Σκοπεύω ν’ ανοίξω τη συζήτηση για τον εθνικό χαρακτήρα των Γερμανών και προειδοποιώ εξαρχής ότι το πράγμα είναι παρακινδυνευμένο γιατί παρόμοιες κουβέντες στρώνουν τον δρόμο σε απλοϊκές γενικεύσεις.

Σκοπεύω ν’ ανοίξω τη συζήτηση για τον εθνικό χαρακτήρα των Γερμανών και προειδοποιώ εξαρχής ότι το πράγμα είναι παρακινδυνευμένο γιατί παρόμοιες κουβέντες στρώνουν τον δρόμο σε απλοϊκές γενικεύσεις: οι Μεξικάνοι είναι τεμπέληδες, οι Άραβες μισογύνηδες, οι Ταϊλανδοί ύπουλοι… Κατόπιν έρχονται οι αοριστολογίες του συρμού – κι έτσι πολλοί μιλούν για την περίφημη «ρωσική ψυχή», αλλά ελάχιστοι είναι σε θέση να μας εξηγήσουν τι περίπου εννοούν.   Παρά ταύτα, η αναγωγή των ατομικών χαρακτηριστικών σε εθνικά γνωρίσματα είναι ακαταμάχητη. Αγκαλιάζει ανθρώπους που συγκατοικούν σ’ έναν τόπο και συνήθως μιλούν την ίδια γλώσσα ή έχουν κοινή θρησκεία και οδηγεί σε συλλογικές εκτιμήσεις ή διαχωριστικούς αφορισμούς. Μ’ αυτήν τη διάθεση, των διαχωρισμών, ο Μαξ Βέμπερ μιλά για έθνη εμπόρων και έθνη ηρώων, όπως παλιότερα οι ιεραπόστολοι μιλούσαν για έθνη έκλυτα και ειδωλολατρικά και για έθνη χριστιανικά και πολιτισμένα. Το στυλ των διαχωρισμών, βλέπετε, έχει να κάνει με τα ήθη των εποχών.  Περισσότερο προβληματικοί, εντούτοις, είναι οι στοχευμένοι αφορισμοί που μ’ ένα τρικ, συνήθως πειστικό, εστιάζουν σε μια δημοφιλή παρανόηση. Ο Νίτσε, για παράδειγμα, με το τσεκουράτο του ύφος, δηλώνει πως δεν πρέπει να περιμένει κανείς πολλά από τους Γάλλους, επειδή είναι έθνος χοροδιδασκάλων… Ο Ζενέ, πάλι, τους θεωρεί δειλούς και χαίρεται για την κλοτσιά που έδωσε το ’40 ο Γερμανός στον χοντροκώλη Γάλλο χωροφύλακα. Με την ίδια λογική, οι Ινδοί είναι απλώς ένα έθνος που προσκυνά αγελάδες και οι Ούγγροι ερωτόληπτοι που αυτοκτονούν από μελαγχολία…  Τα ανέκδοτα που κυκλοφορούσαν παλιότερα συνέδραμαν σε αυτήν τη συλλογιστική από την αντίθετη κατεύθυνση, εξαιρώντας δηλαδή κάποιο γνώρισμα αδιανόητο για τους πολίτες ενός έθνους: Αλβανός τουρίστας ή Τούρκος φιλόσοφος…  Από τότε, πολύ νερό κύλησε κάτω από τη γέφυρα και το κύμα που ονομάστηκε παγκοσμιοποίηση θέλησε να μετατρέψει έθνη, λαούς ολόκληρους και φυλές ξεχωριστές σε ομογενοποιημένο γιαούρτι. Καθώς εντούτοις οι καιροί έχουν γυρίσματα, βρισκόμαστε, είκοσι χρόνια τώρα, μπροστά σε νέα έξαρση των εθνικισμών, άρα και του διαλόγου για τα ξορκισμένα εθνικά χαρακτηριστικά.  Επειδή μάλιστα η Γερμανία, θέλοντας και μη, παραμένει η καρδιά της ηπειρωτικής Ευρώπης και επειδή, όπως έχει ειπωθεί, όταν πονά αυτή η καρδιά πονά ολόκληρη η Ευρώπη, είναι φυσικό η συζήτηση να περιστραφεί γύρω απ’ αυτήν… (συνεχίζεται)

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.