«Εμείς θέλουμε να βάλουμε τα θεμέλια ώστε να μπορέσουμε κάποια στιγμή να χτίσουμε, δεν είμαστε έτοιμοι να χτίσουμε χωρίς να βάλουμε τα θεμέλια». Η χαρακτηριστική αναφορά του Αλέξη Τσίπρα στο πλαίσιο των κοινών δηλώσεων με τον Ταγίπ Ερντογάν μετά το τετ α τετ στην Άγκυρα, μοιάζει να είναι συμμετρική με τη δήλωση Ερντογάν πως οι δύο πλευρές πριν ξεκινήσουν τον διάλογο πρέπει να εντοπίσουν έναν οδικό χάρτη που σημαίνει περαιτέρω ότι «πρωτίστως θα πρέπει να δημιουργήσουμε σχέση εμπιστοσύνης».

Οι δύο αυτές δηλώσεις είναι ουσιαστικά ισότιμες και έδωσαν γλαφυρά ένα κλίμα απόστασης μεταξύ των δύο πλευρών, πολύ μακριά από το να υπάρχουν θέμα προς άμεση επίλυση ή διευθέτηση στην παρούσα φάση. Εξ ου και στο πλαίσιο των δηλώσεων τουλάχιστον δε φάνηκε να προκύπτει κάτι νέο που να συνιστά εξέλιξη στην ατζέντα των ελληνοτουρκικών .

Οι δηλώσεις των δύο ηγετών ξετυλίχτηκαν περίπου ως παράλληλοι μονόλογοι με την κάθε πλευρά να θέτει την ατζέντα της και βασικό σημείο επαφής το θέμα των 8 τούρκων στρατιωτικών που βρίσκονται στην Ελλάδα. Ο Τούρκος πρόεδρος έθεσε εκ νέου και μετ’ επιτάσεως το αίτημα της έκδοσής τους με τον έλληνα πρωθυπουργό να απαντά κατ’ ουσίαν πως το θέμα για την ελληνική πλευρά έχει λήξει μετά την απόφαση της ελληνικής Δικαιοσύνης, οπότε το θέμα είναι η συνεργασία στα θέματα τρομοκρατίας και ασφάλειας από εδώ και πέρα.

Εν ολίγοις αν και οι δύο πλευρές ανέδειξαν τη σημασία των ανοιχτών διαύλων, με τον Αλέξη Τσίπρα από ελληνικής πλευράς να υπογραμμίζει τις καλές προθέσεις της Αθήνας εφόσον τηρείται η δέσμευση της Τουρκίας στο διεθνές δίκαιο, δεν έδειξαν να αγγίζουν ουσιαστικά θέματα.

Ερντογάν: σύνδεση Χάλκης με μουφτήδες

Από την πλευρά του ο «οικοδεσπότης» Τούρκος πρόεδρος

• Εξέθεσε τα παράπονά του έναντι της ΕΕ για το προσφυγικό λέγοντας ότι ενώ η Τουρκία τήρησε τις δεσμεύσεις της (στη διαχείριση των ροών και τη φιλοξενία των προσφύγων) η Ευρώπη δεν έπραξε το ίδιο
• Έθεσε το θέμα των 8 πραξικοπηματιών τους οποίους θεωρεί ταυτόχρονα τρομοκράτες, μέλη της γκιουλενικής οργάνωσης FETO και σημείωσε ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να δέχεται τρομοκράτες ούτε από το PKK ούτε από το FETO, ενώ επανάλαβε τα περί ανάγκης οδικού χάρτη ειδικά για τα θέματα της ασφάλειας.
• Μίλησε για «θρησκευτικές μειονότητες» εκφράζοντας την ελπίδα ότι θα βρεθούν κοινές λύσεις και κυρίως συνέδεσε το ζήτημα του ανοίγματος της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης το οποίο αποτελεί διαχρονικό ελληνικό αίτημα, με τη διευθέτηση του θέματος των μουφτήδων που θέτει η τουρκική πλευρά. Χαρακτηριστικά δε, επικαλέστηκε ως βήμα καλής θέλησης της χορήγηση τουρκικής ιθαγένειας σε μέλη της Ιεράς Συνόδου ώστε να είναι σε θέση σήμερα να επιτελεί κανονικά τη λειτουργία της στο Πατριαρχείο.
• Σε ό,τι αφορά το κυπριακό μίλησε την «σημαντική παράμετρο» της «ισοτιμίας των Τούρκων στην Κύπρο» (σύμφωνα με την μετάφραση).

Τσίπρας για Αιγαίο, Κυπριακό και «8»

Ο Έλληνας πρωθυπουργός πέραν των όσων προαναφέρθηκαν, κινήθηκε στους παρακάτω βασικούς άξονες:

Συνεργασία και Θετική ατζέντα: Επικέντρωσε σε μια ρητορική συνεργασίας και προώθησης λύσεων και ανέδειξε τα σημεία που η ελληνική πλευρά θεωρεί θετική ατζέντα την οικονομική και ενεργειακή συνεργασία, ενώ επικαλέστηκε την ευρωτουρκική συνεργασία στο θέμα του μεταναστευτικού- προσφυγικού, καθώς και την προώθηση των συνομιλιών για το Κυπριακό στην προηγούμενη φάση που όπως σημείωσε έφτασαν κοντά σε λύση ανοίγοντας δύσκολα θέματα όπως αυτό της ασφάλειας.

Ενέργεια: Ειδικά σε ό,τι αφορά την ενέργεια που αποτελεί σημείο τριβής στη νοτιοανατολική μεσόγειο, υπογράμμισε πώς θα πρέπει να αποτελεί «γέφυρα συνεργασίας και όχι εμπόδιο στην περιοχή».

Αιγαίο: Αναφέρθηκε σε συμφωνία των δύο πλευρών να προχωρήσουν το επόμενο διάστημα σε αποκλιμάκωση της έντασης στο Αιγαίο και σε Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης προκειμένου στη συνέχεια να επαναληφθούν οι διερευνητικές συζητήσεις επί της διαφοράς για την υφαλοκρηπίδα. Έθεσε ως προϋπόθεση τον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και την άρση των απειλών πολέμου (casus belli).

Κυπριακό: τόνισε την ανάγκη να υπάρξει δίκαιη και βιώσιμη λύση στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ, προς όφελος του συνόλου του κυπριακού λαού, ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους, που θα καθιστά την επανενωμένη, ομοσπονδιακή Κύπρο μια κανονική χώρα της περιοχής και της ΕΕ.

Υπόθεση των 8 τούρκων στρατιωτικών: Αναφέρθηκε στο πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016 ως σημείο καμπής στις σχέσεις συνεργασίας που είχαν δημιουργηθεί ως εκείνη της στιγμή καθώς έβαλε ένα αγκάθι στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, το θέμα των «8», υπενθύμισε δε και το θέμα των δύο ελλήνων στρατιωτικών στην Αδριανούπολη. Από τη μία ο Αλέξης Τσίπρας υπενθύμισε τη στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης και τη θέση που από την πρώτη στιγμή πήρε κατά του πραξικοπήματος. Από την άλλη επισήμανε ότι υπήρξαν «προσκόμματα» στη θετική πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων: ρητορική αντιπαραθετική, ενώ στο Αιγαίο ο αριθμός των παραβιάσεων του εθνικού εναέριου χώρου της Ελλάδας έφτασε σε πάρα πολύ υψηλά επίπεδα με πολύ επικίνδυνα περιστατικά στη θάλασσα και στον αέρα. Σε κάθε περίπτωση τόνισε ότι οι πραξικοπηματίες δεν είναι καλοδεχούμενοι στην Ελλάδα αλλά έκλεισε το θέμα της έκδοσης παραπέμποντας στην ελληνική δικαιοσύνη οι αποφάσεις τις οποίας όπως είπε πρέπει να γίνουν σεβαστές. Από εκεί και πέρα διαβεβαίωσε πως η Αθήνα δεν πρόκειται να ευνοήσει «πραξικοπηματίες ή πράξεις που αντίκεινται στην σταθερότητα και στη δημοκρατική εύρυθμη λειτουργία της γειτονικής χώρας».