Χιονοστιβάδα οι αποκαλύψεις για το πανάκριβο ρωσικό φυσικό αέριο.

Διαστάσεις «χιονοστιβάδας» λαμβάνουν πλέον οι αποκαλύψεις για το τρελό κερδοσκοπικό «πάρτι» που γίνεται στη χώρα μας με τις τιμές πώλησης του ρωσικού φυσικού αερίου. Ένα «πάρτι» που εμπλέκει πλέον τους πωλητές, τους ντόπιους αντιπροσώπους τους (που πωλούν το καύσιμο με «καπέλο» έως και 130 δολάρια), αλλά και κρατικούς λειτουργούς, οι οποίοι με  την κωλυσιεργία τους ζημιώνουν το Δημόσιο, ενώ επιβαρύνουν τους Έλληνες καταναλωτές με ποσά εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ μέσα στην κρίση.

Λίγες εβδομάδες μετά την επιστολή Σαμαρά στον Βλαντίμιρ Πούτιν για να μεσολαβήσει προκειμένου να μειωθεί η τιμή διάθεσης του ρωσικού αερίου προς την Ελλάδα, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων ΔΕΠΑ και Gazprom, και λίγες ώρες μετά το έμμεσο «νιέτ» του Ρώσου προέδρου προς την Αθήνα, αποκαλύπτεται το ΓΙΑΤΙ οι Ρώσοι τηρούν μια τόσο παρελκυστική στάση.

Τα στοιχεία τα έδωσε πάλι η ίδια η Gazprom. Σύμφωνα με ανταπόκριση του Reuters, η εταιρεία πέτυχε τον Αύγουστο αύξηση εξαγωγών αερίου της τάξης του 36% στην Ευρώπη. Η ρωσική ανακοίνωση – που αφορά τις εξαγωγές προς την Ε.Ε. και την Τουρκία – κάνει εκτενή αναφορά στο θέμα του κόστους και, σύμφωνα με αυτήν, η μέση τιμή του φυσικού αερίου τον Αύγουστο διαμορφώθηκε στα 375 δολάρια τα 1.000 κυβικά μέτρα, ενώ την περίοδο Ιανουαρίου – Μαΐου, ο μέσος όρος ήταν 4.000. Η Gazprom εκτιμά πως η μέση τιμή πώλησης στην Ευρώπη θα μειωθεί στα 370 – 380 δολάρια το 2013 έναντι 402 δολαρίων το 2012.

Το «καπέλο»

Οι αριθμοί προκαλούν «ίλιγγο» συγκρινόμενοι με το κοστολόγιο πώλησης του ρωσικού αερίου στη χώρα μας που – σύμφωνα με πηγές της αγοράς – στο πρώτο τρίμηνο του έτους ξεπερνούσε τα 500 δολάρια τα 1.000 κυβικά μέτρα. Παρά τις πιέσεις και τη διαπραγμάτευση που ξεκίνησε, η τιμή διατηρήθηκε στα ίδια ύψη και για το τρίτο τρίμηνο, στα 499,6 δολάρια. Με δυο λόγια, εάν υπολογίσουμε με βάση την πιο ευνοϊκή εκδοχή – δηλαδή τα 380 δολάρια – τότε το «καπέλο» που πληρώνει η ελληνική οικονομία (βιομηχανία και καταναλωτές) ξεπερνά τα 120 δολάρια, συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ στην χειρότερη φτάνει και τα 130 δολάρια. Δηλαδή 35% ακριβότερα.  

Ένα άλλο στοιχείο που αποκαλύπτει το Reuters είναι ότι την άνοιξη τα υπερκέρδη της Gazprom επέτρεψαν στον ρωσικό κολοσσό να βάλει στην άκρη 6 δισ. δολάρια προκειμένου να αποζημιώσει Ευρωπαίους πελάτες που κινήθηκαν με διαπραγματεύσεις ή με διαιτησία σε βάρος της ρωσικής εταιρείας καταγγέλλοντας τις υψηλές τιμές του αερίου. Τελευταίο παράδειγμα ήταν αυτό της γερμανικής RWE, που κέρδισε το δικαστήριο και θα αποζημιωθεί με αρκετές εκατοντάδες εκατ. ευρώ.

Το προφανές ερώτημα είναι γιατί η Ελλάδα δεν μπορεί να επωφεληθεί από αυτό το περιβάλλον, γιατί συνεχίζει να τιμολογείται με κοστολόγια… «υποκόσμου»  και γιατί ο πρωθυπουργός εισπράττει ένα μεγαλοπρεπές «όχι» από τον Πούτιν την ώρα που όλη η Ευρώπη αποζημιώνεται αναδρομικά, και ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία επαναδιαπραγμάτευσης της τιμής μεταξύ ΔΕΠΑ και Gazprom.  

Όσοι γνωρίζουν καλά τα της ενέργειας, πρόσεξαν ότι όταν ο Σαμαράς έδωσε τον περασμένο Φεβρουάριο εντολή για επαναδιαπραγμάτευση της τιμής του αερίου, ο αρμόδιος υπουργός Ασημάκης Παπαγεωργίου (που, παρεμπιπτόντως, την ίδια περίοδο χειριζόταν και το θέμα της υποψηφιότητας της Gazprom για την αγορά της ΔΕΠΑ…) έστειλε μια επιστολή στον ρωσικό κολοσσό θίγοντας το θέμα της τιμής. Η επιστολή ήταν τόσο διακριτική (ελέω της διαπραγμάτευσης για τη ΔΕΠΑ) που από τους Ρώσους δεν λογίστηκε ως αίτημα έναρξης διαπραγματεύσεων, αλλά περισσότερο ως… παράπονο.

Και κάπως έτσι οι Ρώσοι εκμεταλλεύτηκαν το κείμενο της ισχύουσας σύμβασης. Αυτή  αναφέρει ότι εάν ένα από τα δυο συμβαλλόμενα μέρη θεωρεί πως υπάρχει θέμα (με την τιμή), τότε έχει δικαίωμα να ζητήσει διαπραγμάτευση η οποία μπορεί να κρατήσει έως και 6 μήνες. Εάν δεν βρεθεί λύση, τότε το μέρος που κάλεσε τη διαπραγμάτευση μπορεί να προσφύγει σε διεθνή διαιτησία, όπως έκανε η RWE.
Τι συνέβη λοιπόν με αυτή τη «λεπτομέρεια»;

Εάν η ΔΕΠΑ είχε ξεκινήσει την προσφυγή κανονικά τον Φεβρουάριο – όπως είχε ζητήσει ο πρωθυπουργός – το εξάμηνο θα είχε παρέλθει τον Σεπτέμβριο και την περίοδο αυτή η Ελλάδα θα μπορούσε να ξεκινήσει διαδικασία διαιτησίας σε διαιτητικό δικαστήριο. Δυστυχώς, όμως, η «αστοχία» της επίσημης ελληνικής πλευράς είχε σαν συνέπεια η έναρξη της διαπραγμάτευσης να ξεκινήσει στα μέσα Ιουνίου. Κάτι που σημαίνει ότι η δυνατότητα προσφυγής σε διαιτητικό δικαστήριο μετατίθεται για τον Δεκέμβριο. Δηλαδή για ένα τετράμηνο.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 1. Εάν λάβουμε υπόψη τη διαφορά της ελληνικής από την ευρωπαϊκή τιμή αερίου, η καθυστέρηση του εξαμήνου στοιχίζει σε κόστος καυσίμου ένα ποσό της τάξης του 35 – 40% επιπλέον για τη δοκιμαζόμενη ελληνική οικονομία, ενώ για τη Gazprom και τους Έλληνες συνεργάτες της – την Προμηθέας Gas – το τετράμηνο πώλησης του αερίου στις παλιές τιμές σημαίνει σχεδόν 100 εκατ. δολάρια επιπλέον «καπέλο».   

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 2. Εάν λάβουμε υπόψη την οδηγία Σαμαρά για διαπραγμάτευση τον Φεβρουάριο, την καθυστέρηση από την πλευρά της ΔΕΠΑ και το τελικό «νιέτ» του Πούτιν, γίνεται προφανές ότι κάποιοι θέλουν να βγάλουν από τη μέση το επίσημο κράτος ή να περιορίσουν τον ρόλο του αφήνοντας τη διαπραγμάτευση στα χέρια των… τεχνοκρατών της ΔΕΠΑ. Πολύ λογικό, αφού έτσι διατηρούνται για τους Ρώσους και τους κατά 50% συνεργάτες τους στην Ελλάδα τα τιμολόγια και (κυρίως) τα κέρδη.  

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 3. Η καθυστέρηση ήταν εξαρχής το «παιχνίδι» των Ρώσων τόσο στο μέτωπο της τιμής του αερίου όσο και στη ΔΕΠΑ, με την οποία «φλέρταραν»  (όπως από καιρού είχε επισημάνει το «Π») για να κερδίσουν χρόνο, ούτως ώστε να διασφαλίσουν τα επιπλέον έσοδα από τις «χρυσοφόρες» συμβάσεις με την Ελλάδα για μερικούς ακόμη μήνες.
Επίσημα,  η ελληνική πλευρά έχει θέσει σαν βασικό αντικείμενο της διαπραγμάτευσης την αλλαγή της φόρμουλας τιμολόγησης, που είναι «υπεύθυνη» για το υψηλό κόστος του φυσικού αερίου. Στόχος είναι να προσεγγίσουμε τον μέσο όρο της Ε.Ε. Η εξίσωση είναι όμως πολύ πιο περίπλοκη:
1. Θα ζητήσουν οι Έλληνες διαπραγματευτές της ΔΕΠΑ μια μείωση της τάξης του 35% στην τιμή του ρωσικού αερίου, έτσι ώστε να ευθυγραμμιστούν με την υπόλοιπη Ευρώπη;
2. Θα ζητήσουν οι ίδιοι την αναδρομική ισχύ της επανατιμολόγησης από το 2010, ούτως ώστε η Ελλάδα να διεκδικήσει ένα μέρος από τα 6 δισ. της Gazprom, τα οποία δικαιούται η χώρα μας;    
3. Από ποιον πρέπει να διεκδικήσει το ελληνικό Δημόσιο τα επιπλέον χρήματα που «διέφυγαν» εδώ και χρόνια στα «χρυσοφόρα» συμβόλαια φυσικού αερίου; Από τους Ρώσους της Gazprom, τους Έλληνες της Προμηθέας  Gaz, που εμφανίζονται ως κεντρικοί τους συνεργάτες, ή μήπως θα πρέπει να αναζητηθούν ευθύνες και σε κρατικά στελέχη;