Ποσό – μαμούθ 1,7 δισ. ευρώ τον χρόνο κοστίζουν στους Έλληνες τα μαύρα στην Υγεία

Ανοιχτή πληγή που δεν κλείνει με τίποτα και ταλαιπωρεί αφόρητα τους Έλληνες ασθενείς και τις οικογένειές τους αποδεικνύεται το «φακελάκι» στο (δήθεν) δημόσιο Σύστημα Υγείας. Μεγάλη παγκόσμια έρευνα του ΟΟΣΑ ήρθε άλλη μια φορά να πιστοποιήσει το δυσθεώρητο πρόβλημα παραοικονομίας που αντιμετωπίζει η χώρα μας στον ιδιαίτερα ευαίσθητο, για την κοινωνία, κλάδο Υγείας.

Όπως προκύπτει από τη μελέτη, η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση σε ιδιωτικές πληρωμές στην Υγεία – είτε αυτές είναι νόμιμες είτε πραγματοποιούνται κάτω από το τραπέζι.

Εξάλλου είναι ακόμα πολύ νωπές στην ελληνική κοινή γνώμη δύο πρόσφατες υποθέσεις διαφθοράς που αποδεικνύουν ότι οι διογκούμενες αδυναμίες του ΕΣΥ ανοίγουν το «παράθυρο» για ιδιωτικές διαπραγματεύσεις από μερίδα γιατρών που εκμεταλλεύονται τη δύσκολη θέση των ασθενών. Η μία αφορούσε μαιευτήρα που υπολόγιζε την αμοιβή του σε χιλιάδες ευρώ ανάλογα με τα… κιλά του μωρού και η άλλη χειρουργό που απαίτησε «φακελάκι» 1.000 ευρώ για να επισπεύσει τη χειρουργική επέμβαση ασθενούς.

Η έκθεση του ΟΟΣΑ αναφέρει για την Ελλάδα πως το «φακελάκι» έχει καταστεί βαθιά ριζωμένος κοινωνικός θεσμός και επικαλείται στοιχεία σύμφωνα με τα οποία το 20% των Ελλήνων δηλώνουν πως έχουν δωροδοκήσει τους τελευταίους 12 μήνες για να λάβουν παροχές υγείας, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στα κράτη μέλη του ΟΟΣΑ είναι στο 6%.

Πιο συγκεκριμένα, οι Έλληνες επιβαρύνονται ιδιωτικά με το 35% των συνολικών δαπανών για την Υγεία, ποσοστό διπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Από το ποσοστό αυτό οι αναλυτές αποδίδουν το ένα τρίτο αποκλειστικά σε άτυπες πληρωμές που προορίζονται «για την παράκαμψη της λίστας αναμονής και τη διασφάλιση της καλύτερης φροντίδας του ασθενούς».

Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα παραπάνω εκτιμάται ότι το ποσό που διακινείται σε ετήσια βάση με «φακελάκι» στα δημόσια ιατρεία του ΕΣΥ αγγίζει τα 1,5 – 1,7 δισ. ευρώ. Συνεπακόλουθα υπολογίζεται απώλεια φόρων τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ.

 

Όχι μόνο στην Ελλάδα

Πάντως, όπως προκύπτει από στοιχεία του ΟΟΣΑ για τα έτη 2017-18, η παραοικονομία και η διαφθορά στα συστήματα Υγείας δεν αποτελούν αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο. Είναι ενδεικτικό ότι το 35% των Ευρωπαίων πολιτών πιστεύει ότι «η παραοικονομία, οι δωροδοκίες υγειονομικών προσώπων και η κατάχρηση εξουσίας για προσωπικά κέρδη είναι ευρέως διαδεδομένες στα συστήματα Υγείας της Ευρώπης».

Η εν λόγω έκθεση διαπιστώνει ότι ένα σημαντικό ποσοστό των δαπανών για την Υγεία στις χώρες του ΟΟΣΑ είναι στην καλύτερη περίπτωση αναποτελεσματικό και στη χειρότερη περίπτωση σπατάλη. «Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι περίπου το ένα πέμπτο των δαπανών για την Υγεία δεν διαδραματίζει καμία ή έχει ελάχιστη συνεισφορά στην καλή έκβαση της υγείας των πολιτών» αναφέρει η έκθεση.

Με άλλα λόγια, κατά τον ΟΟΣΑ οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να ξοδεύουν σημαντικά λιγότερα χρήματα για την υγειονομική περίθαλψη και παρ’ όλα αυτά θα εξακολουθούσαν να βελτιώνουν την υγεία των ασθενών. Σύμφωνα με την έκθεση:

● Ένας στους δέκα ασθενείς στις χώρες του ΟΟΣΑ παραπέμπεται αδικαιολόγητα στο σύστημα Υγείας.

● Πάνω από το 10% των δαπανών νοσοκομειακής περίθαλψης δαπανάται για τη διόρθωση ιατρικών λαθών ή λοιμώξεων που οι ασθενείς έπαθαν στα νοσοκομεία.

● Ένα στα τρία μωρά γεννήθηκαν με καισαρική τομή, όταν οι ιατρικές ενδείξεις επισημαίνουν ότι τα ποσοστά καισαρικής τομής θα πρέπει να είναι 15% κατ’ ανώτατο όριο.

● Η διείσδυση στην αγορά των γενόσημων φαρμάκων – που έχουν αποτελέσματα ισοδύναμα με εκείνα των επώνυμων προϊόντων, αλλά συνήθως πωλούνται σε χαμηλότερες τιμές – κυμαίνεται μεταξύ 10% – 80% στις χώρες του ΟΟΣΑ.

Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης συστήνει στρατηγικές για τη μείωση της σπατάλης στον χώρο της Υγείας, όπως περιορισμό των περιττών χειρουργικών επεμβάσεων, ενθάρρυνση της χρήσης των γενόσημων φαρμάκων, ανάπτυξη προηγμένων ρόλων για τους νοσηλευτές κ.λπ.

 

Επιδείνωση ανισοτήτων

Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα παράγοντες του κλάδου σημειώνουν ότι η οικονομική κρίση, σε συνδυασμό με τη σημαντική μείωση των εισοδημάτων και την αύξηση της ανεργίας, οδήγησε στην προκλητική αύξηση των υγειονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων.

Οι δυσκολίες πρόσβασης στις υπηρεσίες Υγείας και οι ανεκπλήρωτες υγειονομικές ανάγκες τριπλασιάστηκαν την τελευταία οκταετία συμβάλλοντας στην υποβάθμιση του υγειονομικού συστήματος. Η Ελλάδα είναι η δεύτερη χώρα – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ανικανοποίητες ανάγκες για υγειονομική περίθαλψη (12,3% στην Ελλάδα έναντι 3,3% μέσου όρου στην Ε.Ε.)».

Σε κάθε περίπτωση, παρότι η «κάθαρση» του συστήματος Υγείας αποτελεί «πυξίδα» για την ηγεσία του υπουργείου Υγείας, η βελτίωση των διαδικασιών δεν έχει προχωρήσει όσο θα έπρεπε. Τα κατασταλτικά μέτρα που είχαν εξαγγελθεί, όπως για παράδειγμα η επανεξέταση του θεσμικού πλαισίου με γνώμονα την αυστηροποίησή του και η δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας όπου οι πολίτες θα είχαν τη δυνατότητα να καταγγείλουν ανώνυμα το «φακελάκι», δεν έχουν ολοκληρωθεί.

Πάντως, η πλειονότητα των νοσοκομειακών γιατρών που υπηρετούν το δημόσιο σύστημα Υγείας, παρά τις χαμηλές αμοιβές και τις περικοπές που έχουν υποστεί, αρνούνται να αντιμετωπίσουν τη μισθολογική αδικία ως δικαιολογία για το «φακελάκι». Μάλιστα, αντιμετωπίζουν το «γρηγορόσημο» ως μία «γάγγραινα» που επηρεάζει και όλους εκείνους που υπερασπίζονται τη δωρεάν, δημόσια πρόσβαση των ασθενών στα νοσοκομεία.