Αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση από τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου βρίσκεται η Ευρώπη εξαιτίας της εμπόλεμης ζώνης στην οποία έχει μετατραπεί η Μέση Ανατολή.

Αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση από τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου βρίσκεται η Ευρώπη εξαιτίας της εμπόλεμης ζώνης στην οποία έχει μετατραπεί η Μέση Ανατολή.

Τουλάχιστον δύο εκατομμύρια Σύριοι πρόσφυγες, οι οποίοι φιλοξενούνται προσωρινά στους καταυλισμούς της Τουρκίας και του Λιβάνου, καθώς και αδιευκρίνιστος αριθμός Αφγανών και Ιρακινών σιιτών μουσουλμάνων εκτοπισμένων από τους σουνίτες Ταλιμπάν και Ιρακινούς τζιχαντιστές, αποτελούν ένα γιγαντιαίο δυνάμει μεταναστευτικό κύμα, που ενδέχεται να αναζητήσει διέξοδο προς την Ευρώπη.

Η Ιταλία και η Ελλάδα, κύριες χώρες υποδοχής των μεταναστευτικών ροών, κρούουν τον «κώδωνα του κινδύνου» στους Ευρωπαίους εταίρους τους ζητώντας την άμεση εφαρμογή μέτρων για τη διαχείριση της εντεινόμενης μετανάστευσης, προκειμένου να αποφευχθούν τραγωδίες ανάλογες της Λαμπεντούζα (Οκτώβριος 2013), του Φαρμακονησίου (Ιανουάριος 2014) ή της Σάμου (Μάιος 2014).

Η ισχυρή Βόρεια Ευρώπη όμως επιμένει να «κωφεύει» στηριζόμενη στην έωλη συνθήκη «Δουβλίνο ΙΙ», που ορίζει την επαναπροώθηση των προσφύγων δίχως άδεια παραμονής στις χώρες πρώτης υποδοχής. Δηλαδή την Ιταλία, την Ελλάδα και κατά δεύτερο λόγο την Ισπανία.

Προσχήματα

Σύμμαχοι των Βορείων αναδεικνύονται τα φασιστικά και αντιευρωπαϊκά κόμματα που αναδείχθηκαν από το αποτέλεσμα των πρόσφατων ευρωεκλογών και τα οποία ζητούν το κλείσιμο των συνόρων στους πρόσφυγες και την εκδίωξη των νόμιμων και μη μεταναστών από την Ευρώπη χρησιμοποιώντας το άτοπο, αλλά πειστικό στην κοινή γνώμη, πρόσχημα της αύξησης των ποσοστών ανεργίας και της εγκληματικότητας.

Το δυστύχημα είναι πως το ρατσιστικό παραλήρημα των εκπροσώπων του Εθνικού Μετώπου της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία και του Κόμματος της Ανεξαρτησίας του Νάιτζελ Φάρατζ στη Μεγάλη Βρετανία «ασπάζονται» οι κυβερνήσεις των συγκεκριμένων κρατών.

Τον Δεκέμβριο του 2013 η δήλωση του Άγγλου πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος ζήτησε να περιοριστεί το δικαίωμα της ελεύθερης μετακίνησης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της εφαρμογής αυστηρότερης μεταναστευτικής πολιτικής με απώτερο σκοπό τον περιορισμό των προσφύγων που καταλήγουν αιτούντες άσυλο στη χώρα του, προκάλεσε σοκ στους Ευρωπαίους εταίρους.

Λίγους μήνες αργότερα, ο Γάλλος Πρόεδρος της Δημοκρατίας Φρανσουά Ολάντ διατύπωσε ως πρώτο μέτρο ανάσχεσης της ακροδεξιάς απειλής του Εθνικού Μετώπου την εκδίωξη των μεταναστών από τρεις προσφυγικούς καταυλισμούς στο Παρίσι.

Αποτελεί πλέον κοινή παραδοχή πως τα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης έχουν μετατοπιστεί στα νότια της ηπείρου (Ιταλία, Ελλάδα, Ισπανία), με τα υπόλοιπα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να έχουν συνθέσει μια άτυπη συμμαχία με σκοπό την ανάσχεση των μεταναστευτικών ροών.

Την ίδια ώρα, τα παράλια της Μεσογείου έχουν μετατραπεί σε νεκροταφεία για τους εκατοντάδες μετανάστες που πνίγονται στην προσπάθειά τους να περάσουν από τα παράλια της Βορείου Αφρικής και της Μικράς Ασίας στη… «Γη της Επαγγελίας» στοιβαγμένοι κατά εκατοντάδες στα σαπιοκάραβα των δουλεμπόρων.

Οι συλλήψεις παράνομων μεταναστών στη Μεσόγειο το 2013 αυξήθηκαν κατά 48% (107.000 από 72.500 το 2012). Το 25% εξ αυτών είναι Σύριοι, οι οποίοι μέσω Τουρκίας κατευθύνονται προς την Ελλάδα και τη Βουλγαρία.

Τετραπλάσιες συλλήψεις

Η ολοκλήρωση της κατασκευής του φράκτη μήκους 12 χιλιομέτρων στον Έβρο τον Νοέμβριο του 2012 υποχρέωσε τα κυκλώματα των δουλεμπόρων να στρέψουν τον κύριο όγκο των προσφύγων που περνούν από την Τουρκία στην Ελλάδα στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Εκεί, σύμφωνα με πρόχειρες εκτιμήσεις, ο αριθμός των μεταναστών και των συλλήψεων από το λιμενικό τετραπλασιάστηκε εντός του 2013.

Βασικοί υποδοχείς του μεταναστευτικού «κύματος» είναι η Σάμος, η Χίος και η Λέσβος, όπου το 2013 οι συλλήψεις προσφύγων αυξήθηκαν κατά 214,1% (10.508 το 2013 έναντι 3.345 το 2012).

Όσο για το 2014, οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες, με πηγές του Λιμενικού να εκφράζουν φόβους ότι οι συλλήψεις αναμένεται να αγγίξουν τις 15.000.

Όσον αφορά τις εθνικότητες των προσφύγων που καταλήγουν στην Ελλάδα αναζητώντας άσυλο, το 50% είναι Σύριοι και το 33% Αφγανοί.

Καταπέλτης

Πριν από λίγες ημέρες ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Ρέντζι, σε μια συνέντευξη – «καταπέλτη» στη γαλλική εφημερίδα «Le Monde» σχετικά με την προκλητική αδιαφορία των Ευρωπαίων εταίρων στο μεταναστευτικό, είχε πει χαρακτηριστικά: «Όταν η Ευρώπη μου εξηγεί λεπτομερώς πώς να ψαρεύω τον ξιφία, αλλά δεν μου λέει τίποτα για να σώσω έναν μετανάστη που πνίγεται, κάτι δεν πάει καλά».

Η εφαρμογή του επιχειρησιακού προγράμματος Mare Nostrum, με την από κοινού συμμετοχή του ιταλικού Πολεμικού Ναυτικού και της Ακτοφυλακής για τον έγκαιρο εντοπισμό και διάσωση των μεταναστών οι οποίοι επιχειρούν να περάσουν εν πλω από τη Βόρεια Αφρική στα παράλια της Νοτίου Ιταλίας, είχε συνέπεια την αποφυγή ναυαγίων όπως αυτό στη Λαμπεντούζα.

Το οξύμωρο είναι πως η πρωτοβουλία των Ιταλών να περάσουν τη συγκεκριμένη τεχνοτροπία αντιμετώπισης των προσφύγων και στα άλλα άμεσα ενδιαφερόμενα κράτη δεν έτυχε ανάλογης ανταπόκρισης. Στην Ελλάδα, που πλήττεται καίρια από την ανεξέλεγκτη είσοδο προσφύγων από τα τουρκικά παράλια στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, δεν υπήρξε ανταπόκριση στο αίτημα των Ιταλών για συνεργασία.

Παρ’ όλα αυτά το κόστος των επιχειρήσεων της ελληνικής Ακτοφυλακής στο Ανατολικό Αιγαίο (35.000 ώρες περιπολίας) το 2013 ανήλθε στα 63,5 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων η συνεισφορά της Frontex (και κατ’ επέκταση της Ε.Ε.) ήταν μόλις 2,6 εκατ. ευρώ! Ελάχιστη ήταν και η συνεισφορά των χωρών της Βορείου Ευρώπης (σκανδιναβικές χώρες), που διαθέτουν ανεπτυγμένο δίκτυο ακτοφυλακής, στις περιπολίες στην Ανατολική Μεσόγειο. Δείγμα προφανώς του πνεύματος… αλληλεγγύης και συνεργασίας που διέπει τα κράτη – μέλη της Ε.Ε.