Αν το αποτέλεσμα των εκλογών της 24ης Σεπτεμβρίου στη Γερμανία ήταν ένας μεγάλος πονοκέφαλος για την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ και το πολιτικό στάτους της χώρας, οι εξελίξεις, δύο μήνες μετά την κρίσιμη κάλπη, μετατρέπουν την ψήφο των Γερμανών πολιτών σε εφιάλτη.

 

H πλήρης κατάρρευση των διαπραγματεύσεων μεταξύ της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU) της Μέρκελ -μετά της αδελφής παράταξης των Χριστιανοκοινωνιστών (CSU) της Βαυαρίας- με τους Ελεύθερους Δημοκράτες (FDP) του «σκληρού» Κρίστιαν Λίντνερ και τους Πράσινους για τον σχηματισμό της «πολύχρωμης» κυβέρνησης «Τζαμάικα» προκαλεί μείζονα πολιτική κρίση στη Γερμανία, με απρόβλεπτες συνέπειες για την ίδια και επικίνδυνες παρενέργειες για την Ευρώπη.

 

Η μία από τις αιτίες της κατάρρευσης των συνομιλιών προκαλεί ανατριχίλα όσον αφορά τα υπόρρητα μηνύματα που στέλνει σε όλο το πολιτικό φάσμα της Γερμανίας: το προσφυγικό και η εμμονή της Μέρκελ στην ορθότητα της τακτικής που είχε ακολουθήσει, η οποία επέτρεψε την είσοδο στη χώρα περίπου 1,2 εκατομμυρίων προσφύγων, αποτέλεσε, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, τη θρυαλλίδα που «έκαψε» την «Τζαμάικα».

 

Δεδομένου ότι το αδελφό CSU επέμενε σε πλαφόν 200.000 μεταναστών και προσφύγων τον χρόνο, αλλά και τις επιφυλάξεις του FDP για την πολιτική «ανοιχτών θυρών», ενώ οι Πράσινοι επέμεναν σε πολιτική επανασυνδέσεων οικογενειών προσφύγων που μέλη τους βρίσκονται ήδη στη Γερμανία, η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη.

 

Το ανατριχιαστικό είναι ότι η αδυναμία εξεύρεσης συμφωνίας για το προσφυγικό / μεταναστευτικό ουσιαστικά ενισχύει το ξενοφοβικό, ρατσιστικό και ευρωσκεπτικιστικό ΑfD, το οποίο προκάλεσε τον Σεπτέμβριο πολιτικό σεισμό στη Γερμανία μπαίνοντας στην ομοσπονδιακή Βουλή ως τρίτο κόμμα με ποσοστό 12,6% πατώντας σε μια σκληρά αντιμεταναστευτική ατζέντα και κατηγορώντας τη Μέρκελ για λάθος και καταστροφική πολιτική.

 

Η κατάρρευση της «Τζαμάικα» έρχεται να δικαιώσει εμμέσως τους ακροδεξιούς του ΑfD και πολιτικοί αναλυτές τρέμουν το ενδεχόμενο νέων εκλογών στη χώρα, καθώς θεωρούν ότι το ακροδεξιό κόμμα θα ενισχυθεί κι άλλο.

 

Από εκεί και πέρα, με το προσφυγικό/μεταναστευτικό κυρίαρχο στις διαπραγματεύσεις, κάθε επιπλέον διαφωνία επιβάρυνε τραγικά τη διαπραγμάτευση. Οι δυο σημαντικότερες ήταν:

 

♦ Το τι μέλλει γενέσθαι με τον φόρο αλληλεγγύης, ο οποίος χρησιμοποιείται για την ενίσχυση περιοχών της πρώην ανατολικής Γερμανίας που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση έναντι της δυτικής χώρας.

 

♦ Η απαίτηση των Πρασίνων για «εδώ και τώρα» παύση λειτουργίας λιγνιτικών μονάδων στη Γερμανία, ώστε η χώρα να καλύψει έως το 2020 τους στόχους για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

 

Στο πλαίσιο αυτό η αποχώρηση του FDP από τις διαπραγματεύσεις, με τον Λίντνερ να δηλώνει ότι «είναι καλύτερο να μην κυβερνήσουμε, παρά να κυβερνήσουμε εσφαλμένα», περισσότερο ως νομοτέλεια παρά ως απρόοπτο μοιάζει.

 

Η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης έχει θορυβήσει τους δύο «θεσμικούς άρχοντες» της Γερμανίας, τον πρόεδρο Φρανκ Βάλτερ Στάινμαϊερ και τον πρόεδρο της Βουλής Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, οι οποίοι δείχνουν διατεθειμένοι να κάνουν το παν για να αποτρέψουν τη νέα προσφυγή σε κάλπες.

 

Ο Στάινμαϊερ, στην πρώτη δήλωσή του μετά την κατάρρευση της «Τζαμάικα», τόνισε ότι η εντολή σχηματισμού κυβέρνησης παραμένει και έχει αρχίσει επαφές με τους πολιτικούς αρχηγούς, προκειμένου να βρεθεί λύση. 

 

Φαίνεται δε ότι θα ασκήσει πίεση στον Σοσιαλδημοκράτη (όπως και ο ίδιος) Μάρτιν Σουλτς ώστε το κόμμα του να δεχθεί να συμμετάσχει σε νέα κυβέρνηση «μεγάλου συνασπισμού», ωστόσο ο Σουλτς αρνείται πεισματικά ισχυριζόμενος ότι σε αυτή την περίπτωση αξιωματική αντιπολίτευση γίνεται αυτομάτως το AfD και ασκώντας συνολική κριτική στην πολιτική Μέρκελ.

 

Αυτό που ο Σουλτς δεν λέει είναι ότι η συμμετοχή του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) σε κυβερνήσεις Μέρκελ έχει προκαλέσει τεράστια φθορά, ρίχνοντάς το στο 20,5% του Σεπτεμβρίου.

 

Ο Σόιμπλε, ως πρόεδρος της Μπούντεσταγκ, κάλεσε τα κόμματα να αναλάβουν τις ευθύνες τους λέγοντας ότι «η υποχώρηση απαιτεί θάρρος», ωστόσο, με αποκλεισμένο το ενδεχόμενο της «Τζαμάικα», οι λύσεις στερεύουν: μια κυβέρνηση μειοψηφίας με επικεφαλής τη Μέρκελ θεωρείται ότι δεν θα επιβίωνε για πολύ και, φυσικά, ούτε η ίδια επιθυμεί κάτι τέτοιο.

 

Ο στενός συνεργάτης της Πέτερ Αλτμάιερ κατέστησε σαφείς τις προθέσεις της καγκελαρίου καλώντας τα κόμματα να καταλήξουν εντός των επόμενων τριών εβδομάδων αν μπορούν να σχηματίσουν μια σταθερή κυβέρνηση (κάτι που θεωρείται σχεδόν αδύνατο…) δείχνοντας ότι για τη Μέρκελ οι εκλογές αποτελούν τη μόνη λύση. Ούτως ή άλλως οι περισσότεροι αναλυτές καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα: ό,τι κι αν συμβεί τελικά, η εποχή Μέρκελ για τη Γερμανία και την Ευρώπη φθάνει στο τέλος της, αν δεν έχει ήδη τελειώσει.

 

Όπως είναι φυσικό, όταν ο μεγαλύτερος παίκτης της Ευρωζώνης και της Ε.Ε. βρίσκεται σε περίοδο πολιτικής αστάθειας, όλο το οικοδόμημα ταλανίζεται από ακινησία και από αδυναμία προώθησης πολιτικών και λύσεων. Αν και η Αθήνα κρατάει αποστάσεις από την πολιτική κρίση στη Γερμανία, η ανησυχία για τις παρενέργειές της είναι δεδομένη και επικεντρώνεται σε δύο σημαντικούς τομείς:

 

♦Στο έγκαιρο κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης, καθώς Ευρωπαίοι αξιωματούχοι παραδέχονται ότι θα είναι δύσκολο για τον υπηρεσιακό Γερμανό υπουργό Οικονομικών να συναινέσει σε οτιδήποτε αν υπάρχουν έστω και μικρές εκκρεμότητες.

 

♦Στο τι μέλλει γενέσθαι με την προετοιμασία της Ελλάδας για τη λήξη του μνημονίου το καλοκαίρι του 2018 αν στη Γερμανία ακόμα δεν υπάρχει σταθερή κυβέρνηση, καθώς η χώρα θα πρέπει να κάνει ακόμα δύο τουλάχιστον εξόδους στις αγορές, ώστε να πιστοποιήσει την ετοιμότητά της, αλλά και να καθοριστούν λεπτομέρειες σχετικά με τον ρόλο του ΔΝΤ.

 

Μέσα σε όλα αυτά θεωρείται δεδομένο ότι η συζήτηση για ουσιαστικές αλλαγές στην αρχιτεκτονική της Ε.Ε., έπειτα από σχετικές πρωτοβουλίες του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, «παγώνει» μέχρις ότου βγει λευκός καπνός από το Βερολίνο, κάτι που προς το παρόν δεν θεωρείται πολύ κοντινό.