Η νουβέλα του Μήτα ξεκινά υποβλητικά: ένας νεαρός φιλόδοξος συγγραφέας λαμβάνει μέρος σε έναν, τουλάχιστον, περίεργο λογοτεχνικό διαγωνισμό όσον αφορά τις διάφορες προϋποθέσεις συμμετοχής.

Γιώργος Μήτας
Το σπίτι
Εκδόσεις: Κίχλη
Σελ.: 137

Η νουβέλα του Μήτα ξεκινά υποβλητικά: ένας νεαρός φιλόδοξος συγγραφέας λαμβάνει μέρος σε έναν, τουλάχιστον, περίεργο λογοτεχνικό διαγωνισμό όσον αφορά τις διάφορες προϋποθέσεις συμμετοχής. Ως εμπνευστής αυτής της λογοτεχνικής χορηγίας εμφανίζεται ένας ανάπηρος μυστηριώδης φιλόμουσος συλλέκτης που οργανώνει τα πάντα με τη βοήθεια ενός μπάτλερ, φανατικού της λογοτεχνίας, σε ένα απομονωμένο αρχοντικό στην Ύδρα. Πρόκειται για μια παρωδία και ταυτόχρονα για μιαν αλληγορία που σχετίζεται με την επώδυνη και σκοτεινή πλευρά της διαδικασίας της γραφής.

Ο μίτος της διήγησης πλέκεται σχεδόν υποδειγματικά, ωστόσο από την αρχή υπάρχει ένα πρόβλημα αληθοφάνειας, παρά την τέχνη και την τεχνική του κειμένου και τις υπερρεαλιστικές του εκτονώσεις. Τόσο ο εμφανιζόμενος εκκεντρικός μικρομαικήνας όσο και ο υπηρέτης του αντιμετωπίζουν πρόβλημα πειστικότητας, με την έννοια ότι δεν εντάσσονται εύκολα στη δική μας πραγματικότητα και παράδοση.

Ως ήρωες ξενίζουν και, παρά την άψογη διαπραγμάτευσή τους σε όλη τη χρονική διάρκεια της διήγησης, τους ακολουθεί ένα αίσθημα υπονόμευσης. Όλα συγκλίνουν σε μια ξενική, ανοίκεια παράδοση – έτσι που ούτε η Ύδρα να μοιάζει αυθεντική. Δεν είμαι καν βέβαιος αν η βαριά ατμόσφαιρα, έτσι όπως με μαεστρία εξυφαίνεται και έλκει την καταγωγή της από τον Πόε και από κοινωνίες εκ διαμέτρου διαφορετικές, μπορεί να τοποθετηθεί επιτυχώς σε ένα ελληνικό – έστω και μουντό – χειμωνιάτικο νησιωτικό περιβάλλον. Η βιβλιοφιλία, η μουσική και οι άλλες λεπτές εκφάνσεις της τέχνης που δραματοποιούνται αισθητικά μέσα από ακραίες συμπεριφορές, δημιουργούν επίπλαστες εντυπώσεις. Το πρόβλημα είναι ότι ο Μήτας είναι καλός συγγραφέας και ξέρει να γοητεύει με τα άρτια ελληνικά του και την καλλιέπεια της γραφής του. Αυτό ωστόσο είναι και το επικίνδυνο γιατί μερικές φορές το συγγραφικό αίσθημα απομακρύνεται από την αυθορμησία του και βασίζεται στην αρχιτεκτονική του. Διακειμενικές αναφορές, παρωδίες διανοουμενίστικες παρασύρουν τον Μήτα, με αποτέλεσμα να χάνει την αυθεντικότητα, τη ζεστασιά και την αμεσότητα του πρώτου του βιβλίου «Ιστορίες του Χαλ». Στο κείμενο αυτό τα αναμφισβήτητα χαρίσματά του κρατούν μιαν απόσταση από τον αναγνώστη.

Μάστορας της αφήγησης, δημιουργεί μια περίτεχνη πλοκή, υποβλητικές καταστάσεις και αφήνει εντέχνως να διαχέεται στην ατμόσφαιρα μια δυσοίωνη και διακριτική απειλή. Από την άλλη, ωστόσο, δεν έχει τη συνδρομή των ελληνικών διαδρομών και τόπων. Η Ύδρα θαρρείς μερικές φορές και μοιάζει παράταιρη μέσα στη διήγηση και απομακρυσμένη από το εσωτερικό της τοπίο.

Με δυο λόγια, έχουμε να κάνουμε με έναν αναμφισβήτητα χαρισματικό συγγραφέα, του οποίου όμως το τελευταίο βιβλίο έχει πρόβλημα πειστικότητας. Περισσότερο μοιάζει με ένα στημένο έργο ενός καλού μάστορα, ο οποίος ωστόσο δεν κατάφερε να χαρίσει στο δημιούργημά του ψυχή και ανάσα και κυρίως ταυτότητα, κάνοντάς το να μοιάζει περισσότερο με κατασκεύασμα παρά με δημιουργία.