπουργός έκανε ειδική νομοθετική ρύθμιση (αρ.63, Ν.4753/2020) για να παρακάμψει την αρμόδια Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων, προκειμένου να δώσει την απ’ ευθείας ανάθεση.

Από την άλλη μεριά, πρέπει να μιλήσουμε για την ανεπάρκεια της Αντιπολίτευσης αλλά και των κοινωνικών φορέων, του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας συμπεριλαμβανομένου. Ειδικά η νυν Αξιωματική Αντιπολίτευση, όταν ήταν Κυβέρνηση, ελάχιστα έπραξε σχετικά -και γι’ αυτό δεν «έφταιγαν τα Μνημόνια», καθώς τα απαιτούμενα χρήματα για να γίνουν έστω οι μελέτες είναι πολύ λίγα.

Οι τρεις κομβικές λέξεις: Σχέδιο, Κοινωνία, Ανασυγκρότηση

Γενικότερα, αυτά που αναφέρουμε παραπάνω για την Αντιπλημμυρική Θωράκιση ισχύουν αναλογικά σε κάθε τομέα Δημόσιας Πολιτικής (αγροτική οικονομία, μεταποίηση, παιδεία, υγεία, καινοτομία, ενέργεια, μεταφορές, επικοινωνίες κλπ). Συμπερασματικά, χρειαζόμαστε μια κουλτούρα Σχεδιασμού, Απλοποίησης των διαδικασιών αλλά ουσιαστικοποίησης του Κοινωνικού Ελέγχου, με απόλυτη Διαφάνεια.

Χρειαζόμαστε ένα μεγάλο, σύγχρονο και ουσιώδες Σχέδιο Ανασυγκρότησης του τόπου! Στη διαμόρφωση του οποίου πρωταγωνιστής να γίνει η ίδια η κοινωνία!

* Ο Χρίστος Καραμάνος είναι Περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής και εκ νέου υποψήφιος στον Κεντρικό Τομέα Αθηνών, με την «Αττική Ανεξάρτητη Αυτοδιοίκηση – Γιάννης Σγουρός».

Διαβάστε επίσης:

Η λογοτεχνία των κατακλυσμών

Το «μικρό» λιμάνι του Πειραιά

Θύμα ο λαός απέναντι σε ένα κράτος επιλεκτικά ανίκανο