Στη νέα Βουλή, δε, ο ανταγωνισμός αυτός είναι ορατός, αφού, μπορεί το ΠΑΣΟΚ να έχει στελέχη με πλεόνασμα εμπειρίας, αλλά το καταδιώκει το κυβερνητικό παρελθόν, ενώ το Ποτάμι έχει ξαμολήσει την Αντιγόνη Λυμπεράκη και τον Χάρη Θεοχάρη, που έχουν οικονομικές γνώσεις και επικοινωνιακή δυνατότητα, προκειμένου να υπηρετήσει το συνεχές αντιπολιτευτικό σφυροκόπημα. 

 

Στο μεταξύ, το Ποτάμι, που επιχειρεί συστηματικά τον τελευταίο καιρό να εμβαθύνει πολιτικά τον λόγο και τις προτάσεις του και να «προσαρμόσει» την πολιτική του στην πολιτική πραγματικότητα, επιχειρεί να έχει καθημερινή και συνεχή παρουσία και σχόλιο για όλα τα θέματα της επικαιρότητας, διεκδικώντας τον ρόλο της δημιουργικής αντιπολίτευσης. 

 

Την Κυριακή ανακοινώθηκε η συγκρότηση των τομέων παραγωγής και παρακολούθησης, εκ του οποίου διαφαίνεται ότι η επιχειρηματικότητα, η παιδεία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και ο πολιτισμός είναι από τα θέματα στα οποία επενδύει πολιτικά το Ποτάμι και επιχειρεί όχι μόνο να εμπλουτίσει τις θέσεις του, αλλά και να βγει πιο μπροστά από τους φυσικούς ανταγωνιστές του, το ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ.

 

Ο υπόγειος ανταγωνισμός εξελίσσεται όμως και σε ηγετικό επίπεδο, αφού φαίνεται ο Βενιζέλος να ακολουθεί κατά πόδας τον Σταύρο Θεοδωράκη στο «Βήμα» και το αντίστροφο. 

 

Η κυβέρνηση προς το παρόν μοιάζει να ασχολείται περισσότερο με το Ποτάμι παρά με τις επιθέσεις του ΠΑΣΟΚ, αν και είναι προφανές πως, επιλέγοντας ουσιαστικά ως αντίπαλο τη Νέα Δημοκρατία, εμμένει στο ότι ο σημερινός διπολισμός είναι μεταξύ Αριστεράς – Δεξιάς καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί πως ουσιαστικά έχει αλώσει τον ενδιάμεσο πολιτικό χώρο – σε επίπεδο ψήφων τουλάχιστον. 

 

 

Τα δύο κεντροαριστερά κόμματα δεν τρέφουν επ’ αυτού ψευδαισθήσεις, τουλάχιστον το ΠΑΣΟΚ, το οποίο με οδυνηρό τρόπο διαπίστωσε στις εκλογές τις τρομερές απώλειες δυνάμεων εξ αριστερών του. Όμως και το Ποτάμι βλέπει ότι οι κοινωνικές δυνάμεις προσβλέπουν με προσδοκία στην κυβέρνηση. Έτσι και οι δύο επιχειρούν να στήσουν ιδεολογικά και πολιτικά αναχώματα ευελπιστώντας σε μια ραγδαία φθορά της κυβερνητικής αίγλης, η οποία κατά την εκτίμησή τους μπορεί να προκληθεί από τρεις παράγοντες: 

 

◆ Αδυναμία να υλοποιήσει έστω και το μίνιμουμ των προεκλογικών της εξαγγελιών λόγω της αφόρητης πίεσης των δανειστών (η κατάσταση του δημόσιου τομέα, το Ασφαλιστικό, οι ιδιωτικοποιήσεις είναι μερικά παραδείγματα, όπως και η ανάγκη να υπάρχουν πλεονάσματα).

◆ Εσωκομματικό και ενδοκυβερνητικό αλαλούμ με διαφορετικές προσεγγίσεις στην καθημερινή άσκηση της εξουσίας τόσο λόγω διαφορετικών προσεγγίσεων στον ΣΥΡΙΖΑ όσο και λόγω της διαφορετικής προσέγγισης σε πολλά θέματα με τους ΑΝΕΛΛ. Ενδεικτικά αναφέρουν ότι η εσωτερική ασφάλεια και οι μετανάστες είναι σοβαρά κοινωνικά θέματα που μπορεί να προκαλέσουν ζητήματα, αλλά και το θέμα σχέσεων κράτους – Εκκλησίας, όπως και η προσέγγιση Παρασκευόπουλου – Χριστοδουλοπούλου σε μια σειρά καυτών κοινωνικών θεμάτων. 

◆ Κυβερνητική απειρία και ηθικές αστοχίες των στελεχών της κυβέρνησης. (Η αξιοποίηση της ιστορίας με τον Γιώργο Κατρούγκαλο και ο τρόπος που άσκησαν κριτική ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι καταδεικνύουν τον τρόπο σκέψης της κεντροαριστερής αντιπολίτευσης). 

 

Ιδιαίτερα το ΠΑΣΟΚ, που έχει χτυπηθεί αποφασιστικά από τον ΣΥΡΙΖΑ σε ζητήματα ηθικής, σε κλειστές συσκέψεις έχει αποφασίσει να μην αφήσει κανένα τέτοιου είδους θέμα χωρίς επίθεση. Άλλωστε η αναγγελία σύστασης Εξεταστικής Επιτροπής για τα μνημόνια και όσα λένε δημοσίως τα κυβερνητικά στελέχη για το περίφημο PSI, τη χρεοκοπία του 2012 δηλαδή, προκαλούν ισχυρό εκνευρισμό στην ηγεσία του κόμματος. 

 

 

Η ρητορική που αναπτύσσεται – και αναμένεται να κορυφωθεί τις επόμενες εβδομάδες – είναι ότι η ομάδα γύρω από τον Αλέξη Τσίπρα και ο Πάνος Καμμένος έχουν υπόγειες και μυστικές συνεννοήσεις με τον Κώστα Καραμανλή με στόχο από τη μια να διατηρηθεί σε μια κατάσταση αποσταθεροποίησης η Ν.Δ. και από την άλλη να εξωραϊστεί η πολιτική διαδρομή του πρώην πρωθυπουργού και να βγει από το κάδρο των ευθυνών για τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό του 2009. 

 

Ο γραμματέας της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης, μιλώντας στην προσυνεδριακή διαδικασία, συμπύκνωσε ίσως τη ρητορική του ΠΑΣΟΚ σ’ αυτό το θέμα: 

 

«Η συμμαχία της κυβέρνησης “Πρώτη φορά αριστερά” με την κυβέρνηση της “χρεοκοπίας” του κύριου Καραμανλή έχει έναν βαθύτερο συσχετισμό που απενοχοποιεί τους δεύτερους από τις τραγικές ευθύνες της διακυβέρνησής τους, αλλά και τον ΣΥΡΙΖΑ για την άρνηση σε κάθε συναίνεση και κάθε μεταρρύθμιση τις τελευταίες δεκαετίες. Κι αυτός ο συσχετισμός δεν είναι άλλος από την αφήγηση ότι το μνημόνιο έφερε τη χρεοκοπία και όχι αυτό που συνέβη στην πραγματικότητα, ότι η χρεοκοπία έφερε το μνημόνιο».

 

Ο γραμματέας του ΠΑΣΟΚ, που επιχειρεί να δομήσει ένα πιο αριστερό προφίλ και θέλει να πρωταγωνιστήσει στην επόμενη μέρα, εκτίμησε ότι η κυβέρνηση μεθοδεύει τη συγχώνευση στην πολιτική και το πρόγραμμά της αντιφατικών πολιτικών ρευμάτων, τόσο από το πολιτικό Κέντρο όσο και από τα πολιτικά άκρα.

 

«Επιχειρεί συγκυριακά να γεφυρώσει χάσματα προκειμένου να έχει τους αριθμητικούς και πολιτικούς συσχετισμούς για να επιβιώσει κυβερνητικά. Μέχρι τώρα ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛΛ αντλούσαν δύναμη από την προβολή του οργανικά ενωμένου λαού απέναντι στο μνημόνιο. Τώρα όμως που υπέγραψαν την παράτασή του, η αδυναμία τους να εφαρμόσουν τα όσα συμφωνούν θα τους οδηγήσει σε μία μόνο επιλογή: να μεταβιβάζουν τα όσα δεινά συμβαίνουν στη χώρα σε εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς».

 

Συνειδητοποιεί κι αυτός ότι το ΠΑΣΟΚ έχει καταστεί θύμα αυτής της στρατηγικής και θα συνεχίσει να καταρρέει αν δεν είναι ενωμένο.

 

Επ’ αυτού ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ έκανε λόγο για διεκδίκηση ηγεμονίας εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ, «μια απόπειρα διείσδυσης στον χώρο της Δεξιάς με προφανή ανταλλάγματα: την απώλεια μνήμης σε σχέση με την περίοδο της κυβέρνησης Καραμανλή 2004 – 2009. Ξαφνικά όλα τα προβλήματα αρχίζουν μετά. Το μνημόνιο έφερε την κρίση και όχι η κρίση που προηγήθηκε το μνημόνιο».

 

 

Πάντως, την πιο συμπυκνωμένη ανάλυση των προσδοκιών των στελεχών του ΠΑΣΟΚ διατύπωσε ο γραμματέας της Κ.Ο. Λεωνίδας Γρηγοράκος: « Ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να λεηλάτησε τον πολιτικό και κομματικό μας χώρο, δεν μπορεί όμως να λεηλατήσει τις προτάσεις μας, τις ιδέες μας για ένα πολυδύναμο προοδευτικό σχήμα που η παρουσία του θα εδράζεται από τα όρια της Αριστεράς του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι τα όρια των φιλελεύθερων φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων. 

 

Πιστεύω ότι η σημερινή πολιτική σκηνή είναι μεταβατική. Τα υπάρχοντα σχήματα, παλαιά και νέα, δεν μπορούν να καλύψουν το μεγάλο κενό που άφησε πίσω του το ΠΑΣΟΚ. Το κενό πολιτικής εκπροσώπησης που υπάρχει είναι περισσότερο από εμφανές.

 

Η άνοδος του Τσίπρα στην εξουσία, αντικειμενικά, δεν μπορεί να καλύψει αυτό το κενό. Δεν υποτιμώ την αποδοχή και την εμβέλεια που έχει ήδη εξασφαλίσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Όμως έχω τη βεβαιότητα ότι η κυβερνητική του θητεία θα θέσει σε σκληρή δοκιμασία την ανθεκτικότητά του, την αποτελεσματικότητά του, την αξιοπιστία του, τη φερεγγυότητά του».

 

Οι μεσοαστοί και το… κομμένο νήμα

Επιχειρώντας να πιάσει ξανά το νήμα της επαφής με τους μεσοαστούς που προσβλέπουν με προσδοκία στον ΣΥΡΙΖΑ, ο Βενιζέλος προσπαθεί να αποδομήσει την κυβερνητική συνεργασία χτυπώντας «μια πολύ περίεργη γεωπολιτική αντίληψη, που φέρεται να ενώνει τη ριζοσπαστική Αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ με την εθνικολαϊκιστική Ακροδεξιά των ΑΝΕΛΛ».

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ έκανε λόγο για την προβολή ενός αντιευρωπαϊκού, αντιγερμανικού πνεύματος κι ενός άκριτου φιλοαμερικανισμού, παρ’ ότι, όπως ο ίδιος είπε, η Αμερική από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο ουδέποτε έστρεψε την πλάτη της στην Ευρώπη. 

Ο Βενιζέλος, με στόχο το ακροατήριο των προοδευτικών κεντροαριστερών, τονίζει όλο και συχνότερα ότι «υπάρχει ιδεολογική και, το χειρότερο, αισθητική κυριαρχία του κ. Καμμένου και των Ανεξαρτήτων Ελλήνων επί του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό που κυριαρχεί είναι ο ανιστόρητος εθνικισμός και οι άγαρμπες προπαγανδιστικές κινήσεις που γίνονται εν ου παικτοίς, ιδίως στον ευαίσθητο χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων και των εθνικών θεμάτων».

Θεωρώντας δε ότι πολύ σύντομα ο Βαρουφάκης θα καταστεί ο αδύναμος κρίκος της κυβέρνησης λόγω… «επικοινωνιακής ακράτειας», το ΠΑΣΟΚ επικεντρώνει την κριτική του σ’ αυτόν προσπαθώντας δι’ αυτού να «κάψει» πολλά νέα πρόσωπα της κυβέρνησης. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μάλιστα σημείωσε ότι «ο Βαρουφάκης συνιστά ένα καθημερινό φεστιβάλ ναρκισσισμού, που δημιουργεί ένα πρόβλημα αισθητικής, αλλά και ηθικής πολιτικής, γιατί συνελήφθη ψευδόμενος διεθνώς και έχει καταστεί δακτυλοδεικτούμενος διεθνώς».

 

Τα εσωτερικά του ΠΑΣΟΚ

Πέρα όμως από την αντιμετώπιση της πολιτικής επικυριαρχίας της κυβέρνησης, το ΠΑΣΟΚ έχει να αντιμετωπίσει και τα εσωτερικά του ζητήματα. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος επιδόθηκε το Σάββατο σε μια πολύ σοβαρή πολιτική αυτοκριτική, που αφορά τη διαχρονική παρουσία του κόμματος, τονίζοντας ότι ο ΠΑΣΟΚ έχει υποστεί τα τελευταία πέντε χρόνια δεινή πολιτική, ιστορική και ηθική ήττα. 

«Ηττήθηκαν νοοτροπίες, πρακτικές, πελατειακές αντιλήψεις, απλουστεύσεις, ευκολίες και η ηθική αντίληψη πολλών στελεχών μας που μας εξέθεσαν ανεπανόρθωτα. Διαψεύσαμε μια βασική παραδοχή του Ανδρέα Παπανδρέου: τη διαφορά ανάμεσα στην ανάπτυξη και τη μεγέθυνση της οικονομίας. Δεν θεμελιώσαμε την ανάπτυξη σε βάσεις υγιείς και απλές, που είναι η δουλειά».

Κατά την άποψη του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, μερίδιο στην ήττα έχει και ο Γ. Παπανδρέου, αφού, όπως επανέλαβε, η απόφασή του «να δημιουργήσει ένα προσωπικό ιδιωτικό κόμμα, οδήγησε σε εσωστρέφεια, σε απώλεια δυνατοτήτων, στην απώλεια της τρίτης θέσης».

Η προσυνεδριακή διαδικασία δεν είναι ανέφελη, αφού η Φώφη Γεννηματά εμμένει στη διαφωνία της να μην εκλέξει όργανα το συνέδριο, να είναι συνέδριο αρχών και θέσεων και μετά την εκλογή του νέου προέδρου να υπάρξει ένα συνέδριο με καταστατικές αλλαγές και συγκρότηση νέων οργάνων. Άκρως επιθετική στην παρέμβασή της τόνισε ότι ποτέ το ΠΑΣΟΚ δεν οδηγήθηκε σε οργανωτικές διαδικασίες με διαδικαστικές διαφωνίες.

«Είναι» πρόσθεσε «η πρώτη φορά που επιχειρείται να ολοκληρωθεί μία διαδικασία διαδοχής χωρίς τήρηση του καταστατικού και διαδικαστική συμφωνία. Και αυτό συμβαίνει γιατί η διαφωνία δεν είναι διαδικαστική, αλλά βαθιά πολιτική. Είναι η σύγκρουση μεταξύ της λογικής που οδηγεί σε μία ανασύνθεση και επανένωση του χώρου και της λογικής που θέλει ένα μικρό και ελεγχόμενο κόμμα, παρακολούθημα άλλων πολιτικών χώρων».

Παρ’ όλα αυτά ο συσχετισμός δεν τη βοηθά και, ακόμη κι αν εμμείνει να τεθούν σε ψηφοφορία οι προτάσεις της στην Κεντρική Πολιτική Επιτροπή, αυτές δεν πρόκειται να έχουν τύχη. 

 

Το συνέδριο του Μαΐου

Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε ο Βενιζέλος, το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στις 15, 16 και 17 Μαΐου και, όπως είπε, θα προτείνει να υποβληθούν στη διάρκειά του οι υποψηφιότητες για την εκλογή του νέου προέδρου, υπογεγραμμένες από το 10% των συνέδρων, και να εγκριθούν από το Συνέδριο και όχι από την Κεντρική Πολιτική Επιτροπή. Στη συνέχεια θα ξανανοίξει το Μητρώο, ώστε να προκληθεί ένα νέο κύμα εγγραφών, και θα κλείσει οριστικά την Τρίτη 2 Ιουνίου. Τέλος, προτείνει να διεξαχθεί την Κυριακή 7 Ιουνίου η διαδικασία άμεσης εκλογής του νέου προέδρου του ΠΑΣΟΚ.