Μισό «κλικ» πιο «προοδευτικοί» από τους νεοφιλελεύθερους νέους συντρόφους τους (γιατί περί συντρόφων πρόκειται) και πολλά… «κλικ» πιο υποκριτές από ποτέ άλλοτε, το νέο μόρφωμα που θα λάβει σάρκα και οστά στη Λειψία

Μισό «κλικ» πιο «προοδευτικοί» από τους νεοφιλελεύθερους νέους συντρόφους τους (γιατί περί συντρόφων πρόκειται) και πολλά… «κλικ» πιο υποκριτές από ποτέ άλλοτε, το νέο μόρφωμα που θα λάβει σάρκα και οστά στη Λειψία την ερχόμενη εβδομάδα με πρωτοβουλία των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών, η Προοδευτική Συμμαχία, αξίζει τον θαυμασμό μας!!!

Κατ’ αρχάς, θαυμάζουμε το ελάχιστο «θάρρος» (το οποίο φυσικά δεν αναγνωρίζουν στους εαυτούς τους) των Ευρωπαίων λεγόμενων «σοσιαλδημοκρατών» να εγκαταλείψουν την ιστορική (και ναι, είναι αλήθεια, πεθαμένη) Σοσιαλιστική Διεθνή για τα μάτια μιας «λέσχης» από την οποία απουσιάζει ο όρος «σοσιαλισμός». Τόσο στον τίτλο της όσο και στην ουσία της.
Ο σημαντικότερος όμως λόγος για τον οποίο θαυμάζουμε την κίνηση του γερμανικού SPD και των υπόλοιπων (παρατρεχάμενων) πάσης φύσεως… ευέλικτων «κεντροαριστερών» κομμάτων της Γηραιάς Ηπείρου είναι πως, ενώ δεν έχουν καταφέρει να αναλάβουν έστω και μια ουσιαστική πρωτοβουλία για να βάλουν φρένο στην άγρια νεοφιλελεύθερη επίθεση που δέχονται οι Ευρωπαίοι πολίτες τα τελευταία χρόνια, βρίσκουν την ενέργεια, τη διάθεση και, προπαντός, τη φαντασία για να σκαρφιστούν ένα κάρο απίστευτες δικαιολογίες προκειμένου να μας πείσουν ότι η συνήθης, αδιάκοπη και πλέον «θεσμική» υπαναχώρησή τους σε όλα τα μέτωπα τους καθιστά (με κάποιο αδιευκρίνιστο τρόπο) σημαιοφόρους της… αλλαγής. Με άλλα λόγια, δεν έχουν τον θεό τους. Και αυτό είναι, όπως και να το κάνεις, αξιοθαύμαστο.

«Προοδευτικοί» σύμμαχοι
Τι συμβαίνει πραγματικά; Ποιος είναι ο σκοπός της Προοδευτικής Συμμαχίας; Όπως όλα δείχνουν, τα περίπου 40 με 50 κόμματα που ετοιμάζονται να προσχωρήσουν επισήμως σε αυτήν, εγκαταλείποντας ολοκληρωτικά ή εν μέρει τη Σ.Δ., έχουν τους δικούς τους, ξεχωριστούς λόγους, οι οποίοι πάνε από μια βαθιά… κρίση ταυτότητας που χρήζει ψυχανάλυσης μέχρι και σε ρηχές πολιτικές σκοπιμότητες. Το θέμα είναι ότι, ανεξαρτήτως των επιμέρους «κινήτρων», βάσιμα μπορεί να εκτιμήσει κανείς ότι οι συνέπειες θα είναι ίδιες για όλους: το οριστικό τους ξεβράκωμα.
Ας ξεκινήσουμε από τα «ανέκδοτα» που προτάσσει ως δικαιολογίες το SPD και ο αρχηγός του Ζίγκμαρ Γκάμπριελ για τη φιέστα που θα ακολουθήσει στη Λειψία. Σύμφωνα με την αρχική εκδοχή του Γκάμπριελ, ο «λόγος» αποχώρησης των Γερμανών από τη Σ.Δ. ήταν το γεγονός ότι η τελευταία δέχτηκε στους κόλπους της κόμματα όπως αυτό του πρώην Αιγύπτιου προέδρου Μουμπάρακ. Σωστό. Όταν όμως… ανατράπηκε ο Μουμπάρακ και το κόμμα διαγράφηκε από τη Σ.Δ., ο Γκάμπριελ θυμήθηκε κάτι άλλο: ότι επί 5 χρόνια που κρατάει η οικονομική κρίση, η Σ.Δ. δεν πήρε τις «απαιτούμενες» πρωτοβουλίες. Και αυτό σωστό. Φυσικά, ο Γκάμπριελ δεν έχει να παρουσιάσει κάποια ρηξικέλευθη πρωτοβουλία που να πρότεινε το SPD και να… απορρίφθηκε από τη Σ.Δ.
Τα όσα όμως προσάπτει ο Γερμανός στη Σ.Δ. μπορούν να τεθούν και αντίστροφα. Το κόμμα του Μουμπάρακ, λόγου χάρη, ήταν μέλος της Σ.Δ. από το 1989 χωρίς να έχει ποτέ απασχολήσει το SPD, ενώ… το «μανιφέστο» των Γερμανών σοσιαλιστών για την αντιμετώπιση της κρίσης δεν περιλαμβάνει – απ’ όσο θυμόμαστε – καμία «σοσιαλιστική» ή έστω «εναλλακτική» λύση από αυτήν που πάνω – κάτω επιβάλλουν όλες οι ευρωπαϊκές νεοφιλελεύθερες ηγεσίες. Οπότε; Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Οι αιτίες για το επικείμενο κύμα αποσχίσεων από τη Σ.Δ. και τη δημιουργία της Προοδευτικής Συμμαχίας δεν έχουν καμία σχέση ούτε με την έλλειψη «ήθους» ούτε με την έλλειψη «κινητοποίησης» της ιστορικής οργάνωσης όσο και να αληθεύουν οι παραπάνω παρατηρήσεις.

Νέο «κοστούμι»
Γιατί το κάνουν; Για πολλούς, κυρίως μη ιδεολογικούς, λόγους. Είναι ίσως αλήθεια ότι ορισμένα ευρωπαϊκά πρώην «κεντροαριστερά» κόμματα – όπως το ΠΑΣΟΚ ή το Δημοκρατικό Κόμμα της Ιταλίας – έχουν ανάγκη από ένα νέο «θεσμικό πλαίσιο» που να δικαιολογεί την πρόσφατη ταύτισή τους με τους αιώνιους πολιτικούς «εχθρούς» τους. Σε αυτό το πλαίσιο, το νέο «μόρφωμα» και τα «ανοίγματα» που κάνει σε κόμματα που δεν αυτοπροσδιορίζονται, ούτε καν στον τίτλο τους, ως σοσιαλδημοκρατικά, τους βοηθάει να επανατοποθετηθούν και «επισήμως» σε ένα πολιτικό περιβάλλον που μονοπωλείται πλέον από τη Δεξιά και τον νεοφιλελευθερισμό. Αυτό όμως δεν ισχύει ούτε για τους Γερμανούς (οι οποίοι έχουν συμμετάσχει άλλες δύο φορές σε κυβερνήσεις μεγάλου συνασπισμού με τους χριστιανοδημοκράτες) ούτε για τους «σοσιαλιστές» της Σκανδιναβίας, της Ολλανδίας ή του Βελγίου που έχουν συγκυβερνήσει στο παρελθόν με τους συντηρητικούς αντιπάλους τους, με τις ευλογίες μάλιστα της Σ.Δ. Για τους Γερμανούς, πιθανόν επίσης να ισχύει (ως έναν βαθμό πάλι) όσα τους καταλογίζουν οι υποστηρικτές του ΓΑΠ (ακόμη προέδρου της Σ.Δ.) περί προετοιμασίας του εδάφους εν όψει ευρωεκλογών. Σύμφωνα με τις συγκεκριμένες καταγγελίες, το SPD προσπαθεί να προωθήσει τον νυν πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου και μέλος του κόμματος, Μάρτιν Σουλτς, για τη θέση του προέδρου της Κομισιόν και για τον λόγο αυτόν χρειάζεται κάποιο «εργαλείο» άσκησης επιρροής όπως η Προοδευτική Συμμαχία. Φυσικά, κανένας δεν πιστεύει ότι όλα αυτά γίνονται μόνο για χάρη του Σουλτς.
Παιχνίδια εξουσίας
Αυτό που τελικά μοιάζει να διαδραματίζει τον κρισιμότερο ρόλο είναι, όπως πάντα, τα παιχνίδια εξουσίας. Όπως οπουδήποτε αλλού, έτσι και στη Σ.Δ. τα… μπρα-ντε-φερ και οι παρασκηνιακές μάχες επιρροής – συνήθως γύρω από πρόσωπα και όχι από ιδέες – έδιναν και έπαιρναν. Τα ευρωπαϊκά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα συνολικότερα (και αυτά του Βορρά ειδικότερα) είθισται να πρωταγωνιστούν σε τέτοιου είδους «κόντρες» στους κόλπους της Σ.Δ., με τη διαφορά ότι, τα τελευταία χρόνια, διαπίστωσαν πως… ο λόγος τους δεν «περνάει» όπως παλαιότερα και ότι η επιρροή τους έχει εξασθενήσει. Πιο πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η μάταιη προσπάθεια Γάλλων και Γερμανών να προωθήσουν για τη θέση του γενικού γραμματέα τη Σουηδή Μόνα Σάλιν, η οποία τελικά έχασε από τον απερχόμενο Χιλιανό γ.γ. Ποια η απάντησή τους; Να φύγουν από τους «κακούς», που δεν τους παίζουν πια, και να στήσουν το δικό τους παιχνίδι, με τους δικούς τους κανόνες. Έτσι, όπως εύστοχα επισημαίνουν ορισμένοι αναλυτές, θα μπορούν να φτιάξουν μια νέα σφαίρα επιρροής. Και ποιους θα εντάξουν σε αυτήν;
Εκτός από τους γνωστούς πλέον «έκπτωτους» αυλικούς συντρόφους τους στον ευρωπαϊκό Νότο, δεν αποκλείεται να τους δούμε να προσεγγίζουν (και να προσπαθούν να επηρεάσουν) τα κόμματα που αναδύθηκαν στις αραβικές χώρες μετά την Αραβική Άνοιξη, ενώ, όπως όλα δείχνουν, οι σχέσεις θα είναι στενές και με τους γνωστούς για τα «σοσιαλιστικά» τους αισθήματα δημοκρατικούς των ΗΠΑ. Και για όποιον δεν κατάλαβε, είναι αυτό που λέμε «θέλει η π@τάνα να κρυφτεί, μα η χαρά δεν την αφήνει»…

Από τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην… αμπελοφιλοσοφία
Η Σοσιαλιστική Διεθνής ιδρύθηκε το 1951 ως συνέχεια της Διεθνούς των Εργατικών και Σοσιαλιστικών Κομμάτων (μετεξέλιξη της Β’ Διεθνούς που υπήρχε από το 1889) στο «συνέδριο της Φρανκφούρτης» στη δυτική Γερμανία. Σε πρώτη φάση, στην οργάνωση παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο τα μεγάλα παραδοσιακά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Δυτικής Ευρώπης (κυρίως Βόρειας και Κεντρικής), κόμματα που διατηρούν ισχυρούς δεσμούς με τα εργατικά συνδικάτα και τα οποία βρίσκονται κατά συντριπτική πλειοψηφία στην αντιπολίτευση. Είναι η εποχή της οικοδόμησης του κράτους πρόνοιας και, μετά την πτώση των δικτατοριών στη Νότια Ευρώπη το 1974 (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία), η Σ.Δ. αρχίζει να διευρύνει την παρουσία της και τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα αναλαμβάνουν σταδιακά κυβερνητικές ευθύνες. Ύστερα από αυτήν την «ευρωκεντρική» φάση (τότε η «διεθνής» διάσταση της Σ.Δ. χαρακτηριζόταν μόνο από την παρουσία ορισμένων λατινοαμερικανικών κομμάτων), ήρθε η πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων στην Ανατολική Ευρώπη και η διάλυση της ΕΣΣΔ δημιουργώντας νέες συνθήκες και ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο για τη Σ.Δ. Οι επονομαζόμενες «σύγχρονες σοσιαλδημοκρατίες» απομακρύνονται από τον παραδοσιακό σοσιαλιστικό λόγο και στρέφονται προς την «κοινωνική οικονομία της αγοράς», κάτι που τους… χαρίζει (αν μη τι άλλο) πολλές εκλογικές νίκες και εκτοξεύει την επιρροή της Σ.Δ. που δίνει «στέγη» στα νέα «ορφανά» κεντροαριστερά κόμματα του πρώην ανατολικού μπλοκ. Μετά το 2000, τα μέλη της αγγίζουν τα 160 και η Σ.Δ. παύει να είναι ένα στρατόπεδο «ιδεολογικής ενότητας». Γίνεται «θεσμικός συνομιλητής» του ΟΗΕ και αναπτύσσει δράσεις γύρω από τη «δημοκρατική διακυβέρνηση και τους θεσμούς της παγκοσμιοποίησης»… επικεντρώνεται δηλαδή στην αμπελοφιλοσοφία.

To σχέδιο δράσης για διαγωνισμό… ομορφιάς
Ποιες θα είναι οι προτεραιότητες της Προοδευτικής Συμμαχίας; Όπως μας ενημερώνει το… μανιφέστο, το οποίο θα παρουσιάσουν στη «φιέστα» της Λειψίας, οι «προοδευτικές» δυνάμεις θα συμμαχήσουν για να «οικοδομήσουν έναν κόσμο συνεργασίας, να εργαστούν για την παγκόσμια ειρήνη και τη δικαιοσύνη». Εάν δηλαδή κατέβαιναν σε διαγωνισμό για Σταρ Ελλάς, το είχαν πάρει το στέμμα. Χωρίς πλάκα τώρα, το Σχέδιο Δράσης του νέου μορφώματος ορίζει πως μέλη της συμμαχίας μπορούν να γίνουν κατ’ αρχάς «προοδευτικά, δημοκρατικά, σοσιαλδημοκρατικά, σοσιαλιστικά και εργατικά κόμματα». Σκοπός όμως είναι η δημιουργία ενός ευρύτερου «δικτύου», στο οποίο θα συμμετέχουν και άλλες κοινωνικές «δυνάμεις», «οργανώσεις», συνδικάτα, ιδρύματα, ΜΚΟ, ακόμη και… θινκ τανκ και τα έξοδα του οποίου θα καλύπτονται από «εθελοντικές εισφορές». Αυτό που ίσως έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι η έμφαση που δίνει το κείμενο σε έναν από τους «βασικούς στόχους» πάνω στους οποίους θα εργαστεί η Προοδευτική Συμμαχία. Πρόκειται, όπως αναφέρει, για την «ανάγκη σύναψης μιας νέας Παγκόσμιας Συμφωνίας ανάμεσα στο Κεφάλαιο και την Εργασία». Σύμφωνα με την αντίληψη των Ευρωπαίων σοσιαλδημοκρατών, η «χαλιναγώγηση» (και όχι ανατροπή… φυσικά) του καπιταλισμού εννοείται ότι δεν θα επιτευχθεί μέσω «κοινωνικών αγώνων» και «λαϊκής πάλης» (ούτε λόγος), αλλά θα πρέπει να γίνει – και μεταφέρουμε επί λέξει – με τρόπο που να διασφαλίζει μια «πιο δίκαιη μοιρασιά της ευημερίας» καθώς και «τα βασικά δικαιώματα των εργαζομένων». Πιο «ήπια» και «φοβικά» δηλαδή δεν γίνεται, μην ενοχλήσουν και κανέναν «κυβερνητικό εταίρο».

Έτσι άρχισαν όλα…
Όλα ξεκίνησαν όταν οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες εξέδωσαν μια απόφαση τον Μάρτιο του 2011 (εν μέσω Αραβικής Άνοιξης) με την οποία ασκούσαν έντονη κριτική στη Σοσιαλιστική Διεθνή με αφορμή τη συμμετοχή σε αυτήν «αντιδημοκρατικών κομμάτων από την Αφρική και την έλλειψη μηχανισμού αποκλεισμού τέτοιων κομμάτων». Αρκετούς μήνες αργότερα, τον Δεκέμβρη του 2012, το SPD αποφάσισε να προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα διοργανώνοντας την ιδρυτική συνδιάσκεψη του νέου μορφώματος, της Προοδευτικής Συμμαχίας, η οποία θα λειτουργούσε (αρχικά τουλάχιστον) «παράλληλα» με τη Σοσιαλιστική Διεθνή. Η συνδιάσκεψη πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη με τις… ευλογίες των Γάλλων, των Ιταλών, των Αυστριακών και των Ελβετών «συναδέλφων» τους, που βρέθηκαν στις πρώτες σειρές της «εκδήλωσης». Από κοντά παρακολουθούσαν τις κινήσεις τους 40 αντιπροσωπείες από – κατά δήλωση – «δημοκρατικά, σοσιαλιστικά και σοσιαλδημοκρατικά» κόμματα, μεταξύ των οποίων Αμερικάνοι, Αργεντινοί, Τυνήσιοι, Βραζιλιάνοι και Ινδοί, ενώ εκπρόσωπο έστειλε και το Κίνημα για τη Δημοκρατική Αλλαγή της Ζιμπάμπουε. Το πόσο «παράλληλα» θα λειτουργεί η νέα «συμμαχία» φάνηκε αμέσως μετά την ιδρυτική συνδιάσκεψη, όταν το SPD ανακοίνωσε στις αρχές του 2013 ότι ουσιαστικά διακόπτει την πληρωμή συνδρομής (μείωση από 100.000 σε 5.000 στερλίνες) στη Σοσιαλιστική Διεθνή, στην οποία έχει πλέον το στάτους του απλού «παρατηρητή». Με την ευκαιρία του εορτασμού των 160 χρόνων από την ίδρυση του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Γερμανίας, ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ συγκάλεσε συνάντηση στις 22 Μαρτίου στη Λειψία για τη δημόσια παρουσίαση της Προοδευτικής Συμμαχίας, στην οποία, απ’ όσα γνωρίζουμε έως τώρα, θα παρίσταται όλη η ευρωπαϊκή «παλιοπαρέα», με πρώτο και καλύτερο τον Φρανσουά Ολάντ.