Κρίσιμη χρονιά για το Κυπριακό φαίνεται να προδιαγράφεται το 2021 με την επανέναρξη των συνομιλιών μέσω της άτυπης πενταμερούς διάσκεψης (Ελλάδας, Τουρκίας, Ηνωμένου Βασιλείου, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων) υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, παρότι μία συμφωνία ανάμεσα στις δύο πλευρές στην Κύπρο φαντάζει – τουλάχιστον έως τώρα – εξαιρετικά δύσκολη.
Οι δύο πλευρές θα καθίσουν στο τραπέζι της άτυπης πενταμερούς επιδιώκοντας – βάσει τουλάχιστον των δημόσιων δηλώσεων – δύο διαφορετικά πράγματα. 

Η Κυπριακή Δημοκρατία επιμένει στη συνέχιση των διαπραγματεύσεων από το σημείο που σταμάτησαν πριν από τρία χρόνια στο Κραν Μοντανά, ενώ ο νέος ηγέτης των κατεχομένων Ερσίν Τατάρ – ουσιαστικά η Τουρκία – διαμηνύει πως η ομοσπονδιακή λύση δεν είναι πλέον εφικτή, θέτοντας θέμα αλλαγής της βάσης συζήτησης με στόχο τη λύση συνομοσπονδίας (δύο κράτη).
Μπορεί ο χρόνος και ο χώρος συνάντησης να βρίσκεται ακόμα στον αέρα – αν και υπάρχει περίπτωση, την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, να καταλήξουν σε απόφαση –, αλλά υπ’ αυτά τα δεδομένα η κατάληξη σε συμφωνία ανάμεσα στις πλευρές μοιάζει εξαιρετικά δύσκολη την ώρα που θεωρείται βέβαιο πως ένα ενδεχόμενο νέο αδιέξοδο θα σημάνει το τέλος του Κυπριακού, όπως το γνωρίσαμε τα τελευταία 45 χρόνια.

Τι επιδιώκουν Ελλάδα – Τουρκία
Το διπλωματικό πόκερ με επίκεντρο την ανατολική Μεσόγειο βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και σίγουρα κανείς δεν μπορεί να διαχωρίσει την επικείμενη άτυπη πενταμερή για το Κυπριακό από τον κύκλο διερευνητικών επαφών ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία. 
Η Αθήνα από τη μία πλευρά επιδιώκει την ενίσχυση του συμμαχικού της μετώπου και την εξομάλυνση των σχέσεων με την Άγκυρα, ωστόσο η Τουρκία συνεχίζει την τακτική «μια στο καρφί και μια στο πέταλο» ανοίγοντας συνεχώς νέα ζητήματα. Έτσι εμφανίζεται μεν σχετικά πρόθυμη για κάποιου είδους εξομάλυνση των σχέσεων με την Αθήνα, ώστε να αποφύγει τυχόν κυρώσεις από την Ε.Ε., αλλά ταυτόχρονα κρατάει πολύ σκληρή στάση στο Κυπριακό προβάλλοντας ως μοναδική λύση τη δημιουργία δύο κρατών.
Με απλά λόγια η βασική επιδίωξή της δεν είναι κάποια λύση του Κυπριακού, αλλά η διεθνής αναγνώριση του ψευδοκράτους. Εξάλλου, σε δηλώσεις του ύστερα από συνάντηση που είχε με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ, ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου έδωσε το στίγμα της κοινής θέσης με την οποία Άγκυρα και Τουρκοκύπριοι θα μεταβούν στην άτυπη συνάντηση.
Όπως δήλωσε ο Τούρκος ΥΠΕΞ, η τουρκική πλευρά δεν προτίθεται να μεταβεί στην πενταμερή για να συζητήσει μια λύση ομοσπονδίας, αφού, όπως είπε, τα δεδομένα αυτά έχουν πλέον κορεστεί. Την ίδια ώρα σημείωσε πως στην άτυπη πενταμερή θα γίνει προσπάθεια να ξεκαθαρίσουν οι θέσεις των πλευρών, ώστε να διαφανεί κατά πόσον στρώνεται ή όχι έδαφος για διαπραγματεύσεις σε μεταγενέστερο στάδιο.

Με το βλέμμα στο φυσικό αέριο
Ο λόγος που η τουρκική πλευρά εγκατέλειψε την πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων και υιοθέτησε την «κυριαρχική ισότητα», η οποία παραπέμπει ευθέως στην αναγνώριση δύο κυρίαρχων κρατών, είναι πως ενδιαφέρεται λίγο έως καθόλου για τους Τουρκοκύπριους και βασικός της στόχος είναι ο διαμοιρασμός του φυσικού αερίου πέριξ της Κύπρου. 
Είναι γνωστό πως η Άγκυρα διεκδικεί για τον εαυτό της μέρος της κυπριακής ΑΟΖ, αλλά και για τους Τουρκοκύπριους συμμετοχή στην ΑΟΖ ολόκληρου του νησιού, με απώτερο φυσικά στόχο πλήρη δικαιώματα στην περιοχή. Αυτό εξάλλου έδειξαν και οι θερινές επιθετικές κινήσεις της με το «Oruc Reis».

Ο ευρωπαϊκός παράγοντας

Οι απαιτήσεις της Άγκυρας για λύση δύο κρατών συγκρούονται με το Διεθνές Δίκαιο και το ευρωπαϊκό πλαίσιο. Ξεκάθαρα αρνητικά στο ενδεχόμενο λύσης δύο κρατών έχει τοποθετηθεί η Ε.Ε. μέσω των Σαρλ Μισέλ και Ζοζέπ Μπορέλ, ενώ αξίζει να σημειωθεί και η βρετανική στάση. 
Την εβδομάδα που πέρασε ο υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου Ντόμινικ Ράαμπ υποδέχθηκε στο Λονδίνο τον Έλληνα ομόλογό του Νίκο Δένδια, συνομίλησε με τον Τούρκο ΥΠΕΞ, ενώ ταξίδεψε και στην Κύπρο, όπου συναντήθηκε τόσο με την κυπριακή ηγεσία όσο και με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ.
Από τις δημόσιες δηλώσεις του Ράαμπ περί «ευελιξίας» αναφορικά με το σκέλος των διακοινοτικών συνομιλιών για την κυβέρνηση (όχι δηλαδή για εγγυήσεις / ασφάλεια), αλλά και τα μηνύματα που έχει λάβει η Λευκωσία από Ευρωπαίους εταίρους και τον διεθνή παράγοντα γενικότερα, είναι απολύτως σαφές ότι όλα είναι στο τραπέζι, ακόμα και αν άπαντες δεσμεύονται επί της αρχής στη λύση της διζωνικής – δικοινοτικής ομοσπονδίας.

Το… κόρτε του Ερντογάν στη Μέρκελ

Η διένεξη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δεν περιορίζεται ωστόσο μόνο στο Κυπριακό και τη γενικότερη κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο αναφορικά με τους υδρογονάνθρακες. Σχετίζεται και με εδαφικά ζητήματα, τα οποία ενδέχεται να επιβαρύνουν για αρκετά χρόνια τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα και την Ε.Ε.
Εξάλλου τον Μάρτιο πρόκειται να συζητηθεί και η ενδεχόμενη επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία για παραβάσεις του Διεθνούς Δικαίου, όσο και αν μέχρι τώρα μόνο ευχολόγια έχουν ακουστεί. Γι’ αυτό ακριβώς ο Ερντογάν εξέφρασε στην Άνγκελα Μέρκελ την επιθυμία του να οργανωθεί εντός του πρώτου εξαμήνου του έτους μια σύνοδος Τουρκίας – Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμένοντας… «αξιόπιστες πράξεις» για την εξομάλυνση των σχέσεων των δύο πλευρών. 
Η συνέχεια στην άτυπη πενταμερή, τον νέο κύκλο διερευνητικών επαφών και την πιθανή σύνοδο κορυφής για τα ελληνοτουρκικά.