Οι δανειστές έχουν δώσει το στίγμα τους, από το οποίο άλλωστε προκύπτουν και οι ανησυχίες της κυβέρνησης, και δεν είναι άλλο από το ότι δεν τους ενδιαφέρει η ταχύτητα της αξιολόγησης, αλλά η ποιότητα, να μη γίνουν εκπτώσεις. Το έχει πει ο Σόιμπλε, το «διαρρέει» η Κομισιόν, το δείχνει το ΔΝΤ με κάθε τρόπο.
Πολιτική διευθέτηση
Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση προσπαθεί να πετύχει έναν συμβιβασμό με τους θεσμούς, ο οποίος υπακούει στην εξής λογική: κάποια κεφάλαια θα μείνουν ανοιχτά ως προς την εφαρμογή τους και θα συνδεθούν με το μεσοπρόθεσμο, ενώ θα δοθεί άμεσα το πράσινο φως στα βασικά, καθιστώντας βέβαια την αξιολόγηση μια κυλιόμενη διαδικασία.
Βέβαια το ερώτημα είναι αν οι δανειστές θα δεχτούν έναν τέτοιο συμβιβασμό, με δεδομένη τη στάση που περιγράψαμε παραπάνω.
Ερώτημα είναι επίσης αν αυτή η διαδικασία επιτρέπει την εκταμίευση δόσεων, κάτι που ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ συνέδεσε με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, για την οποία ζήτησε να διέπεται από «σαφήνεια». Στο μεταξύ, τόσο ο ίδιος όσο και η Κομισιόν στη χειμερινή οικονομική πρόβλεψη για την Ελλάδα ζητούν επιπρόσθετα δημοσιονομικά μέτρα για το 2016.
Οι ενδείξεις που παραπέμπουν σε μια δύσκολη διαπραγμάτευση παραμένουν, ωστόσο η αναφορά Τσακαλώτου ότι χρειάζεται περισσότερη πρόοδος σε τεχνικό αλλά και πολιτικό επίπεδο μαρτυρά ότι η κυβέρνηση ποντάρει και πάλι σε πολιτική διευθέτηση.
Το γράμμα της συμφωνίας
Μιλώντας χθες στο Υπουργικό Συμβούλιο ο Τσίπρας έστειλε μήνυμα προς τους θεσμούς ότι πρέπει να κλείσει έγκαιρα η αξιολόγηση χωρίς κωλυσιεργίες και τακτικισμούς από την πλευρά τους.
Επιχειρώντας να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από τις διαρροές που γίνονται από την πλευρά των θεσμών και διαμορφώνουν κατά κανόνα αρνητικό κλίμα, υποστήριξε ότι οι προϋποθέσεις για το κλείσιμο της αξιολόγησης υπάρχουν, καθώς η Ελλάδα τηρεί κατά γράμμα τη συμφωνία. Στις προϋποθέσεις αυτές ενέταξε την υπέρβαση στόχου στα έσοδα του 2015 κατά 2 δισ. ευρώ σε ταμιακή βάση και τη βελτίωση της απορροφητικότητας των κονδυλίων του ΕΣΠΑ.
Ειδικά σε ό,τι αφορά το ασφαλιστικό, επιχείρησε να πείσει ότι η πρόταση της κυβέρνησης για αύξηση των εισφορών κατά 1%, η οποία ήδη έχει γίνει δεκτή από τους εργοδότες και τους κοινωνικούς εταίρους, θα «περάσει» και από το κουαρτέτο. «Είναι αυτονόητο», είπε, «ότι θα γίνει αποδεκτή και από τους θεσμούς, αφού, επαναλαμβάνω, τηρεί το γράμμα της Συμφωνίας» (κάτι που υποδηλώνει ότι υπάρχει και «πνεύμα» το οποίο δεν χρειάζεται να ακολουθηθεί).
Εν ολίγοις ο Τσίπρας συνεχίζει να υποστηρίζει δημόσια και στις κατ’ ιδίαν συνομιλίες του ότι η αύξηση των εισφορών μπορεί να καλύψει το υπολειπόμενο ποσό του στόχου (1,25% για το 2015 και το 2016), καθώς οι δανειστές, οι Ευρωπαίοι τουλάχιστον, δεν του έχουν ζητήσει παρεμβάσεις στις συντάξεις, αλλά να πληρούνται οι προϋποθέσεις ως προς το δημοσιονομικό σκέλος έστω και με ισοδύναμα μέτρα.
Ζητείται ανοχή
Η κυβέρνηση με άλλα λόγια, και όσο δεν υπάρχει επίσημη τοποθέτηση από τους θεσμούς, επιμένει σε αυτή την αφήγηση και γενικότερα στη θέση ότι κατά την επίσκεψη στην Αθήνα υπήρξε συμφωνία στη βασική αρχιτεκτονική της κυβερνητικής πρότασης – υπενθυμίζεται ότι μετά τις πρώτες επαφές των τεσσάρων (Βελκουλέσκου, Ρέφερ, Κοστέλο, Τζιαμαρόλι) με τους υπουργούς Οικονομικών και Εργασίας αυτό που σημείωναν οι τελευταίοι ήταν ότι δεν ζητήθηκαν περικοπές συντάξεων.
Ωστόσο:
Α) Η πρώτη εβδομάδα του κουαρτέτου στην Αθήνα ήταν «αναγνωριστική», όπως επισήμαιναν ακόμη και παράγοντες της κυβέρνησης, επομένως οι δανειστές δεν αναμενόταν να ανοίξουν τα χαρτιά τους.
Β) Ακόμη και στο αναγνωριστικό πλαίσιο, σύμφωνα με τις διαρροές της πλευράς των δανειστών, υπήρξαν διαφωνίες ως προς τη λογική της αύξησης εισφορών και φόρων.
Χτες, πάντως, ο Τσίπρας έστειλε μήνυμα και προς την κοινωνία και κυρίως προς τα τμήματα που εκφράζουν δυσαρέσκεια μέσω κινητοποιήσεων. Το μήνυμα εστάλη σε ομολογουμένως απολογητικό ύφος: «Δεν παραβλέπω την κόπωση του λαού μας μετά από έξι χρόνια σκληρής λιτότητας». Ουσιαστικά ο Τσίπρας ζήτησε ανοχή, καθώς, όπως είπε, μετά από αυτό τον δύσκολο κάβο της πρώτης αξιολόγησης υπάρχει «φως στον ορίζοντα». Για αυτό το τελευταίο πάντως – ακόμη κι αν υποθέσουμε πως ισχύει στο ακέραιο η ανάλυση ότι η ανάπτυξη θα ισοφαρίσει όλες τις απώλειες των πολιτών – παραμένει η δυσκολία να πείσει, καθώς δεν διαφαίνεται ότι έχει εξασφαλίσει τη συμφωνία των θεσμών στην ομαλή διαδικασία που επιδιώκει: κλείσιμο αξιολόγησης, συζήτηση για το χρέος, ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση κ.λπ.
Eurogroup χωρίς αποφάσεις
Ως προς τα διαδικαστικά, χθες συνεδρίασε το Eurogroup, το οποίο, σύμφωνα με την επίσημη ατζέντα, «θα ενημερωθεί από τα θεσμικά όργανα (την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με συμμετοχή του ΔΝΤ) σχετικά με την πορεία των συζητήσεων όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να περιληφθούν στην πρώτη επανεξέταση, ειδικότερα τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος και ορισμένα δημοσιονομικά μέτρα». Επίσημες αποφάσεις δεν αναμένονται.
Επιπλέον η κυβέρνηση αναμένει την επιστροφή των θεσμών στην Αθήνα περίπου ένα δεκαήμερο μετά την αποχώρησή τους (αν και το πιθανότερο είναι πως θα επιστρέψουν μετά τις 20 του μήνα, αν δεν υπάρξει κάποια εμπλοκή) με τα τεχνικά κλιμάκια να δουλεύουν στο ενδιάμεσο, ενώ ευελπιστεί ότι ώς το τέλος του μήνα, το πολύ αρχές Μαρτίου, θα κλείσουν όλες οι εκκρεμότητες.