του Δημήτρη Περπατάρη, Δικηγόρου-Εργατολόγου

Βλαπτική μεταβολή είναι οποιαδήποτε μεταβολή των όρων εργασίας που προκαλεί οικονομική ή ηθική ζημία στον εργαζόμενο και γίνεται χωρίς τη συναίνεσή του.

του Δημήτρη Περπατάρη, Δικηγόρου-Εργατολόγου

Βλαπτική μεταβολή είναι οποιαδήποτε μεταβολή των όρων εργασίας που προκαλεί οικονομική ή ηθική ζημία στον εργαζόμενο και γίνεται χωρίς τη συναίνεσή του. Παραδείγματα βλαπτικών μεταβολών είναι: η μείωση των ωρών εργασίας με αντίστοιχη μείωση του μισθού, η μεταβολή της ειδικότητας, η περικοπή ασφάλισης στο ΙΚΑ, η ανάρμοστη και υβριστική συμπεριφορά του εργοδότη κ.ά. Η χωρίς τη συναίνεση του εργαζόμενου βλαπτική αλλαγή των όρων της σύμβασης εργασίας μπορεί να θεωρηθεί ως καταγγελία αυτής.

Σε περίπτωση βλαπτικής μεταβολής, ο εργαζόμενος μπορεί να τη θεωρήσει ως άκυρη καταγγελία της σύμβασης εργασίας και να διεκδικήσει ακύρωση της απόλυσης και καταβολή των μισθών υπερημερίας ή να διεκδικήσει την αποζημίωσή του. Μπορεί να συνεχίσει να τηρεί τους αρχικούς όρους εργασίας και παράλληλα να διεκδικήσει δικαστικώς αποζημίωση για ηθική βλάβη και μπορεί ακόμα να προσφύγει δικαστικώς για ανατροπή της βλαπτικής απόφασης.

Διαθεσιμότητα εργαζομένων

Μια επιχείρηση, σε περίπτωση αποδεδειγμένου* περιορισμού της οικονομικής της δραστηριότητας, μπορεί να θέσει σε διαθεσιμότητα τους εργαζομένους της. Για να τεθεί ένας εργαζόμενος σε διαθεσιμότητα, πρέπει να ενημερωθεί εγγράφως και ατομικά από τον εργοδότη. Η διαθεσιμότητα μπορεί να έχει μέγιστη διάρκεια 3 μήνες τον χρόνο, είτε τμηματικά είτε συνεχόμενα. Κατά τη διάρκεια της διαθεσιμότητας, ο μισθωτός παίρνει το μισό του μέσου όρου των τακτικών αποδοχών των δύο τελευταίων μηνών, υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης. Κατά τη διάρκεια της διαθεσιμότητας η εργασιακή σχέση παραμένει σε ισχύ, η ασφάλιση συνεχίζεται κανονικά και ο χρόνος αυτός υπολογίζεται κανονικά στον χρόνο προϋπηρεσίας.

* Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι δεν συντρέχουν λόγοι περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητας της επιχείρησης, τότε μπορεί να ελεγχθεί δικαστικώς η καταχρηστικότητα της διαθεσιμότητας και να ακυρωθεί. Η ακύρωση αυτή καθιστά τον εργοδότη υπερήμερο και υποχρεούται πλέον να καταβάλει στον μισθωτό πλήρεις αποδοχές, δηλαδή όσες θα έπαιρνε αν εργαζόταν, και όχι τις αποδοχές διαθεσιμότητας.

Δικαίωμα επίσχεσης εργασίας

Το δικαίωμα της επίσχεσης εργασίας μπορεί να ασκηθεί από τον μισθωτό, όταν ο εργοδότης καθυστερεί την καταβολή των οφειλομένων αποδοχών του ή δεν εκπληρώνει τις νόμιμες ή συμβατικές του υποχρεώσεις στα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας ή με τη συμπεριφορά του ο εργοδότης προσβάλλει την προσωπικότητα του εργαζομένου. Ασκώντας το δικαίωμα της επίσχεσης εργασίας ο μισθωτός δικαιούται να δηλώσει στον εργοδότη ότι διακόπτει την απασχόλησή του μέχρι να του καταβληθούν οι καθυστερούμενες αποδοχές ή να συμμορφωθεί ο εργοδότης με τις νόμιμες υποχρεώσεις του, και να απέχει από τα καθήκοντα της εργασίας του. Παράλληλα ο εργαζόμενος δικαιούται τις αποδοχές του κατά το χρονικό διάστημα αποχής του και μέχρι την αποπληρωμή των οφειλομένων από τον εργοδότη.

Για την εφαρμογή του δικαιώματος της επίσχεσης εργασίας πρέπει να συντρέχουν οι παρακάτω απαραίτητες προϋποθέσεις:

α) Να υπάρχει ενεργός εργασιακή σχέση. β) Να υπάρχει αξίωση απαιτητή ή ληξιπρόθεσμη. γ) Να γίνεται ρητώς και σαφώς (γραπτώς ή προφορικώς, εγκαίρως) ότι αρνείται να παρέχει τις υπηρεσίες του μέχρι να εκπληρώσει ο εργοδότης την υποχρέωση που τον βαρύνει. Η δήλωση του μισθωτού ότι ασκεί το δικαίωμα της επίσχεσης είναι βασικότατη και πρέπει να είναι σαφής, γραπτή ή προφορική, και να γίνεται έγκαιρα. δ) Να ασκείται εντός των ορίων της καλής πίστης, των χρηστών και συναλλακτικών ηθών και του κοινωνικοοικονομικού σκοπού του δικαιώματος. ε) Η αξίωση να είναι συναφής προς την οφειλή και να στρέφεται κατά του προσώπου του εργοδότη.