Ελλάδα και Σκόπια επιστρέφουν σήμερα και αύριο στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης για το ονοματολογικό της ΠΓΔΜ, λίγα εικοσιτετράωρα μετά το «ναυάγιο» του έκτου ονόματος «Δημοκρατία της Μακεδονίας του Ίλιντεν» που πρότεινε ο Ζόραν Ζάεφ στον Αλέξη Τσίπρα.

Στη Νέα Υόρκη ο Έλληνας ΥΠΕΞ Νίκος Κοτζιάς και ο Σκοπιανός ομόλογός του Νικόλα Ντιμιτρόφ υπό τον διαπραγματευτή του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς θα ξαναπιάσουν το νήμα της συζήτησης επί των τεσσάρων εκ των πέντε ονομάτων των προτάσεων Νίμιτς. Υπενθυμίζεται ότι το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας (Skopje)» έχει απορριφθεί, ενώ οι άλλες τέσσερις προτάσεις αφορούν τις ονομασίες «Άνω Μακεδονία», «Βόρεια Μακεδονία», «Νέα Μακεδονία» και «Μακεδονία του Βαρδάρη».

Ο υπουργός Εξωτερικών από την αρχή της εβδομάδας πραγματοποίησε σειρά επαφών με Αμερικανούς αξιωματούχους στην Ουάσιγκτον συζητώντας θέματα συνεργασίας των δύο χωρών, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και βεβαίως το Σκοπιανό. Ειδικότερα, είχε συναντήσεις με τον υπουργό Εξωτερικών Μάικ Πομπέο, με τον σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας του Ντόναλντ Τραμπ Τζον Μπόλτον και τον υφυπουργό Εξωτερικών Γουές Μίτσελ. Με τον τελευταίο, σύμφωνα με τον Νίκο Κοτζιά, υπήρξε αναλυτική συζήτηση για το Σκοπιανό καθώς, όπως ανέφερε ενημερώνοντας τους Έλληνες ανταποκριτές στην Ουάσιγκτον, οι Αμερικανοί «ενδιαφέρονται πάρα πολύ για τη λύση και προσπαθούν να κατανοήσουν πού βρίσκεται η διαπραγμάτευση και ποια είναι τα δύσκολα σημεία της». Ο ίδιος διαβεβαίωσε πως δεν ασκείται καμία πίεση από την αμερικανική πλευρά. Επίσης τόνισε ότι η συζήτηση για τα αλυτρωτικά πρέπει να τελειώνει.

Τις προηγούμενες μέρες και με δεδομένο ότι μετά τη συνάντηση Τσίπρα – Ζάεφ στη Σόφια εκπέμφθηκε κλίμα λύσης, με τον Έλληνα πρωθυπουργό επικοινώνησαν για να ενημερωθούν τόσο ο  αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Μάικλ Πενς (την Κυριακή) όσο και η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ (Δευτέρα) – η γερμανική πλευρά γνωστοποίησε ότι υπήρξε επικοινωνία και με τον Ζόραν Ζάεφ. Τα παραπάνω δείχνουν αν μη τι άλλο το ενδιαφέρον ΗΠΑ και Ε.Ε. για τη γρήγορη επίλυση του θέματος εν όψει και της έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην Ε.Ε. στις 25 Ιουνίου και της Συνόδου του ΝΑΤΟ στις αρχές Ιουλίου. Η ελληνική πλευρά πάντως, επιχειρώντας να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, διαβεβαιώνει σε όλους τους τόνους ότι δεν υπάρχει πίεση απ’ έξω.

Το παρασκήνιο

Πάντως, για την ελληνική κυβέρνηση το θέμα της ονομασίας «Μακεδονία του Ίλιντεν» ουσιαστικά έληξε νωρίς, καθώς οι διαρροές από σκοπιανά ΜΜΕ το πρωί της Παρασκευής επιτάχυναν τις εξελίξεις με τον πρωθυπουργό να αναλαμβάνει την πρωτοβουλία της ενημέρωσης του ΠτΔ και των πολιτικών αρχηγών το περασμένο Σάββατο.

Δεδομένου ότι η συγκεκριμένη ονομασία, που στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ την υποδέχτηκαν ως θετική πρόταση και «λύση», θεωρείται ότι κατεξοχήν εκφράζει τις αλυτρωτικές διαθέσεις των γειτόνων, δημιουργήθηκαν αρνητικές εντυπώσεις πολλώ δε μάλλον που το Μαξίμου απέφευγε να διαψεύσει κατηγορηματικά την ύπαρξη της πρότασης αυτής. Το απόγευμα της Παρασκευής κατέφυγε σε ελιγμούς προτάσσοντας το ότι δεν έχουμε φτάσει στην ονοματολογία εφόσον δεν υπάρχει συμφωνία στις προϋποθέσεις που θέτει η Αθήνα για erga omnes και υλοποίηση της συνταγματικής αναθεώρησης προ της ένταξης σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ. 

Χωρίς, σύμφωνα με πληροφορίες, ο πρωθυπουργός να έχει μπει σε προχωρημένες συζητήσεις επί της πρότασης αυτής, το κλίμα που διαμορφώθηκε και από την αντιπολίτευση (Ν.Δ., ΚΙΝΑΛΛ και ΚΚΕ την απέρριψαν, Καμμένος, Λεβέντης και Χρυσή Αυγή απορρίπτουν κάθε χρήση του όρου «Μακεδονία») δεν άφησε περαιτέρω περιθώρια συζήτησης κι έτσι το Σάββατο το σενάριο αυτό έληξε και επίσημα. Ο πρωθυπουργός – έχοντας ενημερώσει Παυλόπουλο και αρχηγούς – διεμήνυσε στον Ζάεφ από το βήμα της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ ότι η Αθήνα απορρίπτει την ονομασία αυτή, ενώ σε φιλικό τόνο συνέστησε να μην γίνονται άτσαλα βήματα στα τελευταία μέτρα της διαπραγμάτευσης, εκφράζοντας και ενόχληση για τις διαρροές.

Παρά ταύτα ο Ζόραν Ζάεφ, έπειτα από διαβούλευση με τα πολιτικά κόμματα της γείτονος, ανακοίνωσε ότι η κυβέρνησή του είναι έτοιμη να δεχτεί την ονομασία Δημοκρατία της Μακεδονίας του Ίλιντεν και μάλιστα με χρήση έναντι όλων (erga omnes).

Το γραφείο του πρωθυπουργού επανήλθε με επίσημη ανακοίνωση το βράδυ του Σαββάτου καλωσορίζοντας το «erga omnes», αλλά απορρίπτοντας το όνομα, καλώντας να συνεχιστεί η διαπραγμάτευση επί των προτάσεων Νίμιτς για ονομασία με γεωγραφικό ή χρονικό προσδιορισμό.

H πλευρά Ζάεφ πάντως και την επόμενη μέρα επέμεινε στην πρόταση αυτή, προσπαθώντας να κρατήσει ζωντανό το σενάριο, παρόλο που το εθνικιστικό κόμμα VMRO φάνηκε να απορρίπτει το «πακέτο» της συγκεκριμένης λύσης, καθώς ναι μεν αποδέχεται την ονομασία «Ίλιντεν», αλλά διαφωνεί με το erga omnes.

Το Μαξίμου, πάντως, κρατά ακριβώς αυτό από την τοποθέτηση Ζάεφ και επιχειρεί να την αξιοποιήσει στη διαπραγμάτευση προκειμένου να πιέσει την άλλη πλευρά. Παρόλο που ο Ζάεφ δέχτηκε τη χρήση έναντι όλων, και στο εξωτερικό και στο εσωτερικό (που σημαίνει αλλαγή της ονομασίας και στο σύνταγμα της χώρας), υπό την προϋπόθεση του συγκεκριμένου ονόματος, δηλαδή ως πακέτο με το Ίλιντεν και όχι ανεξάρτητα από αυτό, η ελληνική πλευρά ουσιαστικά αντιμετωπίζει το σκέλος αυτό της δήλωσης Ζάεφ ως ανεξάρτητο του ονόματος και ως βήμα στη διαπραγμάτευση που δεν μπορεί να αποσυρθεί, όχι τουλάχιστον χωρίς να αναλάβει την ευθύνη της υπαναχώρησης η άλλη πλευρά.