Η Διεθνής Εκστρατεία για την Κατάργηση των Πυρηνικών Όπλων (ICAN) τιμήθηκε σήμερα με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης 2017 και η Νορβηγική Επιτροπή του Νόμπελ προειδοποίησε πως ο κίνδυνος μιας πυρηνικής σύγκρουσης είναι σήμερα μεγαλύτερος απ’ ό,τι ήταν εδώ και πολύ καιρό.

Η ICAN αυτοχαρακτηρίζεται ένας συνασπισμός μη κυβερνητικών οργανώσεων βάσης σε περισσότερες από 100 χώρες. Δημιουργήθηκε στην Αυστραλία και εγκαινιάσθηκε επισήμως το 2007 στη Βιέννη.

«Ζούμε σ’ έναν κόσμο όπου ο κίνδυνος να χρησιμοποιηθούν πυρηνικά όπλα είναι μεγαλύτερος απ’ ό,τι ήταν για πολύ καιρό», δήλωσε η Μπέριτ Ράις-Άντερσεν, η επικεφαλής της Νορβηγικής Επιτροπής του Νόμπελ. «Ορισμένες χώρες εκσυγχρονίζουν τα πυρηνικά οπλοστάσιά τους και ο κίδνυνος να προμηθευθούν περισσότερες χώρες πυρηνικά όπλα είναι πραγματικός, όπως δείχνει η Βόρεια Κορέα», πρόσθεσε και κάλεσε τις πυρηνικές δυνάμεις να αρχίσουν «σοβαρές διαπραγματεύσεις» για να εξαλείψουν το οπλοστάσιό τους.

Τον Ιούλιο, 122 χώρες υιοθέτησαν τη Συνθήκη του ΟΗΕ για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Όπλων, όμως κράτη που διαθέτουν πυρηνικά όπλα, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα, η Βρετανία και η Γαλλία, παρέμειναν εκτός των συνομιλιών.

Με το φετινό βραβείο Νόμπελ Ειρήνης επιδιώκεται να προωθηθεί η υπόθεση του αφοπλισμού εν μέσω πυρηνικών εντάσεων ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Βόρεια Κορέα και αβεβαιότητας σχετικά με την τύχη της συμφωνίας του 2015 ανάμεσα στο Ιράν και μεγάλες δυνάμεις για τον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης.

Ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει χαρακτηρίσει τη συμφωνία με το Ιράν «τη χειρότερη που έχουμε διαπραγματευθεί ποτέ» και ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος δήλωσε χθες πως ο Τραμπ αναμένεται να ανακοινώσει σύντομα πως δεν θα επιβεβαιώσει αυτή τη συμφωνία ορόσημο.

Περισσότερο από το 90% των παγκόσμιων αποθεμάτων ατομικών όπλων βρίσκονται στα χέρια της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, που αποτελούν, μαζί με επτά άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων η Βόρεια Κορέα, την πολύ κλειστή λέσχη των πυρηνικών δυνάμεων.

 

Η Διεθνής Εκστρατεία ICAN, που έλαβε σήμερα το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, εργάζεται προκειμένου να εξασφαλίσει ότι θα εξαλειφθούν οι περίπου 15.000 πυρηνικές κεφαλές που έχουν καταγραφεί σε όλο τον κόσμο.

Περίπου 4.000 έχουν αναπτυχθεί και είναι έτοιμες για χρήση σήμερα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ομοσπονδίας Αμερικανών Επιστημόνων (FAS).

Μέχρι σήμερα μόνο οι ΗΠΑ έχουν χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα, στις 6 και 9 Αυγούστου 1945, εναντίον των ιαπωνικών πόλεων Χιροσίμα (140.000 θάνατοι) και Ναγκασάκι (70.000 θάνατοι). Οι βομβαρδισμοί των δύο αυτών πόλεων επέσπευσαν την παράδοση της Ιαπωνίας και το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η Συνθήκη Μη Εξάπλωσης των Πυρηνικών (TNP), που υπογράφτηκε το 1968, δεσμεύει τις πέντε χώρες που κατέχουν επίσημα πυρηνική βόμβα –τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, τη Γαλλία, τη Βρετανία, την Κίνα– να μην μεταφέρουν πυρηνική στρατιωτική τεχνολογία σε άλλες χώρες. Η TNP απαγορεύει, εξάλλου, σε χώρες που δεν κατέχουν πυρηνικά όπλα να αποκτήσουν ή να κατασκευάσουν τέτοια όπλα.

Από τότε ορισμένες χώρες έχουν αποκηρύξει τα στρατιωτικά πυρηνικά προγράμματά τους όπως η Σουηδία (1968), η Ελβετία (1969), η Νότια Αφρική (1991) και οι δημοκρατίες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Παρά την ύπαρξη της TNP, τέσσερα κράτη κατέχουν ανεπίσημα πυρηνική βόμβα: το Πακιστάν, η Ινδία, το Ισραήλ (το οποίο δεν επιβεβαίωσε ούτε διέψευσε ποτέ ότι κατέχει πυρηνικά όπλα), που δεν έχουν υπογράψει τη συνθήκη, και πιο πρόσφατα η Βόρεια Κορέα, που αποσύρθηκε από την TNP το 2003.

Μεταξύ των επιστημόνων που κατηγορούνται ότι συμμετείχαν στην πυρηνική εξάπλωση είναι ο πακιστανός Αμπντούλ Καντίρ Καν, που θεωρείται ήρωας στο Πακιστάν επειδή κατασκεύασε την πρώτη πυρηνική βόμβα στον μουσουλμανικό κόσμο.

Το 2004, παραδέχθηκε ότι πούλησε το μυστικό κατασκευής πυρηνικών όπλων στο Ιράν, στη Λιβύη και στη Βόρεια Κορέα. Αφέθηκε ελεύθερος το 2009 αφού είχε τεθεί επί πολλά χρόνια σε κατ΄οίκον περιορισμό.

Όσο για το Ιράν, αποτελεί μια ειδική περίπτωση. Η Τεχεράνη, η οποία φέρεται από τη διεθνή κοινότητα ότι επιδίωκε να αποκτήσει πυρηνικά όπλα στη δεκαετία του 2000, κατέληξε τον Ιούλιο του 2015 σε μια συμφωνία με τις μεγάλες δυνάμεις που εγγυάται τον πολιτικό χαρακτήρα του πυρηνικού προγράμματός του με αντάλλαγμα την άρση μέσα σε δέκα χρόνια των διεθνών κυρώσεων.