Το Πάσχα -θεολογικά και όχι μόνο- συνδέεται με τη Σταύρωση, τον θάνατο του Ιησού, τη χαρά της Αναστάσεώς Του -την ανατροπή των φυσικών «δεδομένων»- και με την «αναγέννηση»  του ανθρώπου.
Την Μεγάλη Εβδομάδα ακούγονται μια σειρά ύμνων που λίγο πολύ έχουν τραγουδηθεί από όποιον γνωρίζει και μιλά την ελληνική. Ωστόσο, η  θρησκευτική χρήση των ύμνων έχει «περιορίσει» ουσιαστικά την αξία τους στο διάστημα της Μεγάλης Εβδομάδας. Οι ύμνοι αυτοί, αν και πασίγνωστοι, καθώς κάθε Έλληνας τους έχει εν συνόλω ή αποσπασματικά αποστηθίσει, όπως τον εθνικό ύμνο, το υπόλοιπο του χρόνου μένουν ανενεργοί σαν να τίθενται εκτός λειτουργίας καθώς το άκουσμά τους μοιάζει άκαιρο εκτός των ιερών ναών και των εφτά ημερών της ξεχωριστής αυτής εβδομάδας του έτους.  

Κανών, Ειρμός, Ωδή
Η υμνολογία της Μεγάλης Εβδομάδας αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα δείγματα της συνολικής εκκλησιαστικής μας ποίησης. Γενικότερα, η Ορθόδοξη υμνολογία αποτελεί ένα ξεχωριστό κεφάλαιο του παγκόσμιου πολιτισμού το οποίο έρχεται ως συνέχεια της μεγάλης αρχαίας ελληνικής ποίησης. Για του ποιητές της Μεγάλης Εβδομάδας δεν έχουμε σαφείς και ασφαλείς πληροφορίες. Πολλοί εκ των μοναδικών ύμνων της Μεγάλης Εβδομάδας αποτελούν συνθέσεις αγνώστων ποιητών. Για άλλους υπάρχουν μαρτυρίες οι οποίες, ωστόσο, δεν είναι υπεράνω πάσης αμφιβολίας. Οι Κανόνες πάντως της Μεγάλης Εβδομάδας είναι γνωστό σε ποιους ανήκουν. Τι είναι οι Κανόνες; Ο Κανών σημαίνει την ευθεία ράβδο η οποία είναι μέτρο μέτρησης  και υπολογισμού. Γενικά ο κανών θεωρείται ως μέτρο, υπόδειγμα και ρυθμιστής.  Στην υμνολογία τώρα Κανών λέγεται ο μακρύς ύμνος που αποτελείται από τις Ωδές  των οποίων ο αριθμός ποικίλει αλλά δεν ξεπερνά ποτέ τους εννέα. Κάθε Ωδή αποτελείται από τους Ειρμούς και των τριών τεσσάρων συνήθως τροπαρίων που ακολουθούν. Ειρμός λέγεται η πρώτη στροφή κάθε Ωδής σύμφωνα προς την οποία ρυθμίζονται τα τροπάρια. 

Οι ποιητές των Κανόνων της Μεγάλης Εβδομάδας είναι τέσσερεις συνολικά: Ο Κοσμάς ο Επίσκοπος Μαϊουμά, πόλεως της Φοινίκης, η Κασσιανή, ο Μάρκος ο Επίσκοπος Υδρούντος, πόλεως της Ιταλίας, και ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός. 
Στον Κοσμά ανήκουν οι Κανόνες της Μ. Δευτέρας, Μ. Τρίτης, Μ. Τέταρτης, Μ. Πέμπτης, Μ. Παρασκευής και οι ωδές σ΄, ζ΄, η΄, και θ΄ του Κανόνος του Μ. Σαββάτου. 
Στην Κασσιανή ανήκουν  οι ειρμοί των πρώτων Ωδών (α΄,γ΄,δ΄,έ) του Κανόνος του Μ. Σαββάτου  και στον Μάρκο τα τροπάρια αυτών. Στον Ιωάννη Δαμασκηνό ανήκει ο Κανών της Κυριακής του Πάσχα. Οι υμνωδοί αυτοί έζησαν κατά τον 7Ο και 8Ο  αιώνα μ.Χ.
Πολλοί είναι και οι ύμνοι που αποδίδονται στον Ρωμανό τον Μελωδό και καταγράφονται ως δικά του ποιήματα, καθώς και τα τροπάρια «Ιδού ο Νυμφίος…» και «Τον Νυμφώνα σου βλέπω…», όπως και τα τροπάρια «Τον     Νυμφίον αδελφοί αγαπήσωμεν…», «Βουλευτήριον, Σωτήρ…», «Ο Ιούδας τη γνώμη φιλαργυρεί…», το «Ότε οι ένδοξοι μαθητές…» κ.α. 
Στιχηρά κι απόστιχα 
Τα στιχηρά, στη χριστιανική εκκλησιαστική υμνολογία είναι τα τροπάρια που ψάλλονται μετά από τους τελευταίους στίχους ενός Ψαλμού και απόστιχα αυτά που ψάλλονται μετά από τους τελευταίους στίχους ενός Ψαλμού, στο τέλος της ακολουθίας. Τα στιχηρά και απόστιχα του Όρθρου λέγονται Αίνοι – από τον 150ό Ψαλμό “Αινείτε τον Θεόν… Πάσα πνοή αινεσάτω…,” στον οποίο παρεμβάλλονται. 
Τα στιχηρά των Αίνων και τα απόστιχα της Μ. Δευτέρας ανήκουν πιθανώς στον ανωτέρω μνημονευθέντα Κοσμά και στον Ιεροσολύμων Σωφρόνιο. Τα της Μ. Τρίτης στον Κοσμά επίσης και στον Ιωάννη τον Δαμασκηνό.  Της Μ. Τέταρτης στους ίδιους και στην Κασσιανή. Τα της Μ. Πέμπτης στον Κοσμά, στον Ιωάννη και στον Πατριάρχη Μεθόδιο.    
Πολλά των αντιφώνων της Μ. Παρασκευής αποδίδονται στον Ιεροσολύμων Σωφρόνιο, τα στιχηρά των αίνων  Θεοφάνη τον Γραπτό και τον Λέοντα τον Σοφό. Τα τροπάρια των Ωρών της Μ. Παρασκευής επίσης αποδίδονται άλλα στον Αλεξανδρείας Κύριλλον και άλλα στον Ιεροσολύμων Σωφρόνιο. Τέλος, τα στιχηρά ιδιόμελα του Εσπερινού του Μ. Σαββάτου αποδίδονται στον Ιωάννη τον Δαμασκηνό.  
Μεγάλη Δευτέρα
Η υμνογραφία της ημέρας έχει ως θέμα την Έλευση του Κυρίου προς το Πάθος. Πρώτο τροπάριο ψάλλεται σαν εισαγωγή το κατανυκτικό «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται…» 
Ο Κανών της ημέρας αποτελείται από τρεις ωδές. Και μετά τον Κανόνα, ψάλλεται το υπέροχο «Τον Νυμφώνα Σου βλέπω…»

Μεγάλη Τρίτη
Την Μεγάλη Τρίτη η Εκκλησία μας καλεί να υποδεχθούμε τον ουράνιο Νυμφίο. Από την υμνογραφία της ημέρας ξεχωρίζει «Τον Νυμφίον, αδελφοί, αγαπήσωμεν…»

Μεγάλη Τετάρτη
Την Μεγάλη Τετάρτη επιτελούμε ανάμνηση του γεγονότος «της αλείψεως του Κυρίου δια μύρων υπό πόρνης γυναικός». Την ημέρα αυτή ακούγεται το τροπάριο της ευσεβούς και λόγιας ποιήτριας του Βυζαντίου, Κασσιανής.

Μεγάλη Πέμπτη
Καθώς το Πάθος του Κυρίου κορυφώνεται, η μέρα αυτή μας θυμίζει τέσσερα σημαντικά γεγονότα: της νίψεως των ποδών των αποστόλων υπό του Κυρίου, του Μυστικού Δείπνου, της θαυμαστής προσευχής του Κυρίου προς τον Πατέρα Του, της προδοσίας του Κυρίου υπό του Ιούδα. Από την υμνογραφία της Μεγάλης Πέμπτης ξεχωρίζει το «Οτε οι ένδοξοι μαθηταί…»

Μεγάλη Παρασκευή

Τη μέρα αυτή εορτάζουμε τα Πάθη του Κυρίου. Από την υμνογραφία της ημέρας ξεχωρίζει το ΙΕ΄ αντίφωνο «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου…»

Μεγάλο Σάββατο

Το Μεγάλο Σάββατο εορτάζουμε την Ταφήν και την Κάθοδον του Κυρίου στα σκοτεινά βασίλεια του Άδη. Ξεχωρίζουν τα απολυτίκια. «Ότε κατήλθες…», «Τες μυροφόροις…», «Εξέστησαν χοροί…» και τα πολύ αγαπητά στον κόσμο, «Εγκώμια».

Κυριακή του Πάσχα 
Η «εορτή εορτών και πανήγυρις πανηγύρεων». Καταρχήν ψάλλεται ξανά ο Κανών του Μεγάλου Σαββάτου «Κύματι θαλάσσης…» και το τροπάριον «Ότε κατήλθες προς τον θάνατον…». Ακολουθεί το «Δεύτε λάβετε φως…» και «Την ανάστασήν Σου…». Ξεχωρίζει ένα αληθινό αριστούργημα: ο Κανών του Ιωάννου του Δαμασκηνού που αρχίζει με τον ειρμόν «Αναστάσεως ημέρα…»!

Ἀναστάσεως ἡμέρα καί
λαμπρυνθῶμεν τῇ πανηγύρει
καί ἀλλήλους περιπτυξώμεθα.
Εἴπωμεν, ἀδελφοί,
καί τοῖς μισοῦσιν ἡμᾶς΅
συγχωρήσωμεν πάντα
τῇ Ἀναστάσει΅
καί οὕτω βοήσωμεν΅
Χριστός Ἀνέστη ἐκ νεκρῶν
θανάτῳ θάνατον πατήσας
καί τοῖς ἐν τοῖς μνήμασιν
ζωήν χαρισάμενος.
 
 Σήμερα
εἶναι ἡμέρα τῆς Ἀνάστασης
ἄς λάμψουμε ἀπό χαρά
γι’ αὐτό τό πανηγύρι.
Ἀδέρφια, ἄς ἀγκαλιαστοῦμε,
κι ἄς ποῦμε σέ ὅσους μᾶς μισοῦν,
συγχωρεμένα ὅλα νά ‘ναι
γιά χάρη ταῆς Ἀνάστασης.
Κι ἀφοῦ ἔτσι κάνουμε,
τότε ἄς κράξουμε χαρούμενα
μ’ ὅλη μας τήν ψυχή.
ὁ Χριστός ἀναστήθηκε!
Μέ τό δικό Του θάνατο
νίκησε κάθε θάνατο, 
γιά τώρα καί γιά πάντα.
Καί ζωή αἰώνια χάρισε
σέ ἐκείνους, πού χρόνια τώρα 
ἀνέλπιδοι
στά μνήματα βρισκόνταν.