Νέες πληροφορίες για την απελευθέρωση της Βουδαπέστης από τους Ναζί φέρνει στο φως η αποχαρακτήριση σχετικών μέχρι πρόσφατα απόρρητων σοβιετικών εγγράφων από τη Ρωσία.

Σύμφωνα με το Russia Today, αποκαλύπτεται η σημασία που έδιναν οι Σοβιετικοί στην εκδίωξη των Ναζί από την Ουγγρική πρωτεύουσα, την οποίαν είχαν μετατρέψει σε οχυρό, αλλά και οι αυστηρές οδηγίες που είχαν δοθεί στους Σοβιετικούς στρατιώτες για το πώς να δράσουν στην πόλη.

Η Ουγγαρία ήταν σύμμαχος της ναζιστικής Γερμανίας, παρέχοντάς της στρατεύματα και πρώτες ύλες για τον πόλεμο που διεξήγε ο Χίτλερ. Ούγγροι στρατιώτες είχαν εμπλακεί σε εγκλήματα πολέμου, ενώ η χώρα φιλοδοξούσε να αποσπάσει εδάφη από γειτονικά κράτη μέσω της συμμαχίας με τον άξονα. Όταν όμως η ισορροπία στα πεδία των μαχών έγειρε υπέρ των Συμμάχων, και ιδίως υπέρ της Σοβιετικής Ένωσης, η Ουγγαρία ετοιμάστηκε να εγκαταλείψει τους πρώην συμμάχους της, ευελπιστώντας να έχει ευνοϊκότερη μεταχείριση από τους διαφαινόμενους νικητές του πολέμου.

Τον Μάρτιο του 1944 ο Χίτλερ έστειλε στρατεύματα να καταλάβουν το συμμαχικό, ακόμα, ουγγρικό κράτος. Η μικρή περίοδος της ναζιστικής κατοχής ήταν καταστρεπτική για την εβραϊκή κοινότητα της χώρας, που ως τότε είχε αποφύγει ως έναν βαθμό την ναζιστική γενοκτονία.

Τα σοβιετικά στρατεύματα και οι Ρουμάνοι σύμμαχοί τους μπήκαν στην Ουγγαρία στα τέλη Σεπτέμβρη του ίδιου έτους. Οι Σοβιετικοί στρατιώτες είχαν λάβει αυστηρότατες οδηγίες να δράσουν ως απελευθερώτρια δύναμη, ακόμα και στην περίπτωση που αντιμετωπίζονταν με εχθρότητα. Στους Ούγγρους πολίτες θα επιτρεπόταν να συνεχίσουν τις ζωές τους υπό την Σοβιετική διοίκηση, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα εμπλέκονταν σε ενέργειες ενάντια στον Κόκκινο Στρατό. Τα δικαιώματά τους στην ιδιοκτησία, την εργασία και τα αγαθά ήταν διασφαλισμένα. Η παραμονή των σοβιετικών στρατευμάτων στην χώρα θεωρούταν απαραίτητη αποκλειστικά και μόνο λόγω της συνεχιζόμενης αντίστασης των Ναζί, αναφερόταν σε σχετική διαταγή.

Τρεις μήνες αργότερα, τα Σοβιετικά στρατεύματα κινήθηκαν προς τη Βουδαπέστη. Οι Ναζί είχαν μετατρέψει την πόλη σε ένα πραγματικό κάστρο, και είχαν ξεκαθαρίσει ότι θα την υπερασπίζονταν ως τον τελευταίο στρατιώτη. Οι ναζί μάλιστα έκαναν ακόμα σαφέστερες της προθέσεις τους όταν εκτέλεσαν Σοβιετική αποστολή που μετέφερε πρόταση παράδοσής τους.

Έτσι λοιπόν ξεκίνησαν οι σκληρές μάχες στους δρόμους της Βουδαπέστης. Μέχρι την απελευθέρωση της πόλης από τους Σοβιετικούς, είχαν ήδη χαθεί στις μάχες 190.000 στρατιώτες των ναζί και των σύμμαχων ουγγρικών στρατευμάτων και περίπου 80.000 Σοβιετικοί. Η πόλη εξάλλου είχε υποστεί σοβαρότατες καταστροφές, ενώ οι ναζί είχαν ανατινάξει τις γέφυρες που οδηγούσαν από την Πέστη προς τη Βούδα.

Η απελευθέρωση της Βουδαπέστης άνοιξε τον δρόμο προς τη Βιέννη και, λίγο αργότερα, το Βερολίνο. Ωστόσο, ενώ σήμαινε η λήξη του Β Παγκοσμίου Πολέμου με την κόκκινη σημαία να κυματίζει στο Ράιχσταγκ και την άνευ όρων παράδοση των ναζί, η σοβιετική διοίκηση στη Βουδαπέστη αντιμετώπιζαν δυσκολίες: Πολλοί στρατιώτες του κόκκινου στρατού γνώριζαν για τις ακρότητες που είχαν διαπράξει οι ουγγρικές δυνάμεις κατά τη συμμαχία τους με τον άξονα. Χρειάστηκαν αυστηρότατες οδηγίες αλλά και τιμωρίες για να πειστούν οι σοβιετικοί στρατιώτες ότι δεν έπρεπε να ζητήσουν εκδίκηση για τις απώλειες των δικών τους ανθρώπων από τους Ούγγρους προλετάριους.

Ακόμα και αν στη συνέχεια, για διάφορους λόγους, οι σχέσεις της Ουγγαρίας με τη Σοβιετική Ένωση πέρασαν από διαφορετικά επίπεδα, συμπεριλαμβανομένης της καταστολής της εξέγερσης του 1956, αναμφισβήτητο γεγονός αποτελεί ότι πίσω στο 1945 η παρουσία του κόκκινου στρατού στην πόλη σήμαινε το τέλος του πολέμου. Ωστόσο τους επόμενους μήνες τη σοβιετική διοίκηση απασχόλησε το δύσκολο έργο της απομάκρυνσης των ναρκών και των άλλων οχυρωματικών εγκαταστάσεων των ναζί, η διασφάλιση της ομαλής τροφοδοσίας της πόλης και η απελευθέρωση των περίπου 70.000 Εβραίων που παρέμεναν εγκλωβισμένοι σε έναν αργό θάνατο στο γκέτο της Βουδαπέστης.