Η ξαφνική, και κατά πολλούς αναπάντεχη, πρόταση που κατέθεσε πριν λίγες μέρες ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν για την άρση των πατεντών για τα εμβόλια έχει προκαλέσει τεκτονικούς κραδασμούς στο παγκόσμιο πολιτικό σύστημα.

«Η κυβέρνηση πιστεύει ακράδαντα στην προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά προκειμένου να τερματιστεί η πανδημία στηρίζει την άρση αυτής της περιφρούρησης για τα εμβόλια της Covid-19», δήλωσε, μεταξύ άλλων, η εκπρόσωπος των ΗΠΑ για θέματα εμπορίου, Κάθριν Τάι λίγο, ενισχύοντας τις δηλώσεις Μπάιντεν.

Μετά την αρχική αμηχανία, ένας-ένας οι ηγέτες των μεγάλων χωρών και διεθνών οργανισμών άρχισαν να παίρνουν δημόσια θέση, με αρκετούς ηγέτες να αντιδρούν και άλλους να τάσσονται στο πλευρό του.

Χαρακτηριστική είναι η άρνηση της Γερμανίδας Καγκελαρίου, Άνγκελα Μέρκελ.

Η Άνγκελα Μέρκελ, διά εκπροσώπου της καγκελαρίας, υποστήριξε ότι το σχέδιο της άρσης των πνευματικών δικαιωμάτων θα δημιουργήσει σοβαρές επιπλοκές στην παραγωγή των εμβολίων και ως εκ τούτου δεν προκρίνεται από τη γερμανική πλευρά.

Στο ίδιο μήκος κύματος με τη Γερμανία και η Ελβετία, η οποία εκτιμά πως η απόφαση της Ουάσινγκτον ότι στηρίζει την άρση των πατεντών για τα εμβόλια κατά της Covid-19 ήταν μια «σημαντική ανακοίνωση» η οποία όμως αφήνει αναπάντητα πολλά ερωτήματα. Η Ελβετία παραμένει πεπεισμένη ότι η άρση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στο πλαίσιο της πανδημίας δεν θα μπορούσε να εγγυηθεί τη δίκαιη, προσιτή και γρήγορη πρόσβαση σε εμβόλια, φάρμακα και διαγνωστικά προϊόντα για την Covid-19.

Από την άλλη, Κρεμλίνο και Παρίσι «είδαν» θετικά την πρόταση Μπάιντεν, με τους Πούτιν και Μακρόν να τάσσονται υπέρ της άρσης των πατεντών για τα εμβόλια.

Η Ρωσία θα υποστηρίξει την πρόταση για άρση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας για τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού, τόνισε σε δηλώσεις του ο Ρώσος πρόεδρος. «Αυτή τη στιγμή ακούμε ότι υπάρχουν ιδέες στην Ευρώπη που, κατά τη γνώμη μου, αξίζουν την προσοχή. (Η ιδέα είναι) να παραιτηθούμε από όλα τα δικαιώματα προστασίας των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για τα εμβόλια κατά της COVID-19. Αυτό όχι μόνο δεν έρχεται σε αντίθεση, αλλά, απ΄ όσο και καταλαβαίνω, συμμορφώνεται με ορισμένους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, ο οποίος προβλέπει την άρση αυτής της προστασίας διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας σε εξαιρετικές περιστάσεις». είπε.

Σύμφωνα με το Associated Press, ο Γάλλος πρόεδρος δήλωσε ότι υποστηρίζει «απολύτως» την πρόταση του Τζο Μπάιντεν. Πρόσθεσε όμως πως ακόμα και αν οι πατέντες αρθούν, οι φαρμακευτικές εταιρείες σε μέρη όπως η Αφρική δεν είναι προς το

Τέλος, στάση αναμονή κράτησε η ΕΕ με την πρόεδρο της Κομισιόν να δηλώνει ωστόσο ότι η Ένωση θα συζητήσει κάθε πρόταση που θα αντιμετώπιζε την πανδημία με αποτελεσματικό τρόπο.

«Η ΕΕ είναι έτοιμη να συζητήσει οποιαδήποτε πρόταση που θα αντιμετώπιζε την κρίση με αποτελεσματικό και ρεαλιστικό τρόπο. Και γι’ αυτό είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε πώς η πρόταση των ΗΠΑ μπορεί να επιτύχει αυτόν τον στόχο», δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σε ομιλία της στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας.

Κάλεσε δε «αμέσως» όλες τις χώρες παραγωγής εμβολίων «να επιτρέψουν τις εξαγωγές».

Το θέμα θα απασχολήσει τη Σύνοδο Κορυφής των 27 στο Πόρτο.

Αντιδρούν οι διεθνείς φαρμακοβιομηχανίες

Τις αντιρρήσεις της σχετικά με την πρόταση Μπάιντεν εξέφρασαν και γνωστές φαρμακοβιομηχανίες, οι οποίες είδαν τις τιμές των μετοχών τους να μειώνονται.

Ειδικότερα, ο Stephen J. Ubl, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Pharmaceutical Research and Manufacturers της Αμερικής, χαρακτήρισε την ανακοίνωση «ένα πρωτοφανές βήμα που θα υπονομεύσει την παγκόσμια ανταπόκρισή μας στην πανδημία και θα δημιουργήσει προβλήματα ασφάλειας».

«Αυτή η απόφαση θα δημιουργήσει σύγχυση μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών εταίρων, θα αποδυναμώσει περαιτέρω τις ήδη τεταμένες αλυσίδες εφοδιασμού και θα προωθήσει τον πολλαπλασιασμό των πλαστών εμβολίων», είπε σε δήλωση, προσθέτοντας ότι η κίνηση θα είχε ως αποτέλεσμα «την παράδοση αμερικανικών καινοτομιών σε χώρες που αναζητούν να υπονομεύουν την ηγεσία μας στη βιοϊατρική ανακάλυψη».

Παράλληλα, οι φαρμακοβιομηχανίες υποστήριξαν ότι η  απελευθέρωση της πατέντας των εμβολίων θα υπονόμευε την ανάληψη κινδύνων και την καινοτομία.

Επίσης ισχυρίζονται ότι η άρση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας δεν θα επιταχύνει την παραγωγή εμβολίων, επισημαίνοντας άλλα εμπόδια όπως η πρόσβαση σε πρώτες ύλες και θέματα διανομής. Η Pfizer είπε ότι το εμβόλιο της εταιρείας απαιτεί 280 συστατικά από 86 προμηθευτές σε 19 χώρες, καθώς και εξαιρετικά εξειδικευμένο εξοπλισμό και προσωπικό.